Muhandislik geologiyasi va gruntlar mehanikasi 2-on javoblari gruntshunoslik fani nimani o`rgatadi?

14. Gruntlarda zo`riqish holati qachon ro`y beradi?
J: Grunt qаvаtlаrining ustuvоrligi, mustаhkаmligining o’zgаrishi ungа qo’yilgаn bоsim tа’siridа ro’y bеrаdi. Bu kuchlаr gruntlаrning o’z оg’irligidаn, ungа qurilgаn inshооt оg’irligi vа ungа qo’yilgаn tаshqi kuch bo’lishi mumkin. Gruntlаrgа qo’yilgаn kuch gruntning chuqurligi bo’yichа tаrqаlib, ulаrdа zo’riqish ro’y bеrаdi. Аgаr grunt yuzаsigа P kuch bilаn tа’sir etsаk, undа zo’riqish hоlаti ro’y bеrаdi. Inshootdan tushayotgan yuk zaminga poydevor orqali uzatiladi. So’ngra undan hosil bo’lgan bosim zamin bo’ylab turli tomonlarga tarqaladi
15. Grunt ishlashining necha bosqichini bilasiz?
J: Gruntlarning ishlashini 1- bosqichida gruntlarning mustahkamligi, ustivorligi osha-di. Agar gruntga qo’yiladigan bosim miqdorini yana oshirsak, gruntlarda zichla-nish jarayoni bilan birgalikda poydevor chetlarida siljishlar ro’y beradi. Siljishlar ro’y berishiga sabab, poydevorning zamindagi grunlarning ba’zi birlarida urinma kuchlanish hosil bo’ladi. Natijada > S sharti bajarilib,
grunt buzila boshlaydi. Bu hodisa gruntdagi siljish defor-matsiyasi bilan bog’liq bo’lib, uning miqdori har doim turlicha bo’ladi. Ba’zi hollarda bu jarayon tugallamaydigan deformatsiyaga olib keladi. Bu hodisaning boshlanishida bosim miqdoriga to’g’ri keladigan kuch miqdori
P₃ = P_cheg
chegaraviy bosim deyiladi yoki zamindagi gruntlarning ishlashini 2- bosqichi siljish bosqichi deyiladi.
Agar bosim miqdorini oshirsak, zamindagi gruntlarning cho’kishi birdaniga oshib ketadi, natijada grunt poydevor tagidan sitib chiqadi. Gruntlar ishlashining bu bosqichi 3- bosqich, ya’ni sitib chiqarish bosqichi yoki oquvchanlik bosqichi deyiladi.
16. Inshootning cho'kishi ( deformatsiyasi) qachon ro'y beradi?
J: Inshoot zaminida ro’y beradigan cho’kishlar, inshootni yaroqsiz bo’lib qolishigaolib keladi. Masalan: Avtomobil yo’llarida uchraydigan baland-pastliklar ularning zaminidagi ro’y beradigan cho’kishning bir xil emasligidan darak beradi. Inshoot zaminida grunt tarkibining tub o’zgarishsiz sodir bo’ladigan tik deformatsiyalar