Muhandislik -geologik tadqiqotlar

 
29.4.Cho’kindi tog’ jinslari 
Bir qism sochiluvchan jinslar suv yoki shamol ta’sirida daryo, dengiz yoki 
ko’llar  ostiga  tushib,  asrlar  mobaynida  ikkilamchi  yoki  cho’kindi    jinslarga 
aylanadi.  Mayda  jinslarning  bir  qismi  suvda  eriydi,  qolganlari  esa  geologik 
qatlamlar  hosil  qilib  suv  ostiga  cho’kadi.  Erigan  jinslar    o’ta  to’yingan  eritmalar 
hosil  qiladi  va  kimyoviy  cho’kindilar  paydo  bo’ladi.  Qatlamlar  bosimi  ostida 
hamda tabiiy sementlarning o’zaro birikishi  natijasida cho’kindilardan mustahkam 
va zich sementlangan jinslar hosil bo’ladi. Cho’kindi jinslarning g’ovaklarini to’la 
to’yingan eritmalardagi  (SaSO
3
, SaSO
4
, temir oksidi) moddalar to’lg’izib, undagi 
mayda  donalarni  o’zaro  yopishtiradi  yoki  boshqa  so’z  bilan  aytganda,  tabiiy 
sement  vazifasini bajaradi.  
Tabiatdagi ko’pgina mineral qatlamlar hayvonot va o’simlik qoldiklarining 
o’zaro birikishidan hosil bo’lgan. Bunday jinslar organogenlar deb  ataladi.  
Qurilishda  qo’llaniladigan  cho’kindi  jinslarni  quyidagi  turlarga  bo’lish 
mumkin: