Мундарижа I боб. “Кўп тармоқли фермер хўжалигини ташкил этиш ва бошқариш” фанининг предмети, мақсади ва вазифалари 10

8.1.1-расм.Фермер хўжалигида қўшимча тармоқларга тўсиқ бўлаётган муаммолар.
Қўшимча тармоқ асосий тармоқ билан боғлиқ бўлмаган соҳаларда ташкил этилганда–масалан, фермер хўжалиги пахта-ғаллачилик йўналишида (асосий тармоқ) фаолият юритса қўшимча тармоқ сифатида аҳолига турли хилдаги хизматларни кўрсатиш, хўжалик қошида кичик тикув цехларини ташкил этиш каби соҳаларда ўз фаолиятини кенгайтириши назарда
Фермер хўжаликлари фаолиятида қўшимча тармоқларни ташкил этиш ва кўп тармоқли ишлаб чиқаришнинг йўлга қўйиш қуйидаги асосий йўналишларда амалга оширилиши мумкин:

• 
  қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш йўналишида;
  
• 
  қишлоқхўжалигимаҳсулотларинитайёрлаш,ташиш,сақлашва қайтаишлашйўналишларида;
  
• 
  қишлоқхўжалигимаҳсулотлариетиштирувчихўжалик субъектларигаагротехник,иқтисодий,техникавий,зооветеринария ва бошқа соҳаларда хизматлар кўрсатиш йўналишларида;
  
• 
  енгил саноат маҳсулотлари, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш йўналишларида.
  

Аҳолига савдо, транспорт, маиший хизмат кўрсатиш соҳаларида ташкил этилиши мумкин. Фермер хўжалигида қўшимча тармоқ фаолиятини йўлга қўйиш ялпи даромаднинг 50 фоиздан ортиқ кўпайишини таъминлаши билан бирга маҳсулотлари исрофгарчилигини камайтириб шу ернинг ўзида уни қайта ишлашни йўлга қўйиш, янги иш ўринларини яратиш имкониятини берган. Аммо, шу билан бирга қатор муаммолар ҳам борки уларни бартараф этиш талаб қилинади (6.-чизма).
Фермер хўжаликларида қишлоқ хўжалиги билан шуғулланишга асосий эътибор қаратилиши боисдан қўшимча тармоққа эътибор пасайиши кузатилади.
Қишлоқ ҳудудларида янги иш ўринлари очиш имконини берадиган кичик саноат корхоналарини қуриш ёки маҳсулотни қайта ишлаш технологияларини сотиб олишда узоқ муддатли (8-10 йил муддатли) имтиёзли (3-7 фоиз ставкали) кредитлар талаб этилади.
Ноқишлоқ хўжалик фаолияти ривожига салбий таъсир қиладиган омиллардан яна бири фермерлар билими ва тажрибаси етишмаслиги ҳисобланиб, бу борада тегишли ўқув кўрслари орқали малака ошириш тизимини мунтазам йўлга қўйиш талаб этилади.
Фермер хўжаликларида асосий тармоққа қўшимча равишда ташкил этиш кўзда тутилган соҳанинг фаолияти хўжаликнинг асосий тармоғига шунингдек, ҳудуди бўйича қўшни жойлашган фермер хўжаликлари фаолиятига салбий таъсир кўрсатмаслиги лозим.
Фермер хўжаликларида асосий тармоққа қўшимча равишда ташкил этиш кўзда тутилган соҳанинг фаолияти хўжаликнинг асосий тармоғида етиштириладиган маҳсулотлар сифати пасайиши, инсон соғлиги учун зарарли моддалар билан ифлосланишига олиб келмаслиги лозим.Фермер хўжаликларида асосий тармоққа қўшимча равишда ташкил этиш кўзда тутилган соҳанинг фаолияти республикадаги мавжуд қонунлар билан тақиқланмаган бўлиши лозим.
Қўшимча тармоқни ташкил этиш учун фермер хўжалиги ихтиёрида зарур шарт-шароитлар (билим, тажриба ва малака) ва ресурслар (ер, сув, бино ва жойлар, иш кучи, техник восита кабилар) етарли даражада мавжуд бўлиши мақсадга мувофиқ.Кўп тармоқли фермер хўжаликларида ишлаб чиқаришнинг қўшимча тармоғи асосий тармоқ билан боғлиқ ҳолда ташкил этилиши ташқилий иқтисодий мақсадга мувофиқ. “Кўп тармоқли фермер хўжаликлари” доимий равишда ўзларининг молиявий барқарорлигини ошириш, замонавий технологияларни жорий этиш ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлаш соҳаларини ривожлантириш ҳисобига ўз фаолият турларини кенгайтириб бориши мақсадга мувофиқ бўлади.