Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish

Xususiylashtirish jarayonida tashkil qilingan
nodavlat korxonalari soni (dona)
Shu jumladan
Davrlar Jami tashkil
qilindi Aktsiyadorlik
jamiyatlari
Xususiy
korxonalar
Boshqa
shakllardagi
korxonalar
02/I 268 26 211 31
02/II 331 45 249 37
02/III 481 86 287 108
02/IB 720 66 505 149
03/I 301 19 255 27
03/II 342 5 301 36
03/III 332 19 160 153
03/IB 477 32 265 180
Manba: O’zR Davlat mulk qo’mitasi.
T/N
1. Bozor munosabatlarini rivojlantirishga qaratilgan O’zbekiston iqtisodiyotining negizini
xilma-xil shakllardagi mulk tashkil etadi
2. Mulkdor mulkini o’z hohishicha egalik qiladi, undan foydalanadi va tasarruf etadi.
Mulkdan foydalanish ekologik muhitga zarar etkazmasligi, fuqarolar, yuridik shaxslar va
davlatning huquqlarini hamda qonun bilan qo’riqlanadigan manfaatlarni buzmasligi kerak.
3. Er, er osti boyliklari, suv, o’simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zahiralar
umummilliy boylikdir, ulardan oqilona foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir
4. Jamiyat taraqqiyotining barcha bosqichlariga xos bo’lgan mulk shakli bor. Bu shaxsiy
mulk.
5. Klassik iqtisod maktab vaillari iqtisodiy nazariyaga «Mulk huquqi dastasi»
tushunchasini kiritishdi
6. Iqtisodiy manfaatlar kishilarni harakatga keltiruvchi, ularning sa’y-harakatini,
intilishini, tanlovini belgilovchi kuchdir.
7. Mulkni iqtisodiy jihatdan alohidalashuvi doirasida manfaatlar: shaxsiy, oilaviy, jamoa,
jamiyat manfaatlari sifatida yuzaga chiqadi.
Testlar
1.Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda qaysi mulk shakli eng ko’p tarqalgan
hisoblanadi?
a) aktsionerlik jamiyati;
b) kooperativ;
v) individual va xususiy mulk;
g) jamoa;
d) qo’shma korxonalar
2. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarish natijalari …
a) resurslar kimning mulki ekanligiga ko’ra;
b) mehnat omili tomonidan;
v) moddiy resurs eealari tomonidan;
g) menejerlar tomonidan;
d) davlat tomonidan o’zlashtiriladi.
3. Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish, bu …
a) davlat mulkini fuqarolarga sotish;
b) davlat mulkini imtiyozli bo’lib berish;
v) davlvt mulkini nodavlat mulk va xo’jalik yuritish shakllariga aylantirish;
g) davlat mulkini xususiy mulkka aylantirish;
d) davlat mulkini yuridik shaxaslarga sotish.
4. Manfaatlarning bir tomondan ob’ektivligiga sabab, …
a) har bir kishining inson sifatida ehtiyoji mavjudligi;
b) ehtiyojlarning ob’ektivligi va uni qondirish zaruriyati;
v) insonlar uchun umumbashariy qadriyatlarning umumiyligi;
g) kishilarning manfaati mos kelishi zaruriyati;
d) shaxsiy, guruhiy, umumjamyat manfaatlari mavjudligi.
5. Manfaatlarning ikkinchi tomondan sub’ektivligiga sabab, …
a) insonni shaxs, mulk egasi sifatida manfaatlari mavjkdligi;
b) insonlar uchun umumbashariy qadriyatlarning mavjudligi;
v)sub’ektning shaxsiy, oilaviy, jamoa jamiyat manfaatlarini mujassamlashtirishi;
g) manfaat doimo ikki sub’ektga tegishli;
d) manfaat har bir insonning o’zida mujassamlashgan
6. Aktsionerlikjamiyatida mulk egalari kim?
a) jamiyatning prezidenti;
b) boshqaruv a’zolari;
v) nazorat kengashi;
g) aktsionerlar;
d) ijrochi direktor va menejerlar.
«Mulk munosabatlari» mavzusi bo’yicha dars o’tish jarayonida tadqiqot uslubini
modellashtiruvchi o’yindan foydalanib qo’llash
Maqsad:
1. Mulkchilik, mulk munosabatlarini, mulkka iqtisodiy va huquqiy kategoriya sifatida
tushuntirib berish;
2. Mulk xuquqini resurslarni taqsimlanishida qanday rol o’ynashini tahlil qilish;