Mundarija kirish I bob. Quyosh aktivligining yer sayyorasiga ta’siri

2.1.1-chizma.Quyosh aktivligi o’zgarishi natijasida yerda yuz beradigan o’zgarishlar.

Quyoshning ulkan alanga olishi ancha vaqtdan buyon kuzatilmagan quyosh dog’larining yangi guruhlarining paydo bo’lishi bilan boshlandi. Ular ichida 865 raqamli dog’lar guruhi ulkan o’lchamlarni hosil qildi. Quyosh o’z boshidan bir necha oy oldin aktivlikning 11- yillik davridan chiqib sokinlik davriga o’tgandan keyingi bu birinchi ulkan aktivlikning oshishi bo’ldi. Hosil bo’lgan dog’lar guruhlari shunday katta o’lchamlarni hosil qildiki ularni olimlarimiz gigant planeta bo’lgan NEPTUN planetasining o’lchamlariga solishtirmoqdalar. Ma`lumki quyosh aktivligining o’zgarishi yerdagi ko’pgina hodisalarga o’z ta`sirini ko’rsatadi.

Chizmada quyosh aktivligi o’zgarishi natijasida yerda yuz beradigan ba`zi o’zgarishlar ko’rsatilgan. Quyoshdagi bunday o’zgarishlar yerdagi ko’pgina hodisalarga:

Yerdagi epidemiologik holatga turli xil tabiiy ofatlar kelib chikishiga Tayfunlar, yer qimirlashlar, ob – havo injiqliklari, avtomibil va temir yo’llardagi avariyalar soniga, sezilarli ta`sir ko’rsatadi. Bunday turdagi ofatlarning jadallashuvi quyosh aktivligi davriga to’gri keladi. Insonlar o’rtasida ba`zi bir kasalliklarning rivojlanishi ham quyosh aktivligi bilan bog’likligi aniqlangan. Biz ham quyosh dog’larini doimiy kuzatishlarida qatnashib, shaxrimizda sodir bo’layotgan ba`zi bir o’zgarishlar bilan quyoshdagi o’zgarishlar bog’liqligini aniqlaganmiz. Olimlarimizning aniqlashlaricha va o’tkazilgan kuzatishlarga ko’rsatishicha kasallar holatining og’irlashuvi, birinchidan quyoshda chaknash sodir bo’lgandan so’ng darhol sezilsa, ikkinchidan magnit g’alayonlanish boshlanishi bilan rivojlanadi. Chunki quyoshda chaknash sodir bo’lgandan 8 minut o’tgach uning nurlanishi yerga yetib kelib, organizmlar faoliyatiga ta`sir qiladigan hodisalar keltirib chiqaradi va bir sutkadan so’ng yer magnitosferasida g’alayonlanish sodir qiladi. Magnitosferik g’alayonlanishlar kasalliklar ichida yurak qon tomir kasalliklariga sezilarli ta`sir qilishini kuzatishlar tasdiqladi. Quyoshda chaqnash sodir bo’lgan kun esa infark – miokard bilan kasallanganlar soni ortganligi kuzatilgan.