Mundarija kirish Asosiy qism Biznes reja tushunchasi va uning ahamiyati study point hususiy ta’lim muassasasini tashkil etish biznes rejasining asosiy bo’limlari study point biznes rejani samarali tashkil etish istiqbollari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

MUNDARIJA
Kirish
Asosiy qism

1. 
   Biznes reja tushunchasi va uning ahamiyati
   
2. 
   STUDY POINT hususiy ta’lim muassasasini tashkil etish biznes rejasi
   
3. 
   STUDY POINT hususiy ta’lim muassasasini tashkil etish biznes rejasining asosiy bo’limlari
   4. STUDY POINT biznes rejani samarali tashkil etish istiqbollari
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


KIRISH

O’quv markazlari bu eng ommabop biznes sohasi bo’lib, uning potentsiali O’zbekistonda talablar soni yuqoriligi, erkin yondashuv muhiti va daromadli ekanligi bilan boshqa sohalardan ajralib turadi.
Hozirgi kunda o’quv markazlari segmentida mazkur biznesning o’y sharoitida ochish tendentsiya hisoblanadi. Uzluksiz ta’lim tushunchasi odamlarni umr bo’yi maktabgacha ta’limdan pensiya yoshigacha bo’lgan davrda ham o’quv markazlari xizmatlaridan foydalanishga imkoniyat borligi mazkur biznes daromadliligini oshiradi. Zamonaviy o’quv platformalari kirish uchun minimal chegarani belgilab beradi va ushbu biznesning yaxshi rentabelligini ta’minlaydi.
Sifatli ta’lim, professional pedagog va o’qituvchilar, mo’tadil narx va noadatiy o’qitish tizimi sizni raqobatchi o’quv markazlari orasidan yorib chiqib, liderlik darajasiga yetishingiz uchun yaxshi yo’l hisoblanadi.
“Loyihani muvaffaqiyatli amalga oshirishda bir qator muhim omillar mavjud, jumladan:
– hukumatimiz tomonidan tadbirkorlikka keng yo’l ochib berilganligi;
– tadbirkorning mazkur sohani tadbiq qilish hamda ushbu sohani rivojlantirish uchun yetarli tajribaga ega ekanligi;
– tadbirkorning mazkur faoliyat turi bilan shug’ullanishi uchun sharoitlarning mavjudligi;
– aholining maishiy xizmatlarga bo’lgan talabning doimiy yuqoriligi;
– kredit manbalarining mavjudligi. Har doim bilim eng oliy qadriyat sifatida e'tirof etilgan.” Bugungi kunda yangi texnologiyalarni ishlab chiqish va takomillashtirish sharoitida ular har qachongidan ham ko'proq talabga ega. Bu malakali va yuqori malakali xodimlar har qanday tashkilot barqarorligi uchun zarurdir. Shunday qilib o'quv markazini qanday ochish kerak? Birinchidan, siz yuridik shaxs bo'lishingiz kerak, shuningdek, siz shug'ullanadigan faoliyat turini tanlashingiz kerak. Ta'lim markazi. Bitiruvchilarni (aniqrog'i, o'qituvchilarni) doimiy ravishda jalb qilishda talab qilinadi o'quv markazining ishi uchun sertifikat. Uni olish unchalik oson emas: bu protsedura ko'p vaqtni oladi va investitsiyalarni talab qiladi.
Ammo bu vaziyatdan chiqishning juda yaxshi yo'li bor. Talab qilinmaslik uchun sertifikat, uchun yetarli o'quv markazini ro'yxatdan o'tkazish iqtisodiy faoliyat turini ko'rsating "konsalting xizmatlari" yoki tegishli, qiymat jihatidan o'xshash faoliyat turlarini tanlang. Va shundan keyin siz o'qituvchilar va o'qituvchilar bilan mehnat shartnomasi asosida muloqot qilishingiz mumkin.
Kimga o'quv markazini ochish, qaysi ta'lim xizmatlariga ko'proq talab borligini, ular hozirda bozorda qanday talab va taklifga ega ekanligini aniq tushunish kerak. Bu bilan nima nazarda tutilgan? Siz bilishingiz kerak: darslar qanday shaklda o'tkaziladi, ularni qanday o'qituvchilar olib boradilar, ular qanday xodimlar kontingenti uchun bo'ladi.
Buning uchun, o'quv markaziga yaxshi natija bera boshladi, agar uning boshi bu lavozimni shunga o'xshash, lekin har qanday kompaniya yoki yirik tashkilotda birlashtirsa, eng yaxshi variant bo'ladi. Kurslarni birinchi bo'lib o'tadigan tinglovchilar uning ushbu firmadagi xodimlari bo'ladi. Bu sizga dastlabki bosqichlarda minimal auditoriyani kafolatlaydi va o'ziga xos "savdo dvigateli" ga aylanadi.
O'quv markazining ochilishi bashorat qilish deyarli mumkin emas. Haqiqat shundaki, foyda to'g'ridan-to'g'ri soniga bog'liq o'qitiladigan kurslar, ularning narxi, tinglovchilar soni, shuningdek, tegishli xarajatlar. Mana asosiylari:

• 
  binolarni sotib olish yoki ijaraga olish xarajatlari va ularni toza saqlash xarajatlari;
  
• 
  kommunal to'lovlar, shuningdek aloqa, televidenie, internet xizmatlari uchun to'lovlar;
  
• 
  ofis mebellari, ofis jihozlari va aksessuarlari narxi;
  
• 
  xodimlar va professor-o'qituvchilarning ish haqi va moddiy mukofotlarini to'lash;
  
• 
  reklama kampaniyasining narxi.
  

1. 
   Biznes reja tushunchasi va uning ahamiyati
   

Biznes reja 3 funktsiyani bajaradi. Birinchidan, biznesni tashkil etish va olib borish kontseptsiyasini ishlab chiqishda qo’llaniladi. O’z korxonangiz faoliyatini har tomonlama, ya’ni marketing, moliyalashtirish va ishlab chiqarish nuqtai nazaridan o’rganib chiqish asosida harakat yo’nalishini belgilash va yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan xatolarni qog’ozdaligidayoq bartaraf etish yo’llarini aniqlash imkonini beradi. Ikkinchidan, biznes reja tadbirkor uchun bir qurol bo’lib, uning yordamida korxonaning ma’lum bir davrdagi faoliyatining haqiqiy natijalariga baho berish mumkin.
Masalan, biznes rejaning moliyaviy bo’limi, ishlab chiqarish faoliyati byudjetini tuzish uchun hamda unga qay darajada amal qilinayotganligini nazorat qilish uchun asos bo’ladi. Uchinchidan, biznes reja korxonaga chetdan pul mablag’larni jalb qilishga ham xizmat qiladi. Korxonalar biznes rejani bir yilga tuzadilar. Ularda asosiy diqqat-e’tibor 12 oy muddatga qaratiladi, kelgusi 1-4 yil davomidagi faoliyat yo’nalishlari umumiy tarzda beriladi. Biznes reja korxonalar uchun reklama vositasini ham o’ynaydi. Shu sababdan, reja qat’iy belgilangan tartibda yozilishi talab qilinadi. Axborotlar aniq va ishchan bo’lishi lozim, grammatika va orfografiyaga ham e’tibor berish talab etiladi, chunki xatolar o’quvchida tadbirkorga nisbatan salbiy munosabat paydo bo’lishiga olib kelishi mumkin. Biznes rejani ishlab chiqish qaytarilib turadigan va uzluksiz ravishda olib boriladigan jarayondir. Moliyalashtirish uchun bir necha oylar talab etiladi, agar shartnoma uch oy oldin tuzilgan bo’lsa, tadbirkorlik olamida bu juda tez fursat bo’lib hisoblanadi, olti va undan ortiq muddat nisbatan real hisoblanadi. Biznes reja yangi tashkil etilayotgan korxonalar bilan bir qatorda faoliyat ko’rsatib kelayotgan korxonalarda ham tuziladi. Har qanday korxona uchun biznes reja strategik rejalashtirishning birinchi tajribasi bo’lib hisoblanadi. Shu bilan bir vaqtda biznes reja ijro uchun qo’llanma hisoblanadi, g’oyalarni nazorat qilish (tekshirish) korxonani boshqarish va faoliyat natijalarini prognozlashtirish quroli bo’lib xizmat qiladi. Biznes rejani ishlab chiqishda avvaldan faoliyat ko’rsatib kelayotgan korxonalar bir muncha afzallikka ega bo’ladilar, chunki ular o’z faoliyatlari natijalaridan kelib chiqib ko’rsatkichlarni rejalashtiradilar, rejada qo’yilayotgan, yoritilayotgan fikrlari o’tmish strategiyasidan kelib chiqadi. Agar korxona sinmay faoliyat ko’rsatishni istasa, biznes rejasini tuzish davomida yuzaga keladigan barcha savollarga o’z vaqtida va to’liq javob topa bilishi kerak yoki ularning hozir javobi yo’q, lekin kelgusida hal qilinishi mumkin bo’lgan masalalar qatoriga kirishilishi lozim.

1-rasm. Start-up biznes boshlash
“Firma faoliyatini rejalashtirish” tushunchasi 2 ma’noga ega. Birinchisi umumiqtisodiy, firmaning umumiy nazariyasi, uning tabiati nuqtai nazaridan. Ikkinchisi esa aniq boshqaruv nuqtai nazaridandir. Bunda rejalashtirish menejmentning funksiyalaridan biri, korxona istiqbolini oldindan ko’ra olish va ushbu bashoratdan foydalanish qobiliyatidir. Rejalashtirishning har ikki tomoni o’zaro uzviy bog’langan. Aniq bir faoliyat turi sifatida rejalashtirish imkoniyati ho’jalik yuritishning umumiy shartlari bilan belgilanadi.
Umumiqtisodiy nuqtai nazardan rejalashtirish - bozor va bahoning o’rnini bosa oladigan mexanizm. Bozor tizimi doirasida uning ishtirokchilari haraktini yo’naltirib, tartibga soluvchi asosiy omil baho hisoblanadi. Aynan baho (narx) sotuvchi va xaridor uchun manfaatli bo’lgan ishlab chiqarish va iste’mol qilish hajmlari va uslublarini belgilab beradi. Firma ham bozor tizimi ishtirokchisi sifatida baho mexanizmiga, talab va taklifqonuniga bo’ysunishga majbur, chunki u ularning ta’sirini bartaraf eta olmaydi. Shu sababdan firma bozor dunyosidagi yirik organizmning kichkinagina elementi bo’lib hisoblanadi. Shu bilan birga, har bir xo’jalik birligining ichki muhitida baho mexanizmi tadbirkor va menejerlarning harakatibilan chetga siqib chiqarilmoqda. Tadbirkorfirma faoliyati yo’nalishlarini belgilaydi.
O’z navbatida firmaning ichki tabiati rejaviy yechimlar tizimiga asoslanadi. Shunday qilib, firmaning ichki faoliyati ishtirokchilari mustaqil, bir biriga bog’liq bo’lmagan bozor sub’ektlari uchun xarakterli bo’lgan harakat erkinligini yo’qotadilar, ularning faoliyati korxona boshqaruvchilari nazoratiga o’tadi. Nima uchun rejalashtirishni mustaqil ravishda qabul qilinadigan qarorlar tizimi sifatida bozorni firmaning ichki faoliyatidan siqib chiqaradi? Bu borada iqtisodchilarda bir nechta javob mavjud.
1. Firma o’lchamlarining chegaralanganligi uning ichida ro’y beradigan harakatlarni nazorat qilish imkonini beradi va natijada bozor muhitining noaniqligini va uning salbiy oqibatlarini minimal darajaga yetkazish mumkin bo’ladi.
2. Rejalashtirishni qo’llash orqali firma sotish bilan bog’liq harajatlarni qisqartirishga erishadi. Rejalashtirish boshqaruv funktsiyasi sifatida. Rejalashtirish menejmentning tarkibiy qismi hisoblanadi. Uni tashkilot maqsadlarini bashoratlash qobiliyati, faoliyat natijalarini va maqsadga erishish uchun zarur bo’lgan resurslarni oldindan ko’ra olish qobiliyati sifatida izohlash mumkin. Rejalashtirish quyidagi savollarga javob berishga yordam beradi. 1. Korxona hozir qanday iqtisodiy holatda, uning faoliyati sharoitlari va yakunlari qanday? 2. Korxona maqsadiga qanday qilib, qaysi resurslar yordamida erishiladi.?
Biznes rejalashtirish menejmentning dastlabki, eng ahamiyatli bosqichi hisoblanadi. Rejalar tizimi asosida ko’zda tutilgan ishlarni amalga oshirish ularni bajarishga jalb etilgan xodimlar motivatsiyasi, natijalarini nazorat qilish va rejaviy ko’rsatkichlar nuqtai nazaridan baholash amalga oshiriladi. Zamonaviy menejmentning “otalaridan” hisobangan F.Fayolg’ ta’kidlaganidek: “Boshqarish - bu oldindan ko’ra olish”, “oldindan ko’rish esa-bu qariyb harakat qilishdir”. Rejalashtirish - barcha zaruriy haraktlarni oldinda bashorat qilishgina emas, balki faoliyat davomida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan tasodiflarni ko’ra olish va ularni bartaraf etishni bilishdir. Firma o’z faoliyatidagi hatolarni butunlay bartaraf eta olmasada, samarali bashoratlash orqali ularni oqilona boshqara oladi. Iqtisodiy tashkilotda rejalashtirishning zarurligi. Menejment klassiklari korxonada rejalardan foydalanilmaslik faoliyatdagi tebranishlarni, xato harakatlarini keltirib chiqaradi deb hisoblanganlar.

2-rasm. Biznesning o`sish omillari
Amaliyotdan ma’lumki, rejalashtirishni qo’llash quyidagi muhim ustunliklarni yaratadi: ­ menejerlarni o’z qarorlarini amalga oshirishga rag’batlantiradi; ­ korxona faoliyatini tartibga solishni yaxshilaydi; ­ yuzaga kelishi mumkin bo’lgan muamolarni aniqlashtiradi; ­ menejerlarning tayyorgarligini oshirish uchun sharoit yaratadi; ­ korxonani zaruriy axborot bilan ta’minlash imkoniyatini oshiradi; ­ resurslarni oqilona taqsimlashga yordam beradi; ­ korxonada nazoratni yaxshilashga imkon yaratadi. O’zbekistonda faoliyat yuritayotgan korxonalar uchun rejalashtirishni qo’llash zarur bo’lgan 2 ta soha ajratiladi. 1. Yangidan tashkil etilgan xususiy korxonalar. Kapitalning yuqori sur’atlar bilan to’lanishi bunday firmalarning faoliyatini kengayishi va murakkablashuviga olib keldi.
Ko’p holatlarda umumiy bozor ko’rsatkichlari yoki asosiy makroiqtisodiy omillar (masalan, o’sish sur’ati) turli korxona va uning bo’linmalari faoliyatini rejalashtirish uchun boshlanich ma’lumot bo’lib xizmat qiladi. Zamonaviy ishlab chiqarishda ichki faoliyatni rejalashtirish menejmentning asosiy funksiyalari – maqsadni belgilash, tashkil etish, hisob, nazorat, yo’naltirish va rag’batlantirish uchun asos bo’lib hisoblanadi. Ushbu funksiyalar nafaqat korxonaning reja – iqtisodiy faoliyati predmeti, balki ichki xo’jalik rejalashtirishning obyektini ham belgilaydi.
Zamonaviy sharoitlarda barcha korxona va firmalar iqtisodiy faoliyatini rejalashtirish erkin ishlab chiqarish va tadbirkorlik, resurslar va tovarlarni iste’moli va taqsimotida muhim omil bo’lib hisoblanadi. Ishlab chiqarish resurslarining cheklanganligi sharoitida ulardan foydalanishni rejalashtirish tovar va xizmatlarni ishlab chiqaruvchilar bilan bir qatorda moddiy ne’matlar iste’molchilari uchun ham iqtisodiy mustaqillik asosi bo’lib xizmat qiladi. Hozirgi sharoitda barcha mahsulot va resurslarga baholar raqobatchi ishlab chiqaruvchi va iste’molchilar tomonidan belgilanayotgan bir davrda, har bir korxona qanday mahsulot va qancha miqdorda ishlab chiqarishni mustaqil ravishda tanlaydi. Bunda ishlab chiqaruvchilar iste’molchilar talabini to’laroq qondirishga harakat qiladilar. Erkin bozor munosabatlari sharoitida ichki ishlab chiqarish rejalashtirish maqsadi korxona va firmalarning rivojlanishi, xo’jalik faoliyati shakllari, iqtisodiy maqsadlarining ilmiy asoslashdan iboratdir.

3-rasm. Aqliy hujum metodi
Shunday qilib, ichki rejalashtirishni zamonaviy marketingni, ishlab chiqarish menejmentining va umuman xo’jalik yuritishning butun iqtisodiy tizimining asosi bo’lib hisoblanadi. Bu esa korxonada vujudga keladigan ishlab chiqarish – iqtisodiy va boshqa muammolarni yechishga kompleks tarzda yondashishni taqozo etadi. Rejalashtirish turli iqtisodiy, tashkiliy, boshqaruv, ijtimoiy va boshqa funksiyalarni amalga oshirish asosi bo’lib xizmat qiladi.

2.