Mundarija Fizik-kimyoviy tadqiqot usullarining umumiy xususiyatlari va klassifikatsiyasi

Metastabil ionlar

Ionlanish xonasida namunaga elektron oqimining kuchli ta’siri natijasida hosil bo‘lgan ayrim ionlar metastabil xususiyatga ega. Ularning ionlanish xonasidan chiqib ketishi qarorli bo‘lib, ayrimlari kollektorga (ionlar dastasi tomonidan keltirayotgan zaryadlarni to‘plovchi elektrod) etmasdan ham dissotsiatsiyalanishi mumkin. Bu ionlarning ayrimlari boshlang‘ich massasi M₁ bo‘lgan holda kollektorga parchalanmasdan etib olishi mumkin, ammo ayrimlari ionlanish xonasidan chiqishdan avval parchalanish xususiyatiga ega. SHunday qilib, mass-spektrda metastabil o‘tishlarga xos bo‘lgan, boshlang‘ich va oxirgi ionlarning cho‘qqilari namoyon bo‘ladi. Metastabil ionlarning boshlang‘ich va oxirgi massalarini aniqlash molekula tuzilishi to‘g‘risida xulosa qilishga imkon beradi.

Masalan, metanol va uni deyteriy o‘rin almashgan hosilasining spektrida quyidagi metastabil ionlar ko‘rinadi:

Amin mass-spektrida aminli bo‘laklardan iborat bo‘lgan metastabil ionlar mavjud.

Agar massasi M₁ ion parchalanib massasi M₂ bo‘lgan ion hosil qilsa mass-spektrda metastabil ion namoyon bo‘lib, yning massasi ga teng. SHunday qilib, spektrda massasi M* bo‘lgan metastabil ionning topilishi boshlang‘ich ion massasi va undan hosil bo‘lgan ion massasi M₂ ni aniqlashda imkon beradi. Masalan, toluol mass spektrida m/e 91 (S₇N₇) va m/e 65 (S₅N₅) intensiv ion cho‘qqilari namoyon bo‘ladi; shu bilan birga m/eq46,8 ga teng metastabil ionning hosil bo‘lishi (46,4q65²/91) shuni tasdiqlaydiki, ya’ni massasi 65 bo‘lgan ion massasi 91 bo‘lgan iondan hosil bo‘lishi uchun boshlang‘ich iondan massasi 26 ga teng bo‘lgan zarracha (S₂N₂) chiqib ketishi lozim ekan.