Mundarij a I. I o‘quv materiallar (ma’ruza)

Ekspeditorlik topshiriqnoma (dalolatnoma) sini rasmiylashtirish

Tijorat dalolatnomasini tuzishdan maqsad yuk jo‘natuvchi, qabul qiluvchi va tashuvchi tomonidan tashish shartnomasi buzilganda moddiy javobgarlikka asos bo‘ladigan holatni tasdiqlashdan iborat.

Bu dalolatnoma quyidagi holatlarda tuziladi:

• 
  YUkning nomi, massasi va miqdori yoki tashish hujjatida ko‘rsatilgan ma’lumotga mos kelmasa;
  
• 
  YUk yoki bagajning shikastlanishida;
  
• 
  YUk yoki bagajning hujjati bo‘lmasa yoki aksincha;
  
• 
  Tashuvchiga o‘g‘irlangan yuk yoki bagaj topshirilsa.
  

Tashuvchi yuqoridagi holatlardan birini o‘zi aniqlagan bo‘lsa dalolatnoma tuzishga majbur bo‘ladi. Tijorat dalolatnomasi yukni topshirish yoki tushirish kunida tekshirib, yo‘lda esa holat aniqlangan kunda yoki yukni tushirish vaqtida tuziladi. Tijorat dalolatnomasida yuk, bagaj va aniqlangan holatning aniq va batafsil tavsifi keltirilishi, unda hech qanday taklif va hulosalar bo‘lmasligi kerak.

Tijorat dalolatnomasidagi savollarga aniq javoblar berilishi, o‘chirishlar va qaytarilishlar bo‘lmasligi kerak. Agar yuklar noto‘g‘ri ortilgan, mahkamlangan yoki joylashtirilgan bo‘lsa, ular aniq ko‘rsatilishi lozim. Dalolatnoma uch nushada tuziladi. Birinchisi yuk jo‘natuvchiga, ikkinchisi terminal, port yoki stansiyaga, uchinchisi tashuvchiga taqdim etiladi.

YUk jo‘natuvchi tekshiruv vaqtida ishtirok etgan bo‘lsa dalolatnomaga imzo qo‘yadi, tashuvchi tomonidan esa tijorat dalolatnomasi qoidalarida belgilangan lavozimdagi shahslardan bir iimzo qo‘yadi. Dalolatnoma tuzuvchi tomonlarning har biri unga imzo qo‘yishi shart, agar ulardan biri tomonidan norozilik bo‘lsa, ilovada o‘z fikrini keltirish mumkin.