Muhandislik -geologik tadqiqotlar

Magmatik  (otqindi)  tog’  jinslari  -  magmaning  silikatli  suyuq  qizigan 
eritmani yer bag’rida yoki yuzasiga chiqib qotib qolishidan hosil bo’ladi.  Boshqa 
tog’  jinslarining  hammasi  magmatik  tog’  jinslaridan  turli  yo’llar    bilan  hosil 
bo’ladi. 
Cho’kindi  jinslarni  shakllanishiga  quruqlikda  va  suv  havzalarida  sodir 
bo’lgan kimyoviy, fizikaviy va biologik jarayonlar sabab bo’ladi. 

---

36 
 
Metamorfik  (shakli  o’zgargan)  jinslar  esa  magmatik,  cho’kindi 
jinslarning  yuqori  harorat  va  bosim  ta’sirida  o’zgarishidan  hosil  bo’lgan.  Yer 
qobig’ida  magmatik  tog’  jinslari  eng  ko’p  tarqalgan  (95%)bo’lib,    cho’kindi  va 
metamorfik jinslar esa 5% tashkil etadi. Tog’ jinslari hosil bo’lish sharoitiga qarab 
bir-biridan mineral tarkibi, strukturasi (tuzilishi) va teksturasi bilan farq qiladi.  
Struktura  deganda  mineral  agregatlarining  o’lchamlari,    soni,  shakli  va  
tog’  jinsining  ichki  tuzilishi  tushuniladi.  Tog’  jinslarining  strukturasi  3  xil 
ko’rinishda  bo’ladi;  kristalli,  nokristalli  va  aralashli  struktura.  Kristall 
ko’rinishidagi  struktura  tog’  jinsi  va  uni  tashkil  etgan    mineralning  bir  vaqtning 
o’zida  hosil  bo’lishida  namoyon  bo’ladi.  Bu    kristalli  ko’rinish  magmatik, 
metamorfik va ba’zi bir cho’kindi tog’  jinslari uchun xarakterlidir.