Muhammadyoqub ostonaqulov budjet hisobi

VMQN-shakl
(Vaqtincha mchnatga qobiliyatsizlik bo‘yicha nafaqa)
VAQTINCHA MEHNATGA QOBILIYATSIZLIK BO'YICHA NAFAQANING 
TO‘l,ANISHI TO ‘G‘RlSIDA 
HISOBOT
2 0 0 ___ yil____________________holatiga
Tashkilotning n o m i_________________________________________ _ _ ______________
Hisobot davri: Y illik, 1-aprcl, 1-iyul, 1-oktabr holatiga
O 'lc h o v b irlig i: m in g s o 'm /m ln s o ‘m (k c ra k sizi o 'c h irilsin )
V a z irlik ____________
B o ‘li m _____________ b o b ________ § _____
X arajatlar turi_____________________ __________________________________________
O lu v c h ila r so n i 
(y il b o sh id a n
b irlik d a )
M e h n a tg a
q o b iliy a t- 
sizlik
k u n la ri so n i 
( k u n h iso - 
b id a)
H is o b o t ch o rag i 
u c h u n
(m in g s o 'm d a )
Yil b o s h id a n
( m in g s o 'm d a )
ЛЬ t/r
K o 'r s a tk i c h l a r n o m i
H a q i-
q a td a
t o 'ia n -
gan
H a q i-
q a td a
h iso b -
lan g a n
K assa
x a ra ja lt
H a q iq iy
x arajat
K a ssa
x a ra ja ti
H a q iq iy
x a ra ja t
A
В
1
2
3
4
5
6
7
1
Ishlovchilarning 
ro ‘yxat bo 'y ich a 
o‘rta c h a soni 
(birlikda)*
X
X
X
X
X
X
2
Vaqtincha m eh- 
natga qobiliyat­
siziik b o 'y ich a 
nafaqa
Shu jum ladan
2.1.
a) 100% oluvchilar
2.2.
b) 80% oluvchilar
2.3. d) 60% oluvchilar
• B udjct tu ri k o 'r s a tila d i.
• lkkinchi u s tu n d a m a /k u r q ato r b u 'y ich a ish lo v ch ilam in g ro 'y x at b o 'yicha um um iy soni ko'rsatiladi.
R a h b a r______________
Bosh hiso b ch i_______________
M .O \
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B u d j e t t a s h k i l o t l a r i n i n g y i l l i k h iso b o ti
B udjet tashkilotlari quyidagi hajm da y illik buxgaltcriya hisobotlarini 
tuzadi:
1) «X arajatlar sm ctasi ijrosining balansi, budjctdan m oliyalashtirish 
schyoti bo‘yicha sum m alam ing harakati to ‘g ‘risidagi m a’lum otnom a 
bilan b irg a» -l-sh ak l;
2) «B udjet b o ‘yicha xarajatlar sm etasi ijrosining to ‘g ‘risid agi 
hisobot»-2-shakl;
3) «R ivojlantirish fondi m ab lag 'larin in g tushum i va xarajat q ilin ish i 
to‘g ‘risidagi hisobot» -2-RJ-shakl;
4) «Tibbiyot m uassasasini m oddiy r a g ‘batlantirish va rivojlantirish 
fondi b o ‘yicha darom ad va xarajat turlari ijrosi to ‘g ‘risida h is o ­
bot»-2-TM iM RRJ-shakl (faqat tibbiyot m uassasalari);
5) «V aqtincha m chnatga q o b iliyatsizlik b o ‘yicha nafaqaning 
to‘lanishi to ‘g ‘risida h iso b o t» -3 -V M Q N -sh ak l;
6) «Tarm oqlar, shtatlar va kontingcntlar b o ‘yicha rcjaning bajarilishi 
to‘g ‘risidagi hisobot»-3-shakl;
7) «Asosiy vositalam ing harakati to‘g ‘risidagi hisobot»-5-shakl;
8) «M oddiy qiym atliklarning harakati to ‘g ‘risidagi hisobot» - 6- so n li 
shakl;
9) «Budjet tashkilotlarida pul m ablag‘lari ham da m oddiy boyliklarni 
kamomadi va o ‘g ‘irlanishi to‘g ‘risidagi h iso b o t» -15-shakl.
Nizomi b o ‘lm agan yordamchi x o ‘jalik la ri b o ‘lgan va yordam chi 
xo‘jaliklarning xarajatlari hamda m ahsulotlari va buyum larini sotish
hisobini 080-«Ishlab chiqarish (o‘quv) ustaxonalarining xarajatlari» 
subschyoti, 081-«Yordam chi (o‘quv) qishloq x o ‘jaliklarining xarajatlari» 
subschyoti, 280-«Ishlab chiqarish (o ‘quv) ustaxonalarining buyum larini 
sotish» subschyoti va 281-«Yordam chi (o ‘q u v ) qishloq xo‘jalik larin in g
mahsulotlarini sotish» subschyotida y uritadigan budjet tashkilotlari 
m oliya-xo'jalik faoliyati bo‘yicha yillik h isob ot tarkibida «Foyda v a 
zararlar» -1 1-shaklni taqdim ctadi.
Boialar bog'chalari va yaslilari «B olalar b o g ‘cha (yasli)sini saqlash 
bo‘yicha hisobot»-3-D S- sonli shakl b o ‘y ich a yillik hisobot tuzadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Y illik h iso b o tg a tu sh u n tirish xati ilova q ilin ish i kerak. U nda 
b u d jet b o ‘y ich a v a m ax su s m ablag‘lar x a ra ja tla r sm etalarining 
ijrosig a, sh tatlar v a k o n tin g cn tla r bo‘y ich a rc ja n in g bajarilishiga 
t a ’sir qilgan a so siy o m illar, o ‘tkazilgan in vcn tarizatsiyalarn in g 
n atijalari h aq id ag i v a h iso b o t yilida tash k ilo tn in g m oliyaviy holati 
o ‘zg arishlari to ‘g ‘ris id a g i m a ’lum otlar, sh u nin gd ek, keyingi y iln ing
y an v arid a to ‘lan a d ig a n d e k a b r oyining ikkinchi y arm iga hisoblangan 
ish haqi sum m alari k eltirila d i.
Budjet tashkilotlari yillik hisobotlami budjet m abiag‘larini yuqori 
tasarru f qiluvchilarga u la r belgilagan m uddatlarda taqdim etadi. Bu 
m uddatlar budjet m a b la g ia rin i yuqori tasarru f qiluvchilar tomonidan 
y ig ‘m a yillik hisobotlam i o ‘z vaqtida taqdim etilishini ta ’m inlay olishini 
hisobga oigan holda belgilangan bo‘lishi kerak.
«X arajatlar sm etasining ijrosi haqidagi» -1-O H -shakl, «Budjet 
b o ‘yicha xarajatlar sm etasining ijrosi to ‘g ‘risidagi hisobot»-2-shakl 
va «R ivojlantirish fondi m ablag‘larining tushum i va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi hiso bot»-2-R J-shakllar bo ‘yicha hisobot har bir p aragraf 
b o ‘yicha alohida-alohida va tashkilot b o ‘yicha um um iy yig‘ma 
hisobot ham taqdim etiladi. Bunda budjet tashkilotini rivojlantirish 
fondi darom adlari b o ‘yicha m a’lumotlar tashkilot bo ‘yicha faqat 
«R ivojlantirish fondi m ab lag ‘larining tushum i va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi hisobot»-2-R J-shakldagi yig ‘m a hisobotda qayd qilinadi, 
xolos. B udjet tashk ilo tin in g rivojlantirish fondi b o ‘yicha xarajatlar 
«R ivojlantirish fondi m ablag'larining tushum i va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi h iso b o t» -2 -R J-sh a k ld a har bir p arag ra f bo ‘yicha alohida- 
alohida va tashkilot b o ‘yicha jam i um um lashtirib qayd qilinadi.
Savol va topshiriqlar
1. O'zbekiston R espu blikasi davlat budjetida turuvchi tashkilotlarning 
buxgatteriya hisobotiga uslubiy rahbarlik qaysi organ (omonidan amalga 
oshiriladi?
2. Davlat budjetida turuvchi tashkilotlar qanday buxgatteriya hisobotlarini 
taqdim etadi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3. Budjet yili davomida moliyalashtirilishi bir budjetdan b o sh q a sig a
berilgan yoki bir vazirlik (idora) tasarrufidan boshqasiga berilgan budjet 
tashkilotlari buxgalteriya hisobotini q an d ay hajmda va qaysi organ larga 
taqdim etadi?
4. B o'ysunishi bo'yicha yuqori tashkilotga topshiriladigan hisobotlar va 
balanslar kimlar tomonidan im zolanadi?
5. Buxgalteriya hisobotlari va balanslari tuzilganda nimalar ta'm inlanishi 
kerak?
6. Budjet tashkilotlari qanday hajmda oylik buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
7. Budjet tashkilotlari qanday hajmda chorak buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
8. Budjet tashkilotlari qanday hajmda yillik buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
9. Budjet tashkilotlari qanday hisobot shakllari bo'yicha har bir paragraf 
bo'yicha alohida-alohida va tashkilot bo'yicha umumiy yig'm a hisobot 
ham taqdim etadi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

T O ‘R T IN C H I BC V LIM 1
( ) ‘N T O ‘R T IN C H I B O B . 
B A N K L A R D A 0 ‘Z B E K I S T 0 N R E S P U B L IK A S I 
D A V L A T B U D J E T IN IN G K A S S A IJR O S 1
1. O 'Z B E K IS T O N RESPU B LIK A SI 
D A V L A T B U D JETIN IN G T A R K IB I
Darslikning avvalgi boblarida aytib o ‘tilgandek, 0 ‘zbekiston 
Rcspublikasi davlat budjcti o ‘z ichiga rcspublika budjcti, Qora- 
qalpog‘iston R cspublikasi budjcti va m ahalliy budjctlam i oladi. 
B undan tashqari davlat budjcti tarkibida Rcspublika y o ‘l ja m g ‘armasi, 
0 ‘zbekiston R cspublikasi davlat mulkini boshqarish va tadbirkorlikni 
q o ‘llab-quvvatlash d avlat q o ‘m itasining m axsus hisobvarag‘i, Ish 
bilan ta ’m inlashga k o ‘m aklashuvchi davlat fondi ham da 0 ‘zbekiston 
Respublikasi budjctdan tashqari Pcnsiya fondi mablagMari jam lanadi.
Q oraqalpog‘iston R espublikasi budjcti Q oraqalpog‘iston Respub- 
likasining respublika b udjetini hamda Q oraqalpog‘iston Respublikasi 
tarkibidagi tum anlar va shaharlar budjctlarini o ‘z ichiga oladi. Viloyat 
budjeti viloyat budjetini, viloyatga bo‘ysunuvchi tum anlar va shaharlar 
budjctlarini o ‘z ichiga oladi. Tum anlarga boMinadigan shaham ing budjcti 
shahar budjetini va shahar tarkibiga kiruvehi tum anlar budjetlarini o ‘z 
ichiga oladi. Tum anga b o ‘ysunadigan shaharlari boMgan tum anning 
budjeti turnan budjetini va turnan b o ‘ysunuvidagi shaharlar budjetlarini 
o ‘z ichiga oladi.
B anklarda 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetining kassa ijrosi 
hisobi Adliya vazirligi tom onidan 1999-yil 13-iyulda ro ‘yxatga olingan 
773-sonli « 0 ‘zbckiston R espublikasi tijorat banklarida buxgalteriya 
hisobi hisobvaraqlari rcjasi»ga hamda 0 ‘zbekiston Respublikasi
'U shbu bo'lim ni tayyorlashda 0 ‘zbekiston Rcspublikasi M arkaziy banki va Moliya 
vazirligining « 0 ‘zbckiston Respublikasi davlat budjetining kassa ijrosi to‘g‘risida»gi 
( 0 ‘zbckiston Rcspublikasi A dliya vazirligida 2001-yil 19-fevralda 1009*son bilan 
ro'yxatga olingan) y o ‘riqnom asidan foydalanilgan.
376
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M arkaziy bankining 1999-yil 25-dek abrdagi 289-sonli « 0 ‘zbek isto n
R cspublikasi M arkaziy bankida b u xgaltcriy a hisobi hiso bv araqlar 
rcjasi»ga m uvofiq yuritiladi.
2. DAVLAT BUDJETI DAROMADLARIN1NG KASSA IJROS1 
D a v la t b u d j c t i n i n g d a r o m a d l a r i
D avlat budjctiga kelib tushgan m ablagM am ing to‘g ‘ri va o ‘z v aq tid a 
kirim qilinishini ta ’minlash m aq sad id a 0 ‘zbckiston R cspublikasi 
M oliya vazirligining xos raqami va so liq to ‘lovchining idcntifikatsiya 
raqami bilan M arkaziy bankning T oshkcnt shahar va hududiy B o sh
boshqarm alarining hisob-kitob kassa 
m arkazlarida ham da tijo rat 
banklarida 23402-«Rcspublika b u d jctin in g mablagMari» h iso b v a ra g ‘i 
budjct darom adlari tasnifiga asosan ochiladi. D avlat budjetiga tu shg an 
um um davlat soliqlari, yig'im lari, b o jlari va boshqa m ajburiy toM ovlar 
0 ‘zbckiston Rcspublikasi tijorat ban klari tom onidan qabul q ilinad i 
va belgilangan tartibda 23402-«R cspublika budjctining m ablagM ari» 
hisobvarag‘iga kirim qilinadi.
Soliq toMovchilar tomonidan d av lat budjetiga, QoraqalpogM ston 
Rcspublikasi budjetiga va m ahalliy bu d jctlarg a toManadigan so liq va 
boshqa toMovlar, to ‘lov sum m asidan q a t’iy nazar pul o ‘tkazish y o ‘li 
bilan am alga oshiriladi. Jismoniy sh ax slar soliq va boshqa to ‘lo v lam i 
naqd pul yoki pul o ‘tkazish orqali am alg a oshirishi m um kin. B u d jctg a 
toManadigan soliq va boshqa to ‘lov lar vakolatli organlar tom o n id an
o ‘m atilgan tartibda naqd pul shaklida qabul qilinishi va b an k larg a 
topshirilishi m umkin.
Davlat budjctining 23402-«R espublika budjctining m ablagM ari» 
hisobvarag‘iga kclib tushgan soliq v a b o sh q a toMovlar hisobidan teg ish li 
m e’yoriy hujjatlarda belgilangan tartib d a va m iqdorda re sp u b lik a 
budjetiga, QoraqalpogMston R espublikasi 
budjetiga va m a h a lliy
budjctlarga ajratm a qilinadi.
D avlat budjetiga soliq va b oshqa toMovlami toMash m aq sad id a 
taqdim ctilgan toMov hujjatlarining to ‘g ‘ri toMdirilganligi va toM ov 
to‘g ‘ri am alga oshirilayotganligi b an k tom onid an tekshirilgandan k e y in
377
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

to ‘lovga qabul qilinadi. B anklarga taqdim ctilgan to ‘lov hujjatlari 
n o to ‘g ‘ri to ‘ldirilgan b o ‘lsa, ulam ing sabablari k o ‘rsatiIgan holda to‘lov 
hujjatlari taqdim etu v ch ilarg a qaytariladi.
Soliq to ‘lovchilarning talab qilib olinguncha dcpozit hisobvaraqlarida 
mablagMari yctarli boMmasa, banklarga taqdim etilgan to ‘lov hujjatlari 
2-sonli kartotekaga qabul qilinadi va to'lovlar 0 ‘zbckiston Respublikasi 
A dliya vazirligida 
1999-yil 30-yanvarda ro ‘yxatga olingan 615- 
sonli «X o‘jaIik yurituvchi subycktlarning bank hisobvaraqlaridan pul 
mablagMarini hisobdan chiqarish tartibi to ‘g ‘risidagi y o ‘riqnoma»ga 
asosan, qonunchilikda b o sh q a holatlar ko‘zda tutilm agan b o ‘lsa, am alga 
oshiriladi.
Soliq to ‘lovchiIaraing to ‘lov topshiriqnomalari ham da soliq va 
m oliya organlarining in k asso topshiriqnomalari banklam ing aybi 
bilan o ‘z vaqtida ijro etilm asa, banklar har bir m uddati o ltgan kun 
uchun qonunchilikda belgilangan tartibda budjetga o ‘z vaqtida 
o ‘tkazilm agan sum m aning 0,5 foizi miqdorida jarim a to ‘laydi. Davlat 
budjcti darom adlari h iso b v a ra g ‘iga kelib tushgan m ab lag ‘larning kirim 
qilinganligi to‘g ‘risida hisobvaraqdan ko‘chinn a va ilovalar banklar 
tom onidan o ‘m atilgan tartib d a tcgishli m oliya organlari orqali soliq 
organlariga beriladi.
Davlat budjeti darom adlari hisobvarag‘ida ko‘zda tutilm agan soliq va 
boshqa to ‘lovlar soliq to 'lo v c h ila r tomonidan toManganda, bu mablagMar 
davlat budjcti darom adlari tasnifining 12-bo‘limi, 25-paragrafi, 352- 
«B oshqa tushum lar» shartli hisobvarag‘iga kirim qilinadi.
Jism o n iy s h a x s ia r n in g d aro m a d soligM su m m asi
M ulkchilik shaklidan q a t’iy nazar barcha x o ‘jalik yurituvchi 
subycktlar va budjct tashkilotlari tomonidan m ehnat qonunchiligida 
belgilangan tartibda tu zilg an m ehnat shartnom asiga asosan hamda 
qonunchilikda belgilangan tartibda va miqdorda ishchi va xizm atchilarning 
darom adlaridan darom ad so lig 'i ushlab qolinadi.
X o ‘jalik yurituvchi su b y ck tlar va budjet tashkilotlari jo riy oy davom ida 
ishchi va xodim larga hisoblang an ish haqidan ushlab qolingan daromad
378
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

solig‘ini davlat budjctiga o ‘tkazish uchun to ‘lov topshiriqnom asini jo riy
oyning ikkinchi yarm ida ish haqi olish uchun topshiradigan chek bilan 
bir vaqtda taqdim ctadi. Ish haqi olish uchun topshiradigan chck bilan 
bir vaqtda to ‘lov topshiriqnom alari taqdim ctilm asa ish haqi olish uch un
naqd pul bcrishga ruxsat etilmaydi.
Soliq to ‘lovchilar tomonidan darom ad solig‘ini budjetga o ‘tk azish
uchun banklarga taqdim ctilgan toMov topshiriqnom alarining « T o ‘lov
m aqsadi»da «__________ oyi ish haqidan ushlab qolingan darom ad s o lig ‘i
summasi budjetga o ‘tkazildi», deb yo zib q o ‘yiladi.
X o ‘ja lik yurituvchi subycktlar va budjct tashkilotlarining d arom ad 
solig‘ini budjetga o ‘tkazish uchun taqdim ctgan to ‘lov topshiriqnom alari 
banklar tom onidan qabul qilinadi. X o‘jalik yurituvchi sub yck tlar va 
budjct tashkilotlarining talab qilib olgungach a depozit hisobvaraqlarida 
pul m ablag‘lari yetarli boMsa, to ‘lovlar am alga oshiriladi, ag ar pul 
m ablag‘lari yetarli boMmasa toMov topshiriqnom alari 2-sonli k artotekaga 
qabul qilinadi va belgilangan tartibda hisobdan chiqariladi.
Q in im a tb a h o
m e t a l l a r d a n
ta y y o rla n g a n b u y u n ila rn i 
v a q o tish m a la rn i tc k s h iris h v a ta m g ‘a lash
M ulkchilik shaklidan q a t’iy n azar barcha x o 'jalik y urituvchi 
subycktlar va budjct tashkilotlari, shuningdek, jism oniy sh ax slar 
0 ‘zbckiston Rcspublikasi M oliya V azirligi huzuridagi «Q im m atbaho 
m ctallar va qim m atbaho toshlar» q o ‘m itasinin g sinov nazorati o rg an larig a 
qim m atbaho metallardan tayyorlangan buyum lar va qotishm alarni 
tckshirish va tam g‘alash uchun m urojaat qilishi m umkin. Sinov nazorati 
organiari tom onidan bajarilgan xizm atlar uchun to ‘langan toM ovlar 
banklar tom onidan davlat budjcti darom adlari tasnifining 12-bo‘lim i, 
23-paragrafi, 350-«Qim m atbaho m etallardan tayyorlangan qotishm alarni 
va tam g‘alangan mahsulotlam i tekshirib bcrgani uchun toMovlar» shartli 
hisobvarag‘i b o ‘yicha kirim qilinadi.
X o‘ja lik yurituvchi subyektlar va b u d jet tashkilotlari q im m atbaho
m etallardan tayyorlangan buyum lam i va qotishm alarni tekshirib k o ‘rgani 
hamda tam g ‘alagani uchun sinov nazoratiga to'lanadigan toM ovlam i
379
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

to ‘lov topshiriqnom alari orqali o ‘tkazadi. T o ‘lov topshiriqnom alarida 
inspeksiya nomi ham da to ‘lov maqsadi ustunida «Tckshirish va 
tam g 'alash uchun to ‘lovlar» dcb yozib q o ‘yiladi.
Sinov nazorati organlari tom onidan tayyor buyum lar va qotishm alam i 
tekshirib k o ‘rish ham da ta m g ‘alash uchun qabul qilib olinganligi 
to ‘g ‘risida bcrilgan kvitansiyalarga asosan jism o niy shaxslar toMovlami 
naqd pul yoki pul o ‘tkazish orqali amalga oshiradilar va to ‘lovlar banklar 
tom onidan davlat budjcti daromadlari hisobiga, budjct daromadlari 
tasnifining 12-bo‘limi, 23-paragrafi, 350-«Q im m atbaho mctaliardan 
tayyorlangan qotishm alam i va tam g'alangan m ahsulotlam i tekshirib 
bergani uchun to lo v la r» shaxsiy hisobvarag‘iga kirim qilinadi.
N a z o ra t q ilu v ch i o r g a n la r tom onidan h iso b lan g an ja rim a
s u m m a la rin i q a b u l qilish ta rtib i
Jarim a solish huquqiga ega b o ‘lgan organlar tom onidan yuridik va 
jism o n iy shaxslarga solingan jarim a summalari banklar tom onidan qabul 
qilinadi.
B anklar tom onidan qabul qilingan jarim a sum m alari qonunchilikda 
belgilangan tartibda v a ja rim a soluvchi organlar bilan tuzilgan shartnom aga 
asosan tegishli hisobvaraqlarga o ‘tkazib bcriladi. B unda Davlat budjetiga 
o ‘tkaziladigan jarim a sum m alari davlat budjcti darom adlar tasnifining 
« Y ig ‘im lar va boshqa soliq boMmagan daromadlar» b o ‘limidagi tegishli 
shartli hisobvaraqlarga kirim qilinadi.
Jarim a solish huquqi berilgan nazorat qiluvchi organlar hisobot 
yili davrida kclib tushgan jarim a summalari b o ‘yicha yillik hisobot 
m a ’lum otlarini jo riy
yilning 
1-yanvar 
holatiga 
davlat 
budjcti 
darom adlariga xizm at k o ‘rsatuvchi banklar va soliq organlari bilan 
o ‘m atilgan tartibda taqqoslab k o ‘rishadi.
D a v la t b o jin i to ‘lash ta rtib i
Y uridik va jism o n iy shaxslar davlat bojini to ‘lovchilar hisobianadilar. 
D avlat boji davlat budjcti darom adlari hisobiga o ‘tkaziladi. Davlat bojini 
y ig ‘uvchi davlat organlari davlat bojining davlat budjeti daromadlari
380
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

hisobiga o ‘tkazish tartibim boj t o ‘lovchilarga xabar qiladi. D avlat 
budjetiga o ‘tkaziladigan davlat boji budjet darom adlari tasnifining 11- 
bo ’limida aks cttiriladi.
D avlat boji pul o ‘tkazish yoki naqd pul bilan to ‘lanadi. D avlat 
boji naqd pul orqali to‘langanda, banklar tom onidan d av lat bojini 
to ‘lovchilarga kvitansiya bcriladi.
D a v l a t b u d j e t i d a r o m a d l a r i h i s o b i d a n a j r a t m a l a r q i l i s h
U shbu darslikning avvalgi bob larida aytilganidck, d av lat b udjetiga 
kclib tushgan umumdavlat soliqlari va darom adlaridan respu blik a 
budjetiga, Q oraqalpog‘iston R espublikasi budjetiga h am da m ahalliy 
budjctlarga o ‘m atilgan m iqdorda ajratm a qilinadi.
0 ‘zbekiston 
Respublikasi 
M oliya 
vazirligi 
d av lat 
budjeti 
darom adlari hisobidan Q oraqalpog‘iston Respublikasi, T o sh ken t shahar 
va viloyatlar m ahalliy budjetlariga ajratm a qilish m iqdorini belgilaydi 
va Q oraqalpog‘iston Respublikasi M oliya vazirligiga, viloy at (shahar) 
m oliya boshqarm alariga ham da M arkaziy bankning h ud ud iy Bosh 
boshqarm alariga yetkazadi.
Q oraqalpog'iston Respublikasi M oliya vazirligi va v ilo y at (shahar) 
m oliya boshqarm alari o ‘z navbatida har bir shahar va turnan m oliya 
organlariga ham da tijorat bankiariga davlat budjeti darom adlari hisobidan 
m ahalliy budjetlarga ajratm alar m iqdori to ‘g ‘risida x a b a r qiladi. 
Q oraqalpog‘iston Respublikasi M oliya vazirligi va vilo y at (shahar) 
m oliya boshqarm alari davlat budjeti darom adlari hisobidan R espublika 
budjetiga, 
Q oraqalpog‘iston 
R espublikasi budjetiga 
va 
m ahalliy 
budjctlarga ajratm a qilish m iqdorini o ‘zgartirishga haqli cm as.
R espublika budjeti darom adlari hisobidan Q oraqalpog‘isto n R espub­
likasi, Toshkent shahar va v ilo y atlar m ahalliy b ud jetlarig a ajratm a 
qilish miqdori joriy yil davom ida o ‘zgarsa, u holda b clg ilan gan tartibda 
q o ‘shim cha xabar qilinadi.
D avlat budjeti daromadlari hisobiga kelib tushgan k un lik soliq 
va boshqa to‘lovlar hisobidan respub lika budjetiga, Q o ra q a lp o g ‘iston 
R espublikasi budjetiga va m ah alliy budjetlarga ajratm alar banklar
381
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tom onidan tegishli dastur asosida belgilangan foiz m iqdorida amalga 
oshiriladi. Z arur b o 'lg an hollarda, mahalliy budjctga ajratm alar q o l
yo rd am id a am alga oshirilishi m um kin.
Q oraq alp og'iston R espublikasi budjetiga va m ahalliy budjetlarga 
kunlik ajratm alar to ‘g ‘risidagi qaydnom a m oliya organlariga hamda 
budjct hisobvarag‘idan k o ‘chirm a bilan birga davlat soliq organlariga 
beriladi. D avlat budjcti darom adlari hisobidan rcspublika budjetiga, 
Q o ra q alp o g ‘iston R espublikasi budjetiga va m ahalliy budjetlarga 
a jra tm a la r alohida har b ir soliq va boshqa to‘lovlar b o ‘yicha, ulam ing 
sh ax siy hisobvaraqlaridan ajratm a qilinadi.
B u d j e t g a n o t o ‘g ‘r i y o k i o r t i q c h a o ‘t k a z ilg a n m a b l a g ‘l a r n i
q a y t a r i s h va o ‘z a r o b o s h q a t o ‘lo v la r h iso b ig a o ‘t k a z is h
B ud jctg a noto‘g ‘ri yoki ortiqcha o'tkazilgan soliq va boshqa 
m a b la g ‘lar soliq to 'lo v ch ilam in g yozma arizasiga m uvofiq qaytarib 
b erilad i yoki kelgusi to 'lo v la r yoxud boshqa toMovlar hisobiga 
o 'tk a z ila d i. D avlat budjetiga n o to ‘g ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan bojxona 
to ‘lovlari tegishli y o ‘riqnom a bilan tartibga solinadi.
S oliq organlari soliq to ‘lovchilam ing arizasi va ularning shaxsiy 
hisobvaraqlari m a ’Ium otlariga asosan budjetga ortiqcha to ‘langan soliq 
suinm asini qaytarish yoki kelgusi to lo v la r yoxud boshqa to‘lovlar 
hiso b ig a o ‘tkazish to ‘g ‘risidagi xulosasini tegishli m oliya organlariga 
taqdim etadi.
M o liy a organlari budjetga n o to ‘g‘ri yoki ortiqcha o'tkazilgan 
m ablagM am i soliq to‘lovchilarga qaytarish yoki kelgusi to ‘lovlar yoxud 
b o sh q a toUovlar hisobiga o 'tk a z ish to‘g ‘risidagi soliq organlarining 
y ozm a xulosasini olgan kundan keyingi ish kunidan kcchikm asdan 
b an k larg a to ‘lov topshiriqnom alarini taqdim etadi. Soliq organlarining 
x u lo sasi m oliya organlariga taqdim etilgan kundan boshlab soliq 
to ‘lovchining boqim andasi b o ‘yicha jarim a hisoblash to ‘xtatiladi.
M o liy a organlari tom onidan taqdim etilgan to‘lov topshiriqnom asiga 
asosan 
budjetga noto‘g ‘ri 
yoki 
ortiqcha o ‘tkazilgan m ablag‘lar 
d av lat b udjetiga kunlik tu sh u m lar hisobidan rcspublika budjetiga,
382
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Q oraqalpog‘iston Respublikasi budjctiga va m ahalliy budjctlarga 
ajratm alar qilishdan oldin soliq toMovchilarga qaytariladi yoki kclgusi 
to‘lovlar yoxud boshqa toMovlar hisobiga o ‘tkaziladi.
Soliq 
va boshqa 
to‘lo v lam in g tegishli 
d aro m ad lar 
shaxsiy 
hisobvarag‘iga kclib tushgan kunlik tushum lar yctarli b o ‘lm aganda m oliya 
organlari tom onidan banklarga taqdim ctilgan toMov topshiriqnom alari 
b o ‘yicha toMovlami qisman toMashga ruxsat ctiladi.
Jarim a solish huquqiga cga boMgan organlar tom onidan davlat 
budjctiga ortiqcha kclib tushgan jarim a sum m alari, to ‘lovchiga, uning 
arizasiga ham da to‘lov sum m asini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim ctilganda 
m oliya organlarining to ‘lov topshiriqnom asiga asosan qaytariladi.
3. 
R E S P U B U K A B U D JETI 
D A R O M A D L A R IM N G KASSA IJRO S1
R cspublika budjcti darom adlariga 0 ‘zbckiston R cspublikasining 
«Budjet tizimi to ‘g ‘risida»gi qonunda belgilangan m ab lag ‘lar kirim
qilinadi.
Bundan tashqari 0 ‘zbckiston Respublikasi M oliya vazirligining 
23402-«R cspublika budjetining mablagMari» asosiy h iso bvarag ‘iga 
quyidagi mablagMar ham kirim qilinishi mumkin:
- 0 ‘zbckiston R espublikasi M arkaziy banki tom onidan ajratilgan 
qisqa muddatli kreditlar;
- davlat qisqa muddatli obligatsiyalarini sotishdan kclib tushgan 
mablagMar;
- davlat maqsadli ja m g ‘arm alari hisobidan ajratilgan m ablag‘lar;
- m oliya vazirligining bo shqa depozit hisobvaraqlaridagi mab- 
lag‘lar.
R cspublika budjctiga davlat budjetidan ajratm a q iling an va boshqa 
kclib tushgan m ablag‘lam ing kirim qilinishini ta ’m inlash m aqsadida 
0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligining tegishli raqam i va soliq 
toMovchining idcntifikatsiya raqam i bilan M arkaziy b ank Toshkcnt 
shahar va hududiy Bosh boshqarm alari hisob-kitob kassa m arkazlarida 
0 ‘zbckiston 
Respublikasi 
M oliya 
vazirligiga 
23402-«R espublika 
budjetining mablagMari» asosiy va tranzit hisobvaraqlari ochiladi.
383
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M arkaziy bankning hududiy B osh boshqarmalari hisob-kitob kassa 
m arkazlarida ochilgan 23402 tranzit hisobvaraqlaridagi m ablag‘lar kcyin 
0 ‘zbckiston Rcspublikasi M oliya vazirligining 23402-«RcspubIika 
b udjctining m ablag‘lari» asosiy hisobv arag‘iga o ‘tkazib beriladi.
4. R E S P U B L IK A B U D JE T I X A R A JA T L A R IM N G KASSA IJR O S I.
R ESPU B LIK A B U D JE T I X A RA JA TLA R I
R csp u b lik a budjcti xarajatlari tasdiqlangan budjet asosida Rcspublika 
budjcti darom adlari hisobvarag‘ida mavjud qoldiq doirasida am alga 
oshiriladi. R espublikabudjcti xarajatlariga 0 ‘zbckiston Respublikasining 
«B udjet tizim i to ‘g ‘risida»gi qonunda bclgilangan xarajatlar tasdiqlangan 
budjet lim iti doirasida am alga oshiriladi.
R cspublika budjetidan xarajatlam i moliyalashtirish qonun hujjatlarida 
bclgilangan tartibda, ushbu darslikning avvalgi boblarida aytilganidck, 
quyidagi y o ‘nalishlar bo‘yicha am alga oshiriladi:
- fan, ta ’Iim, m adaniyat, so g ‘liqni saqlash, jism oniy tarbiya va sport 
(rcspublika b o ‘ysunuvidagi budjet tashkilotlari b o ‘yicha);
- ijtim oiy ta ’minot;
- m udofaa, milliy xavfsizlik va jam oat tartibini ta ’m inlash;
- su d la r va prokuratura organlari faoliyatini ta’m inlash;
- d avlat zaxirasi va safarbarlik zaxirasini vujudga kcltirish hanida 
ulam i saqlash;
- d avlat m arkazlashtirilgan investitsiyalarini am alga oshirish;
- d avlat hokim iyati va boshqaruvi organlari, 0 ‘zbckiston Respub­
likasining chct cldagi diplom atik vakolatxonalari ham da m issiyalari 
faoliyatini ta’m inlash;
- iqtisodiyot turli tarm oqlarining rcspublika bo'ysunuvidagi budjet 
tashkilotlarini saqlash;
- O ‘zbckiston Rcspublikasi V azirlar M ahkam asining qarorlariga 
m uvofiq iqtisodiyot tarm oqlarini rivojlantirishning davlat tarm oq 
dasturlari va tadbirlarini am alga oshirish;
- y c r tuzish, m cliorativ, tabiatni muhofaza qilish va epizootiyaga 
qarshi kurash chora-tadbirlarini amalga oshirish;
- q ishloq x o ‘jaligi zararkunandalariga qarshi kurash;
- gidrom etcorologiya, d o ‘lga qarshi kurash chora-tadbirlari;
384
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa m aqsadlarga.
R espublika budjctida turuvchi budjet tashkilotlarini m oliyalashtirish 
uchun Respublika budjeti darom adlari hisobidan q ilinad igan toMovlar 
M oliya vazirligi tom onidan taqdim qilingan tay in lash sertifikatiga 
asosan M arkaziy bankning T oshkent shahar B osh boshqarm asi hisob- 
kitob kassa m arkazida ochilgan M oliya vazirligining 23402-«R espublika 
budjetining m ablag‘lari» hisobvaragkidagi q oldiq doirasida am alga 
oshiriladi. Respublika budjeti hisobvarag‘iga in k asso topshiriqnom asi 
va to ‘lov talabnom asini q o ‘yishga ruxsat etilm aydi.
Ushbu darslikning avvalgi boblarida aytib o ‘tilg an idek , 0 ‘zbckiston 
Respublikasi V azirlar M ahkam asining 1999-yil 3-sentabrdagi 414-sonli 
«B udjet tashkilotlarini mablag* bilan ta ’m inlash tartib in i takom illashtirish 
to ‘g ‘risida»gi qaroriga m uvofiq budjet tashkilotlari davlat budjetidan 
mablagMar bilan xarajatlam ing to ‘rt guruhi b o ‘y ich a m oliyalashtiriladi.
Budjet tashkilotlari sm eta va xodim lar ro ‘yxati (shtatlar) jadvalini 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda m ustaqil ravishda ishlab 
chiqadilar va tasdiqlaydilar. Sm etalar 0 ‘zbekiston R espublikasi M oliya 
vazirligi tom onidan tasdiqlangan davlat budjeti xarajatlarin ing iqtisodiy 
tasnifiga muvofiq xarajatlam ing to ‘liq yoyilm asi ilo v a qilingan holda, 
xarajatlam ing yuqorida aytilganidek IV guruhi b o ‘y ic h a tuziladi.
Budjet tashkilotlarining tasdiqlangan sm eta va xodim lar ro ‘yxati 
(shtatlar) javdalini ro‘yxatdan o ‘tkazish uchun qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda 0 ‘zbckiston Respublikasi Moliya vazirligiga yoki uning hududiy 
moliya organlariga taqdim etiladi. Budjet tashkilotlari tasdiqlangan smeta 
va xodimlar ro‘yxati (shtatlar) javdalini, shuningdck amaldagi smeta 
va xodimlar ro‘yxati (shtatlar) jadvaliga kiritiladigan o ‘zgartirishlar 
ular 0 4zbckiston Respublikasi Moliya vazirligida yoki hududiy moliya 
organlarida ro‘yxatdan o ‘tkazi!gandan so‘ng am alga kiritiladi.
B udjet tashkilotlarining xarajatlarini I va II guruhlari m ablag‘ 
bilan birinchi navbatda ta ’m inlanadi. Bunda x arajatlam in g II guruhiga 
tegishli mablag* o ‘tkazm asdan I guruh x arajatlarin i am alga oshirish 
taqiqlanadi.
Respublika budjetida turuvchi budjet tash k ilo tlarin i m oliyalash­
tirish m aqsadida m oliya vazirligi tom onidan taq d im etilgan to‘lov
25 -