Muhandislik grafikasi

1.4. Nuqtaning ortogonal proeksiyalari

Fazoda o‘zaro perpendikulyar ikki П₁ va П₂ tekisliklar sistemasini ko‘rib chiqamiz.

П₁ tekislikni gorizontal joylaymiz va uni gorizontal proeksiyalar tekisligi deb ataymiz. Unga perpendikulyar bo‘lgan П₂ tekislikni esa vertikal holda joylaymiz va uni frontal proeksiyalar tekisligi deb qabul qilamiz. Proeksiyalar tekisliklarining o‘zaro kesishuv chizig‘i Ox proeksiyalar o‘qi deyiladi (1.9-shakl, a).

Ikki tekislik o‘zaro kesishib, fazoni to‘rt qismga bo‘ladi. Ularni «chorak»lar yoki «kvadrat»lar deyiladi.

a) b)

v) g)

1.9-shakl
Fazoda joylashgan ixtiyoriy A nuqtadan П₁ va П₂ tekisliklarga perpendikulyar qilib proeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlarni o‘tkazamiz. Proeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlar П₁ va П₂ tekisliklar bilan kesishib, tegishlicha A₁ va A₂ nuqtaning proeksiyalarini aniqlaydi. A₁ nuqta A ning gorizontal proeksiyasi, A₂ esa uning frontal proeksiyasi bo‘ladi. A nuqtadan П₁ tekislikkacha bo‘lgan AA₁ masofa uning frontal proeksiyasi A₂ dan Ox o‘qigacha bo‘lgan masofaga teng, A nuqtadan П₂ tekislikkacha bo‘lgan masofa esa A­₁ dan Ox o‘qigacha bo‘lgan masofaga tengdir.