Muhandislik geologik tadqiqotlar


 MAGMATIK TOG’ JINSLARI VA ULARNING QURILISH



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/204
Sana26.02.2022
Hajmi6,17 Mb.
#472656
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   204
Bog'liq
-qullanma

7. MAGMATIK TOG’ JINSLARI VA ULARNING QURILISH 
XOSSALARI 
7.1.Magmatik tog’ jinslarining yotish shakllari 
Yer bag’ridan qaynoq moddalarning gaz, suyuq yoki qattiq holda yer ustiga 
ko’tarilib chiqish protsessi - 
vulqon hodisalari
deb ataladi.
Yer ichidan chiqqan hamirsimon, suyuqlangan qumtuproqga to’yingan
qattiq mahsulotlar, hamda suv bug’lari otilib chiqqan joylarda vulqon mahsuloti - 
magma
hosil bo’ladi. Qizigan magma yer qobig’idagi yoriqlar orqali yuqoriga 
ko’tarilib borib, uning ichida qotib qoladi va intruziv (chuqurlik) jinslarini hosil 
qiladi. (7.1-rasm). Magmaning yer yuziga otilib chiqib qotib qolgan turlari
effuziv 
(oqma) jinslar
deb ataladi. Lekin yer po’sti magmaning yer ustiga yaqin 
ko’tarilishiga va yer yuziga otilib chiqishiga hamma vaqt ham yo’l beravermaydi. 
Magma, ko’pincha yer po’stining chuqur qismlarini suyultirib, yoki boshqacha 
aytganda, litosferaning chuqur qavatlari orasida qolib, 
batolitlar
deb ataluvchi 
gigant massalar to’plamini hosil qiladi (7.2 - rasm). 
7.2-rasm.
 Batolitlarning ko’rinishi 
7.1-rasm.
 Magmatik jinslarinng 
magmadan hosil bo’lish sxemasi:
1-chuqurlikdagi 2-yer ustiga chiqib 
qolganlari.
 


39 
Batolitlar yaxshi kristallangan tog’ jinslaridan iborat bo’lib, odatda, katta 
chuqurliklarda yotadi. Ammo tog’ jinslari yemirilib, ustlari ochilib qolganda yer 
yuzasiga chiqadi. Bu hol ko’pincha, tog’lik rayonlarda ro’y beradi.
Magma ba’zan, yer ustiga yaqinlashib kelsa ham, lekin uning oxirgi 
qatlamlarini yorib chiqishga kuchi yetmaydi, ammo bu qatlamlarning yuqoriroq 
ko’tarilishidan hosil bo’lgan bo’shliqni o’z massasi bilan to’latadi. Qatlamlar
orasiga kirib qolgan bunday massa, odatda, yuqori qatlamlarni gumbaz shaklida 
yuqoriga ko’taradi, buxanka non shaklini to’plamlarni hosil qiladi. Magmaning yer
ustiga chiqmasdan, balki yer qatlamlarini orasiga kirib, yuqoridagi shaklda qotgan 
xili

Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish