|
xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Muhammad Ali hukmronligi davrida Misr va Suriya
Muhammad Ali hukmronligi davrida Misr va Suriya Muhammad Ali hukmronligi davrida Misr va Suriya Muhammad Ali hukmronligi davrida Misr va Suriya Reja Reja - I Kirish
- II Asosiy qism
- 1 Muhammad Alining hokimyat tepasiga kelishi
- 2 M Ali davrida Misrdagi oyxati
Kirish Kirish Muhammad Ali davrida Misr ancha ham siyosiy ham iqtisodiy jihatdan ancha yuksaldi. Misr hukmdori bong u dastlab mamluklar va ochmanchi qabilalar bilan jang qiladi va ularni mamlakat hududidan quvib chiqaradi. Hokimiyatning tez-tez almashtirilishi ham vaziyat barqarorlashuviga imkoniyat yaratmadi. 1803 yilda inglizlar evakuatsiya qilinganidan keyin avj olib ketgan fuqarolar urushi jarayonida alban otryadi (usmonli qonatilgan) komandiri mamluklar bilan birlashib Misrda hokimiyatni egallab oldi. Inglizlar, farnsuzlar, usmonlilar va misrliklar ol va til topgan hamda ularni bir-biri bilan toygan Muhammad Ali 1805 yilda oz mashhurligi va shon-shuhratini yanada mustahkamlab oladi. Muhammad Alining hokimyat tepasiga kelishi. 1769 yilda Makedoniyada dunyoga kelgan Muhammad Alining asli alban bozi tugsgan shahrida tamakifurushlik bilan shugnatilgan, ammo harbiy isteldi. Muhammad Alining hokimyat tepasiga kelishi. 1769 yilda Makedoniyada dunyoga kelgan Muhammad Alining asli alban bozi tugsgan shahrida tamakifurushlik bilan shugnatilgan, ammo harbiy isteldi.
Boz ustiga u nihoyatda ulkan dalum bon yilliklar davomida Misrga rahbarlik qilishga, qolaversa 1952 yilga qadar mamlakatda hukmronlik qilgan o dinastiyasiga asos solishga imkon bergan edi. Binobarin, ozlashishni ham bilmagan haminqadar bir bolqonlik boringan bu qadar hayratomuz karyerga erisha olishini biron-bir kishi bashorat ham qila olmagan edi.
Hokimiyat tepasiga kelganidan keyin Muhammad Ali vaqtida usmonlilardan ham, mamluklardan ham, unga dov tikishga rgan inglizlardan ham vaqtida yiroqlashib haddini belgilashga erisha oldi. 1807 yildagi ingliz-usmonli urushi davomida Iskandariya shahridan ingliz desantini tumtaraqay qochib qolishga majbur qilgan Muhammad Ali milliy qahramon shon-shuhratiga loyiq bo1807 yillardagi mamluklarga qarshi harbiy kurashi 1808 yilda ijtimoiy-iqtisodiy kurashga aylanib ketdi, u soliqlarni toyin tovlagan multazimlar xos mulki ydi, keyinchalik esa (1812 zini ham tugatib tashladi. Hokimiyat tepasiga kelganidan keyin Muhammad Ali vaqtida usmonlilardan ham, mamluklardan ham, unga dov tikishga rgan inglizlardan ham vaqtida yiroqlashib haddini belgilashga erisha oldi. 1807 yildagi ingliz-usmonli urushi davomida Iskandariya shahridan ingliz desantini tumtaraqay qochib qolishga majbur qilgan Muhammad Ali milliy qahramon shon-shuhratiga loyiq bo1807 yillardagi mamluklarga qarshi harbiy kurashi 1808 yilda ijtimoiy-iqtisodiy kurashga aylanib ketdi, u soliqlarni toyin tovlagan multazimlar xos mulki ydi, keyinchalik esa (1812 zini ham tugatib tashladi.
1809 yilda al-Azhar shayxlari dodini berdi (ular Muhammad Aliga hokimiyat tepasigakelishida yordam bergan edi), 1811 yilda esa oli bilan mamluklarning deyarli barcha zodagon va atib ketdi. Biroq, 1829 yildan boshlab davlat yerlarini ommaviy tarzda oyonlarini tarkib toptiruvchi alban, kurd, cherkas va turk otryadlari komandirlariga tarqata boshladi.
Shu asnoda eski mamluk zodagonlari ozgarishlar Muhammad Ali xususiy savdoni taqiqlab qojaligi va hunarmandchilikda davlat monopoliyalari tizimlarini joriy etdi. U hukmronlik qilgan davrda davlat daromadlari oorma yerlar kengaydi, eksportbop mahsulotlar lishi, soliqlar, byurokratizm va korrupsiya oliq boshib olindi, Kilikiya ustidan nazorat qilish huquqini Muhammad Ali usmonli sulton bilan urush davomida tortib olib qolib qolgandi. Ammo misrliklarning usmonlilar bilan doimiy kurashi 1840 yilda 1838 yildagi ingliz-usmonli shartnomasining mamlakatga xorijiy kapital kirib kelishiga yozgarishlar Muhammad Ali xususiy savdoni taqiqlab qojaligi va hunarmandchilikda davlat monopoliyalari tizimlarini joriy etdi. U hukmronlik qilgan davrda davlat daromadlari oorma yerlar kengaydi, eksportbop mahsulotlar lishi, soliqlar, byurokratizm va korrupsiya oliq boshib olindi, Kilikiya ustidan nazorat qilish huquqini Muhammad Ali usmonli sulton bilan urush davomida tortib olib qolib qolgandi. Ammo misrliklarning usmonlilar bilan doimiy kurashi 1840 yilda 1838 yildagi ingliz-usmonli shartnomasining mamlakatga xorijiy kapital kirib kelishiga yoni 72 yosharligida rasman podsho maqomida qolgan holda davlat ishlaridan yiroqlashdi (1849 yilda vafot etdi). Muhammad Ali oglib chiqdi. Ulardan keyin hukmdorlik qilgan Muhammad Alining jiyani Said poshsho (1854nosini anglatadi) (1863arb davlatlari, birinchi galda Angliya va Fransiya tomonidan zolib qolgan edilar.
Ozidan ravshanki, ana shu siyosat doirasida ular mamlakat uchun kolishdi, ammo bunda grnida aytadigan borta asrchilikni yolim tizimini tashkil qildi, milliy sanoat va matbuotga asos soldi. Ammo amalda u ham olgan oddiy misrliklarning asosiy qismini ham, oyxati Foydalanilgan adabiyotlar roquv qozbekiston milliy ensiklopediyasi Maktab darsliklari 9-10 (Jahon tarixi)
http://fayllar.org
Do'stlaringiz bilan baham: |
