Muhandislik -geologik tadqiqotlar

Zilzila 
kuchi 
(ball) 
Zilzila nomi 
Seysmik 
tezlanish 
(mm/sek) 
Yer yuzasidagi 
o’zgarishlar 
1 
Sezilmaydigan 
2,5 
Mikroseysmik tebranishlar. Faqat 
seysmik asboblar sezadi. 
2 
Juda kuchsiz 
2-2,5 
Bilinar - bilinmas zilzila. Sezgir 
odam-largina  sezadi 
3 
Kuchsiz 
 
5,1 –10 
Bilinar–bilinmas zilzila. Tinch turgan 
odamlargina  sezadi 
4 
Кuchliroq 
11 – 25 
O’rtacha zilzila Yurib keta-yotgan 
odamlar ham sezadi. 
5 
Ancha kuchli 
25 – 50 
Uxlab yotgan kishilar uyg’onib ketadi. 
6. 
Kuchli 
51 – 100 
Imoratlarga bir oz zarar yetadi. 
7 
Juda kuchli 
101 – 250 
Devorlar yoriladi, haykallar qulab 
tushadi, deraza oynalari sinadi 
8 
Vayronagar-
chilik 
keltiradigan 
251 -  500 
Tomdagi mo’rilar, ko’chadagi 
haykallar qulab tushadi. Deraza 
oynalari  sinadi 
9 
 
Xarobalik 
keltiradigan 
500 - 1000 
Uylar qulay boshlaydi. 
10 
 
Falokatli 
1000 -
2500 
Ko’plab imorat vayron bo’ladi, yer 
yuzida katta-katta yoriqlar paydo 
bo’ladi 

---

79 
 
11 
Halokatli 
2500 –
5000 
Yer yuzida katta-katta yoriqlar paydo 
bo’ladi Buzilmagan imorat kamdan-
kam  qoladi. 
12 
Katta halokat, 
falokat 
keltiradigan 
5000 
Hammayoq buzilib, imoratlar 
butunlay vayron bo’lib ketadi. 
           
Sonlar  ballarni  ifodalab,  yuqorida  sanab  o’tilganlarni  namoyon  bo’lishligi 
darajasini belgilab beradi.  
            Eng  kuchsiz  zilzila 1 ball hisoblanib, eng kuchli ofatlisi 12 ballga   to’g’ri 
keladi.  Yevropada  ham  12  balli  shkala  qabul  qilingan  bo’lib, u  ham      yuqoridagi 
shkalaga mos keladi. Zilzila kuchi shuningdek seysmik koeffitsent    K orqali ham 
ifoda etilib, u seysmik to’lqinlar tezlanishi (a) ni,   og’irlik kuchining (g) nisbatiga 
teng.