Muhammadyoqub ostonaqulov budjet hisobi

«Budjet mablag'lari oluvchilarning budjet
mablag'lari bo'yicha talab qilib olgunga cjadar depozit hisobvaraqlari
va kassa xarajatlari» kitobidan
(3-shakl) olinadi.
Q oraqalpog‘iston Respublikasi budjcti va mahalliy budjctlarda turuvchi 
budjet m ab lag ‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming «Budjet bo ‘yicha 
xarajatlar sm etalarining ijrosi to‘g ‘risida»gi chorak hisobotlariga asosan 
(m azkur hisobotda ko‘rsatilgan kassa xarajatlar summasidan o ‘tgan 
chorak uchun tuzilgan «Budjet bo'yicha xarajatlar smetalarining ijrosi 
to‘g ‘risida»gi m azkur chorak hisobotida qayd etilgan kassa xarajatlar 
summasi ayirib tashlanib aniqlangan) hisobot chomgidagi kassa xarajatlar 
sum m asiga Q oraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligi va mahalliy 
moliya organlarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d je t x a ra ja tla ri» s u b s c h y o ti;
K re d it 0 1 4 - « M a h a lliy b u d je tla m in g b u d jet m ablagM ari b o 'y ic h a b u d jet 
m a b la g ’lari o lu v c h ila r n in g d e p o z it h iso b v a ra q la ri» su b s c h y o ti.
0 ‘zb ek isto n Respublikasi bank m uassasalarining «M ahalliy budjetlar 
hisobidan kapital q o ‘yilm alam i va boshqa tadbirlam i m oliyalashtirish 
to ‘g ‘risida»gi oylik hisobotiga asosan (m azkur hisobotda k o ‘rsatilgan 
kassa x arajatlari sum m asidan o ‘tgan oyga tuzilgan «M ahalliy budjetlar 
hisobidan k apital q o ‘yilmalarni va boshqa tadbirlam i m oliyalashtirish 
to ‘g ‘risida»gi chorak hisobotida q ay d etilgan kassa xarajatlari summasi 
ayirib tash lan ib aniqlangan) hisobot choragidagi kapital q o ‘yilm alarga 
va b o sh q a tadbirlarga qilingan haqiqiy xarajatlar sum m asiga Qora- 
q alpog‘iston Respublikasi M oliya vazirligi va mahalliy m oliya organ­
larida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d je t x a ra ja tla ri» s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 3 - « 0 ‘z b c k isto n
R e s p u b lik a s i 
b a n k
m u a s sa sa la rid a g i 
k a p ita l 
q o ‘y iln ia la r va b o s h q a ta d b irla m i m o liy a la sh tiris h u c h u n b u d je t 
m a b la g 'la r i h is o b v a r a g ‘i» su b sch y o ti.
M ah alliy budjet b o 'y ich a ayrim xarajatlam i m ahalliy budjet 
m a b la g ia ri depozit hisobvarag‘idan bevosita toMashi m umkin. Masalan, 
x o ‘ja lik yurituvchi subyektlam ingaylanm a mablagMarini to ‘ldirish uchun 
o ‘tkazilgan sum m alar; tasdiqlangan budjet bo‘yicha ortiqcha darom adlar 
olinishiga d o ir sum m alardan yuq ori budjetga o ‘tkazilgan sum m alar;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

quyi budjctlarga o'tkazilgan dotatsiya sum m alari va boshqa sum m alar. 
Yuqorida keltirilgan summalar o ‘tk azilg an to ‘lov topshiriqnom alariga 
ham da bank m uassasalarining m ahalliy budjet m ablag‘lari d ep o zit 
hisobvaraqlaridan ko‘chirm alariga asosan Q oraqalpog‘iston R cspublikasi 
M oliya vazirligi va mahalliy m oliya organlarida quyidagi b u xg altcriy a 
provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d je t x a rajallari» s u b s c h y o ti;
K re d it 011 - « M a h a lliy b u d jet m a b la g 'la r i d e p o z it h is o b v a ra g 'i» s u b s c h y o ti.
Savol va to p s h iriq la r
1. Davlat budjetidan moliyalashtirish deganda nimani tushunasiz?
2. Budjet mablag'larini tasarruf qiluvchilar respublika budjeti bo'yicha necha 
darajaga 
b o 'lin ish in i 
tushuntirib bering.
3. Budjet mablag'larini tasarruf qiluvchilar mahalliy budjetlar bo'yicha necha 
darajaga bolinishini tushuntirib bering.
4. 0 ‘zbekiston Respublikasining respublika budjetidan qanday x a ra ja tla r 
moliyalashtiriladi?
5. M ahalliy budjetlardan qanday xarajatlar moliyalashtiriladi?
6. M ahalliy budjetlardan budjet m ablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarga 
o'zlarini saqlash uchun berilganda budjet mablag'lari summ asiga qanday 
buxgalteriya provodkasi tuziladi?
7. M ahalliy budjetlardan budjet m ablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarga 
tasarrufidagi tashkilotlarga o'tkazib berish uchun berilganda b u d jet 
m ablag'lari summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi?
8. M ahalliy budjetlardan budjet m ablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarga 
kapital qo'yilm alar bo'yicha xarajatlar uchun berilganda budjet m ablag'lari 
sum m asiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi?
9. B udjet mablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarning «Budjet bo'yich a
xarajatlar smetalarining ijrosi to ‘g'risida»gi chorak hisobotlariga asosan 
hisobot choragidagi kassa xarajatlari summ asiga qanday buxgalteriya 
provodkasi tuziladi?
10. Budjet mablag'larini bosh ta sa rru f qiluvchilarning «Mahalliy b u d jetla r 
hisobidan kapital qo'yilmalar va boshqa tadbirlarni m oliyalashtirish 
to 'g ‘risida»gi chorak hisobotlariga asosan hisobot choragidagi kassa 
xarajatlari summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B E S H I N C H I B O B .
M O U Y A O R G A N L A R 1 D A B U D J E T L A R A R O H I S O B - K I T O B L A R
V A B U D J E T S S U D A L A R I H IS O B 1 I I A M D A B U D J E T I J R O S I
N A T I J A L A R 1 M A N I Q L A S H
I . M O U Y A O R G A N L A R ID A B U D JE T L A R A R O
H IS O B -K IT O B L A R H IS O B I
B udjet tizim ining asosiy prinsiplaridan bin b o ‘lgan budjct daromad- 
larining xarajatlarga tcng b o ‘lishi ta ’minlanishi kerak. Budjetlam i tuzish 
va tasdiqlash jaray o n id a b u d jctlar o ‘rtasida o ‘zaro hisob-kitoblar paydo 
boMadi. Shuningdek, tasdiqlangan budjetlam ing bajarilishi jarayonida 
ham budjetlar o 'rta sid a o ‘zaro hisob-kitoblar paydo boMishi mumkin. 
D cm ak, budjctlararo hisob-kitoblar ikki turgaboM inadi. B udjetlam i tuzish 
va tasdiqlash m obaynida, m oddiy-tcxnika bazalari bir xil boMmaganligi 
uchun, 
budjetlam ing 
ayrim larida daromadlari 
rejalashtirilayotgan 
xarajatlaridan ortiqeha b o ‘lsa, boshqalarida esa rejalashtirilayotgan 
xarajatlari sum m asi rejalashtirilayotgan budjct darom adlaridan oshib 
ketishi kuzatiladi.
0 ‘zbckiston R cspublikasini amaldagi budjct tizim i prinsiplariga 
m uvofiq, har bir budjet rejalashtirilayotgan tadbirlam i am alga oshirish 
uchun qilinishi kerak boMgan xarajatlam i tegishli darom ad manbalariga, 
y a ’ni m ablag‘larga ega b o ‘lishi kerak. Buning uchun ortiqeha 
darom adlari boMgan budjetlard an bu ortiqeha darom ad sum m alari yuqori 
budjet tom onidan olib q o 'y ila d i. Bu olib q o‘yiladigan ortiqeha daromad 
sum m alari yuqori b udjct tom onidan, rejalashtirilayotgan xarajatlam i 
qoplash uchun yctishm ayotgan budjetlarga dotatsiya qilib o ‘tkazib 
bcrilishi mumkin.