Muhandislik texnologiya

 

Toraytirish  qurilmasining konstruksiyasi tavsifi 

 

Quvur o‟tkazgichlardagi suyuqlik, gaz va bug‟ sarfini bosim farqi bo‟yicha o‟lchash 

usuli  keng  tarqalgan  va  yaxshi  o‟rganilgan.  Sarfni  bosim  kamayishi  o‟zgaruvchan  sarf 

o‟lchagichlar  orqali  o‟lchash  usuli  modda  potensial  energiyasining  quvur  o‟tkazgichdagi 

toraygan  qismidan  o‟tishidagi  o‟zgarishiga  asoslangan.  Dastlabki  o‟zgartgich  vazifasini 

bajaruvchi  toraytirish  qurilmasi  quvuro‟tkazgichda  o‟rnatilib,  mahalliy  torayishni  hosil 

qiladi.  Modda  kesimning  toraygan  joyidan  o‟tayotganida  uning  tezligi  oshadi.  Tezlikning 

binobarin,  kinetik  energiyaning  ortishi  oqimning  toraygan  kesimdan  o‟tishida  potensial 

energiyaning  kamayishiga  olib  keladi.  Demak,  toraygan  kesimdagi  statik  bosim  uning 

avvalgi  kesimidagi  bosimdan  kam  bo‟ladi.  Shunday  qilib,  modda  toraytirish  qurilmasidan 

o‟tishida bosimlar farqi 

ΔР=Р

2

 mavjud bo‟ladi  (3-rasm).  Bu bosimlar farqi  oqim tezligi  va 

suyuqlik  sarfiga  bog‟liq.  Demak,  toraytirish  qurilmasi  hosil  qilgan  bosimlar  farqi 

quvuro‟tkazgichdan  o‟tgan  modda  sarfining  o‟lchovi  bo‟lishi  mumkin.  Sarfning  sonli 

qiymati esa difmanometr o‟lchagan ΔР bosimlar farqi bo‟yicha aniqlanadi. 

---

 

O’zg

 

Varaq

 

Hujjat 

№ 

Imzo 

Sana 

Varaq 

 

 

 

Musaeva N. 

Хayrullaev S. 

Bajardi 

Rahbar 

 

Suyuqlik,  gaz  va  bug‟larning  sarfini  o‟lchash  uchun  toraytirish  qurilmasi  sifatida 

standart diafragmalar, soplolar, Venturi soplosi va Venturi quvuri ishlatiladi. 

4-rasm,  a  da  ko‟rsatilgan  diafragma  dumaloq  teshikli  yupqa  diskdan  iborat. 

Teshikning  markazi  quvuro‟tkazgich  o‟qida  yotishi  kerak.  Oqimning  torayishi  diafragma 

oldida  boshlanadi  va  undan  o‟tgan,  ma„lum  masofadan  so‟ng  o‟zining  minimal  kesimiga 

erishadi. Undan keyin oqim tobora kengayib quvuro‟tkazgichning to‟liq, kesimiga erishadi. 

4-rasmda  egri  chiziq  orqali  quvuro‟tkazgich  devorlari  bo‟yicha  taqsimlangan 

bosimning o‟zgarishi tasvirlangan; shtrix-punktir chiziq bilan quvuro‟tkazgich o‟qi bo‟yicha 

taqsimlangan bosimni tasvirlovchi egri chiziq, ko‟rsatilgan. 

 

---

 

O’zg

 

Varaq

 

Hujjat 

№ 

Imzo 

Sana 

Varaq 

 

 

 

Musaeva N. 

Хayrullaev S. 

Bajardi 

Rahbar 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

– 

rasm 

Ko‟rinib turibdiki, diafragma orqasida bosim dastlabki qiymatiga erishmaydi. Modda 

diafragmadan o‟tganda, diafragma orqasidagi burchaklarda «o‟lik» hudud hosil bo‟ladi. Bu 

---