Mundarija. Kirish I bob. I bob muammoni pedagogik, psixologik va metodik adabiyotlarda yoritilishi

3. Faoliyatli yondashish tamoyili. Qayd qilish eksperimenti ma’lumotlariga
ko’ra, Nutqi rivojlanmagan bolalarda umuman ixtiyoriy ruhiyat-e’tibor hamda uning ayrim xususiyatlarida turli xil kamchiliklar belgilangan. Bundan tashqari, o’z-o’zini nazorat qilish, tavsiya qilinadigan topshiriqlarni bajarishga qiziqish va oxirgi natijaga qiziquvchanlikning yetishmasligi yoki yo’qligi belgilangan edi. Aniqlangan xususiyat ruhiyat-e’tiborning turli xil xususiyatlari bilan bir qatorda hissiy sohaning shakllanishi va o’z faoliyatini nazorat qilish ko’nikmalarining shakllanishi kerakligi zaruriyatini shartlaydi. Shunday qilib, eksperimental o’qitish jarayonida topshiriqlarni bajarishda yuzaga kelgan qiziqishga katta ahamiyat berish lozim, bunga ko’p sonli ko’rgazmali qurollar, o’yin usullari, ayniqsa ishning boshlang’ich bosqichida bola uchun ahamiyatli bo’lgan o’yinli, real vaziyatlardan foydalanish orqali erishiladi.
4. Ruhiyat-e’tiborni egallash jarayoni psixologik tuzilmasini hisobga olish. Nutqi rivojlanmagan bolalarda ruhiyat-e’tibor korreksiyasi shakllanishi yo’llari va metodlarini tanlashda shundan kelib chiqish kerakki, bolaning diqqa e’tibori turli xil faoliyat (predmetli, o’yinli) jarayonida shakllanadi.
5. Korreksion va rivojlantiruvchi o’qitish birligi tamoyili. Ruhiyat￾e’tiborning shakllanishini duduqlanishning majmuali korreksiyasi va bolalarda oliy ruhiy vazifalarning rivojlanishi jarayonida amalga oshirish zarur. Bundan tashqari, ruhiyat-e’tiborning shakllanishini quyidagi masalalarni hal etish bilan birgalikda amalga oshirish zarur: shaxsiy bola xislatlarini rivojlantirish; kommunikativ qobiliyat va ko’nikmalarni rivojlantirish; ma’lumotni qabul qilish, qayta ishlab chiqish, saqlash va foydalanish, maktab yoshiga yetmagan bolalarning emotsional sohasini rivojlantirishga bo’lgan qobiliyatlarni takomillashtirish
. 6. Individual differensial yondashish bolalarning individual xususiyatlari (aql darajasi, fikrlash faoliyati maromi va b.), ularning ruhiy nuqsoni xususiyatlariga tayanishni ko’zda tutadi. Bundan tashqari, ayrim ruhiyat-e’tiboxususiyatlari rivojlanishi o’zaro bog’liqligida va umuman qayd qiluvchi eksperiment borishida aniqlangan ruhiyat-e’tiborning shakllanganligi darajasida maktab yoshiga yetmagan bolalar guruhi ichidagi farqlanishlarni hisobga olish lozim. Shunga ko’ra, korreksion ish jarayonida quyidagi masalalarni hal etish zarur: