Мундарижа банк иши

1-жадвал. 
Тадбиркорлик субъектларида аудит хизматини ташкил этишдаги асосий 
хатоликлар 
№ 
Хатолик тури 
Изоҳ 
1 
Саволнинг тўғри 
қўйилиши 
Таваккалчиликни 
бошқариш 
бўйича 
мунозаралар 
қоидага кўра «Мафаатдор томонлар ишончини қандай 
яхшироқ қозонишимиз мумкин?» деган савол атрофида 
ривожланмайди. Аслида, мижознинг манфаатлари 
умуман 
инобатга 
олинмайди. 
«Бизнинг 
назорат 
чораларимиздан мижозларимиз қай даражада манфаат 
кўради?» каби саволлар берилмайди, вахоланки, 
мижозлар асосий манфаатдор томон ҳисобланади ҳамда 
корхона улар учун қийматликлар яратади ва сақлайди 
2 
Тўғри маданиятни 
шакллантириш 
Ташкилотларни ўз фикридан ташқари фикрларга кам 
эътиборли ёки уларга қизиқиш билдирмайдиган 
хукмрон шахслар бошқаради. Кўнгилсиз ҳолатлар 
содир 
бўлганда 
эса, 
етакчининг 
ҳаракатлири 
хатолардан ибрат олишга эмас, айнан айбдорни 
қидиришга қаратилган бўлади. Ўз навбатида, менежер 
ва ходимлар муаммони узоқроқ муддат яширишга 
ҳаракат қилишади чунки ташкилотда хатолардан ибрат 
олиш ўрнига ходимлар хатти-ҳаракатининг ўз-ўзини 
асраш йўналишини рағбатлантирувчи маданият мухити 
шаклланган. 
Қолаверса, 
директорлар 
кенгаши 
кутилаётган таваккалчилик натижалари бўйича ўз 
фикрларини аниқ намоён этмайди. 
3 
Жавобгарлик ва 
қоидалар бўйича 
аниқ 
тушунтиришлар 
бериш 
Юқори 
раҳбарият 
тадбиркорлик 
мақсадларига 
эришишдаги жавобгарликлар, жумладан мувофиқлик 
талабларини бажариш бўйича аниқ чекловларни 
ўрнатмаган. Бутун бир ташкилот учун юритиладиган 
сиёсат ва бажариладиган амалларни ишлаб чиқиш учун 
ким жавобгарлиги борасида ноаниқликлар мавжуд.
Юқори раҳбарият соғлом фикрга эга тажрибали 
1
https://na.theiia.org/Pages/IIAHome.aspx - The Institute of Internal Auditors интернет сайти маълумотлари 

---

93 www.journal.bfa.uz 
инсонлардан кўра батафсил ёритилган сиёсат ва 
амаллар 
режасига 
таянади. 
Менежерлар 
эса 
“назорат”ни марказий бошқарув органи томонидан 
ёзилган кенг қамровли бошқарув тамойиллари ва 
протоколлари 
талабларининг 
бажарилишига 
тенглаштиради, хатто, бу исталган натижаларни 
бермаслиги маълум бўлса ҳам. Бу ҳам етмагандек, 
бизнес-менежерлар ўзларининг аниқ даражалари 
бўйича 
бажарилган 
ишлар 
натижаларига 
кўра 
жавобгарликка эгадирлар. Уларнинг етакчилари эса 
оддий, шу ўринда асосий бўлган “Режалаштирилган ва 
келишилган мақсадга эришиш ва келгуси даврда ҳеч 
қандан кутилмаган салбий сурпризлар бўлмаслигига 
қанчалик ишонасизлар?“ деган саволни жуда кам 
ҳолларда ўрганадилар.