Muhandislik -geologik tadqiqotlar

24.4. Dala ishlari. 
Dala  ishlari  deb  rayonda  yoki  loyiha  qilinayotgan  qurilish  maydonida  
bevosita olib borilayotgan hamma ish turlari kiradi. Ular kompleks  muhandislik  - 
geologik  s’yomka    qidiruv  (razvedka),  geofizikaviy    va      statsionar    ishlardan  
iborat. Kompleks muhandislik - geologik s’yomka (tasvirlash),  geologik tuzilishni, 
fizikaviy  -  geografik  va  gidrogeologik      sharoitlarni,  geodinamik  jarayonlarni  va 

---

187 
 
jinslarning  fizikaviy  -  mexanikaviy  xususiyatlarini  kompleks  tadqiqot  qilishni 
qamrab oladi. 
Dala  materiallarini,  laboratoriya  tekshirishlar  natijalarini    umumlashtirish 
kameral  davri  jarayonida  o’tkaziladi  va  muhandislik-  geologik  hisobot  xaritalari, 
geologik  qirqimlar  tuziladi.    Muhandislik-geologik  s’yomkaga  shu  joyning 
geologik  xaritasi  asos    qilib  olinadi.  Muhandislik  -  geologik  s’yomkaning 
masshtabi  maydonning  katta-kichikligiga,  inshootning  konstruktsiyasi  va 
joylarning    muhandislik  -  geologik  sharoitiga  bog’liq.  Shu  sababli  s’yomkaning 
masshtabi, asosan 3 xil bo’ladi:  
1. Mayda masshtabli s’yomka (1:500000-1:1000000);  
2.O’rta masshtabli s’yomka (1:200000-1:50000); 
3. Yirik  masshtabli s’yomka   ( 1:50000-1:5000). 
Muhandislik-geologik s’yomka ishlarining natijalari muhandislik- geologik  
xaritalarda  o’z  ifodasini  topadi.  Muhandislik  -  geologik    tadqiqotlar  oxirida 
muhandislik  -  geologik  xaritalari  tuziladi.    Qurilish  rayonlarining  muhandislik  - 
geologik  sharoiti  quyidagilarga    bog’liq  bo’ladi:  geologik  tuzilish, geomorfologik 
tuzilish, gidrogeologik sharoit va fizikaviy - geologik jarayonlar, qurilish material-
lari, seysmik sharoit. 
Muhandislik  –  geologik  xaritalar  o’z  joyiga  qarab,  quyidagi  turlarga 
bo’linadi:  
Umumiy masshtabdagi (1:500000 va undan mayda); 
Obzorniy (sharhli) masshtabdagi (1:500000 - 1:200000); 
Sxematik masshtabdagi (1:10000 - 1:25000); 
Mukammal  masshtabdagi  (1:2000  -  1:5000)    muhandislik  -  geologik  
xaritalar.  Bu    masshtabdagi    muhandislik  -  geologik  xaritalardan    loyihalash 
ishlarida, har xil maqsadlarda foydalaniladi. 
 
 
 
 

---

188