Mulk huquqi reja

Mulk huquqining mazmunida nafaqat mulkdorning huquqlari, balki mol-mulkini saqlab turish burchi xam yotadi. FKning 174-moddasiga asosan, o’ziga karashli mol-mulkni boshqacha tartib nazarda tutilgan bo’lmasa, mulkdor zimmasida bo’ladi. Agar mulkdor bu majburiyatni bajarmasa, ba’zi hollarda uning mulkiy huquqlari chegaralab kuyilishi yoki mol-mulk undan olib kuyilishi mumkin.

• Mulk huquqining mazmunida nafaqat mulkdorning huquqlari, balki mol-mulkini saqlab turish burchi xam yotadi. FKning 174-moddasiga asosan, o’ziga karashli mol-mulkni boshqacha tartib nazarda tutilgan bo’lmasa, mulkdor zimmasida bo’ladi. Agar mulkdor bu majburiyatni bajarmasa, ba’zi hollarda uning mulkiy huquqlari chegaralab kuyilishi yoki mol-mulk undan olib kuyilishi mumkin.
• FKning 193-moddasiga asosan, agar olti oy mobaynida topilmaning egasi aniklanmasa, ashyoni topib olgan shaxs unga egalik huquqini kulga kiritadi (agar u bu huquqdan voz kechsa, topilma davlat mulkiga utadi).

FKning 196-moddasida xazinaga nisbatan mulk huquqini vujudga kelishi xususiyatlari belgilab kuyilgan. Xazina deb, egasi aniklanishi mumkin bo’lmagan yoki qonunga binoan huquqlarini yukotgach, yerga kumilgan yoki boshqacha usulda yashirilgan pul yoki kimmatbaxo buyumlarga aytiladi. Yashirib kuyilgan mol-mulk (yer uchastkasi, imorat va x.k) mulkdori bo’lgan shaxsga va xazinani topgan shaxs mulkiga, agar ular urtasidagi kelishuvga muvofik boshqacha tartib belgilangan bo’lmasa, teng ulushlarda tegishli bo’ladi.

• FKning 196-moddasida xazinaga nisbatan mulk huquqini vujudga kelishi xususiyatlari belgilab kuyilgan. Xazina deb, egasi aniklanishi mumkin bo’lmagan yoki qonunga binoan huquqlarini yukotgach, yerga kumilgan yoki boshqacha usulda yashirilgan pul yoki kimmatbaxo buyumlarga aytiladi. Yashirib kuyilgan mol-mulk (yer uchastkasi, imorat va x.k) mulkdori bo’lgan shaxsga va xazinani topgan shaxs mulkiga, agar ular urtasidagi kelishuvga muvofik boshqacha tartib belgilangan bo’lmasa, teng ulushlarda tegishli bo’ladi.
• Xazina u yashirib yer uchastkasi yoki boshqa mol-mulk egasining roziligisiz kazishma ishlarini olib borgan yoki boylik kidirgan shaxs tomonidan topilgan takdirda, bu xazina topilgan yer uchastkasining yoki boshqa mol-mulkning egasiga topshirilishi shart. Tarix va madaniyat yodgorliklari jumlasiga kiradigan ashyolardan iborat xazina topilgan takdirda, ular davlat ixtiyoriga utadi. Birok xazina topilgan yer uchastkasi egasi va xazinani topgan shaxs xazina kiymatining ellik foizi mikdorida mukofat olishga xakli.
• Xazina topish uchun kazishma va kidiruv ishlarini olib borish mexnat yoki xazina vazifalariga kiradigan shaxslar (masalan, arxeologlar, geologlar)ga nisbatan yukoridagi koidalar kullanilmaydi (FKning 196-moddasi, 5-bandi).