Мундарижа банк иши

QISHLOQ XO’JALIGIDA MOLIYAVIY TA`MINOTNI BARQARORLASHTIRISH VA 
TARMOQ RIVOJIDA AGROKLASTERLARNI O’RNI
 
Ergashev E. 
O’zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi 
Annotatsiya: Qishloq xo’jaligining moliyaviy barqarorligini ta’minlashning bugungi 
holati hamda tarmoqning yanada rivojlanishida agro klasterlarni o’rni ularni tashkil etish 
zaruriyati va rivojlantirish yullari, shart-sharoitlari, bosqichlari va samaradorligini hamda 
uning umumiy xususiyatlarini tizimlashtirish yunalishlari aniqlangan. 
 
Tayanch 
so`zlar: 
modernizatsiyalash, 
agroklaster, 
institutsional 
muxit, 
raqobatbardoshlik, agrosanoat majmuidagi tadbirkorlik agroklasteri, fermer xo’jaliklari, 
qayta ishlovchi korxonalar, integratsiya, innovatsiya, infratuzilma. 
1. Kirish. 
Mamlakatda raqobatbardosh innovatsion iqtisodiyotini shakllantirish, jumladan, qishloq 
xo’jaligi sektorida barqaror rivojlanishga erishish: davlatning oziq-ovqat xavfsizligi va 
mustaqilligini ta’minlash, qishloq aholisining turmush darajasi va sifatini yaxshilash, tabiiy 
resurslardan oqilona foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilishga qaratilgan ishlar 
davlatning ustuvor yo’nalishlaridan biri hisoblanadi. 
Mamlakat qishloq xujaligida oziq-ovqat muammolarining mavjudligi va qishloq 
xo’jaligidagi ichki va tashqi tendentsiyalar hamda qishloq xo’jaligini rivojlanish strategik 
ahamiyatining ortishi, ushbu tarmoqda to’plangan ijobiy tajribalarni jahon xo’jaligida 
erishilgan so’nggi ilmiy-texnik taraqqiyot yutuqlaridan foydalangan holda qishloq xo’jaligini 
moliyaviy ta`minotni barqarorlashtirish sharoitida tarmoqda agroklasterlarni yanada 
rivojlantirish hozirda dolzarb hisoblanadi. 
Qishloq xo’jaligi agroklasteri qishloq xo’jaligi ishlab chiqaruvchilari, oziq-ovqat sanoati 
korxonalari, ularga xizmat ko’rsatadigan infratuzilma tashkilotlari, oziq-ovqatlar va boshqa 
bozorlarda qulay ish muhitida faoliyat yuritadigan, hududning raqobatbardoshligini va 
barqarorligini oshirishga yordam beradigan o’zaro munosabatlarni amalga oshiruvchi 
uyushma hisoblanadi 
Qishloq xo’jaligi faoliyatini tashkil etishning klasterli shaklini qo’llash bir qator 
qonunchilik, me’yoriy va dasturiy hujjatlarda ko’zda tutilgan, hamda ishning maqsadi 
mintaqada qishloq xo’jaligini barqaror innovatsion rivojlantirishni ta’minlash tizimida 
agroklasterning shakllanishi va faoliyatining nazariy va uslubiy jihatlarini rivojlantirishdan 
iborat. 
Mamlakatimizda qishloq xo’jaligida amalga oshirilayotgan institutsional va tarkibiy 
o’zgarishlar natijasida shakllangan xo’jalik yuritish sub’ektlari o’rtasidagi huquqiy, tashkiliy 
va iqtisodiy munosabatlarning muntazam ravishda takomillashtirib borilishini taqozo 
etishdan kelib chiqqan holda agroklasterlarni barpo etish borasida yangi yunalishni amalga 
oshirish bugungi kunda agrar siyosatining muhim vazifalaridan biriga aylanishi lozim. Chunki 
qishloq xo’jaligining qayta ishlash va qo’shilgan qiymat yaratuvchi sohalar bilan o’zaro 
aloqalarining keng yulga qo’yilmaganligi raqobatbardosh, qayta ishlangan ekologik toza 
mahsulotlar ishlab chiqarish va qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlash, sotish kabi 
boshqa sohalarning ham faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatmoqda.
Davlat buyurtmasi asosida xarid qilinadigan qishloq xo’jaligi mahsulotlarining narxlari 
fermer xo’jaliklari samarali ishlashini ta’minlaydigan darajagacha ko’tarildi, biroq bu 
imkoniyatlardan barcha qishloq xo’jalik sub’ektlari samarali foydalana olmayaptilar, xususan 
joriy yilda 2017 yilga nisbatan 600 ming tonna paxta, 2 million tonnadan ko’proq bug’doy 
kam etishtirildi, chorva uchun etarli ozuqa zaxirasi yaratilmadi. Shubhasiz, bu yo’qotishlar 
yangi yilda mamlakatimizning oziq-ovqat xavfsizligi, engil sanoatini zarur xom ashyo bilan 
ta’minlashda ba’zi bir qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Shu bois qishloq xo’jaligida