Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan



Download 2,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet90/389
Sana30.12.2021
Hajmi2,43 Mb.
#97407
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   389
Bog'liq
kichik biznes va tadbirkorlik

Foydalilik 
koeffitsenti 

Kо‘zda tutilgan daromadlar summasi 
(3) 
Kо‘zda tutilmagan xarajatlar summasi 
 
Kо‘zda tutilgan daromadlar summasi bu investitsiyalashtirilayotgan mazkur loyihani amalga oshirish 
evaziga  kelgusida  olina-digan  foyda  hajmidir.  Lekin  u  kelgusida  kutilayotgan  absolyut  miqdorlarda  emas, 
balki  yuqorida  ta‘kidlanganidek,  diskontlash  koeffitsiyentlari  bilan  tо‗g‗rilangan  holda  yuzaga  keladi. 
Boshqacha  qilib  aytganda,  formulaning  suratida  sо‗mning  bugungi  qiymatida  ifodalangan  daromadlar 
summasi aks etadi. 
Kо‗rib  chiqilayotgan  investitsiya  loyihalarini  amalga  oshirish  uchun  sarflanadigan  barcha  xarajatlar 
hajmi ham xuddi shunday hisob-lanadi. Bu hisob-kitoblar bir necha yildagi investitsiya loyihala-rini amalga 
oshirishga  qaratilgandir,  agar  investitsiyalashtirish  qisqa  muddatlarga  (3  oy,  6  oy  yoki  1  yilga) 
mо‗ljallangan bо‗lsa, bun-day holda xarajatlar va daromadlarni diskontlashning hojati yо‗q. 
Foydalilik  koeffitsiyentiga  asoslanib,  agar  koeffitsiyent  1,00  dan  yuqori  yoki  unga  teng  bо‗lgan 
taqdirdagina investitsiyalash-tirilayotgan loyihalarni amalga oshirish maqsadga muvofiq. 
Ammo bu hisob-kitob ham yetarli emas. Chunki, mablag‗ bilan ta‘minlash taqchilligi yuqori bо‗lgan 
sharoitlarda  foydalilik  koeffitsiyentlari  yuqoriroq  bо‗lgan  loyihalarni  qо‗llash  afzaldir.  Buni  quyidagi 
misolda kо‗rib chiqaylik. Deylik, ikkita investitsion loyiha taqdim qilingan bо‗lsin. 
Birinchi loyiha bо‗yicha xarajatlar hajmi 200 ming sо‗mni tashkil etib va bu jami 1 mln. sо‗m miqdorda 
diskontlangan daromad keltirishi kо‗zda tutilgan. Bunda sof daromad 800 ming sо‗mni tashkil etadi. 
Ikkinchi loyiha bо‗yicha esa jami xarajatlar hajmi 50 ming  sо‗mni  talab  yetgan  holda,  diskontlangan 
daromadlar  hajmi  esa  450  ming  sо‗mni  tashkil  etadi.  Bunda  sof  daromad  400  ming  sо‗mga  tengdir,  ya‘ni 
birinchi loyihadan 2 marta kamdir. 
Sizdagi  mavjud  mablag‗  esa  200  ming  sо‗mni  tashkil  etib,  birinchi  loyihani  investitsiyalashtirish 
imkoniyatiga egasiz. Xо‗sh, bu maqsadga muvofiqmi? 
Albatta,  yо‗q.  Chunki,  birinchi  loyiha  uchun  foydalilik  koeffi-siyenti  5  ga  (1  mln.  sо‗m  :  200  ming 
sо‗m),  ikkinchi  loyiha  uchun  esa  9  ga  (450  ming  sо‗m:  50  ming  sо‗m)  teng  yekanligini  hisoblab  chiqish 
uncha-lik qiyin emas. Demak, agar 200 ming sо‗m mablag‗ingizni foydali-lik koeffitsiyenti 9 ga yaqin 
bо‗lgan  bir  nechta  kichik  loyihalarga  sarf  qilsangiz,  natijada  siz  1,6  mln.  sо‗mga  yaqin  sof  daromadga  ega 
bо‗la-siz. Bu esa birinchi loyiha daromadiga nisbatan 2 martaga kо‗pdir. 
Biroq hayotda foydalilik koeffitsiyentlari bir xil bо‗lgan bir nechta loyihalar bir vaqtning о‗zida kamdan-
kam xollardagina uchraydi. Bu koeffitsiyentlar kо‗pincha bir-biridan keskin farq qiladi. Shuning uchun qaysi 
loyihani tanlash masalasi hal qilinayotganda, avvalo, ularning foydalilik koeffitsiyentlari kattaliklari bо‗yicha, 
ya‘ni  ushbu  koeffitsiyentlar  miqdorining  kamayib  borish  tartibini  kо‗rsatuvchi  sxema  tuzib,  kuzatib  borish 
maqsadga muvofiqdir. Buni xarajatlar va daromadlar miqdoriga qarab quyidagi jadval tarzida ham ifodalash 
mumkin (7-jadval). 
7- jadval 


 
69 

Download 2,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   389




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish