Muhammad al xorazmiy nomidagi

1.3. Radioaloqa sxemasi, uning tarkibi va elementlarining mo‘ljallanishi. Radioaloqa sxemasiining samaradorligi to‘g‘risida tushuncha

Xulosa

Xozirgi vaqtda er yuzida ko‘plab radiostansiyalar ishlab turibdi. Ularning ko‘pi bir-biriga yaqin chastota bilan ishlaydi.

Bunday sharoitda radioqabulqilgichlar signallarni tanlab qabul qiladigan darajada bo‘lishi, ya’ni ko‘plab signallar ichidan kerakligisini tanlab tezkor qabul qilish qobiliyatiga ega bo‘lishikerak. Boshqacha qilib aytganda, radioqabulqilgich foydali chastota polosani ajratib olishi va boshqa barcha yo‘lkadan tashqarida bo‘lgan chastotalarni yo‘qqa chiqarib yuboradigan darajada bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, radioqabulqilgich past signallarni qabul qilib olish uchun yuqori sezgirlikga ega bo‘lishi lozim.

Qabulqilgichkirishzanjirigaberiladiganengkuchsizsignallarningkattaligibilanbaholanadi. Bundafoydalisignalkuchlanishiningshovqinkuchlanishinisbatikattaahamiyatgaega. Radioqabulqilgichningnormalishlashiuchunkirishzanjiridagikuchlanishqanchalikkambo‘lsaradioqabulqilgichningsezgirlikqobiliyatishunchalikkattabo‘lishikerak. Xozirgizamonradiostansiyalariqabulqilgichlariningsezgirligibirnechamikrovoltvaundanhamkichikbo‘lishimumkin.

Elektrmagnitto‘lqindasodirbo‘layotganyuqorichastotalitebranishhechqandayaxborothisoblanmaydi, to‘lqinningo‘ziesaaxborotniuzatishvositasihisoblanadi, xolos. Elektrmagnitto‘lqindagibundaytebranishlartashuvchichastotatebranishlarideyiladi. Axborotniuzatishuchuntashuvchiniuzatilayotganaxborotbilanmosravishdao‘zgartirishkerak. Tashuvchininguzatiladiganaxborotbilanmosravishdao‘zgartirishjarayonimodulyatsiyadeyiladivamodulyatorlaryordamidaamalgaoshiriladi. Tashuvchidatebranishningamplitudasi, chastotasiyokifazasidao‘zgarishsodirbo‘lishimumkin. Shu asosda modulyatsiya amplitudali, chastotali yoki fazali bo‘lishi mumkin. Mo­dulyatsiya atamasi (termini) odatda telefon axborotlarini uzatish vaqtida foydalaniladi.

Radioaloqaliniyalariningsamaradorligideganda, uningdastlabkielektrsignallarinitalabetilgansifatvatezlikdauzatilishinita’minlashimkoniyatigaaytiladi.

Radioaloqaliniyalaribo‘yichadastlabkisignallarniuzatishningsifativaishonchliligiqabulqilingan (uyokibudarajadaqisqartirilgan) signalninguzatilgan (qisqartirilgan) bilanmosligidarajasigako‘ratavsiflanadi.

Radiokanallarorqaliuzatilayotgandastlabkisignallarningqisqartirilishiularniyuqorichastotalisignallargaaylantirilishi (ya’nimodulyatsiyalashdavomida) vaoxirgilariningturlishovqinlito‘siqlarta’sirihisobigaradioto‘lqinlarnitarqatishdauzatgichdakuchaytirilishivanihoyatyuqorichastotalisignallarniyanaqaytadastlabkisignallargaqaytarish (demodulyatsiyalash) davomidayuzagakelishimumkin.

Uzatishtezligivaqtbirligidaradiokanalorqaliuzatiladiganqisqartirilmagandastlabkielektrsignallar (yokiularningelementlari)ningmiqdoribilanbelgilanadi.

Samaradorlikesa, engavvalo, radiokanalningshovqinlito‘siqlargachidamliligivao‘tkazuvchanlikqobiliyatigabog‘liq. Shovqinlito‘siqlargachidamlilik – radiokanalningaloqasifatigashovqinlito‘siqlarzararlita’sirigaqarshichidamliligiqobiliyatibilanbelgilanadi.

Shundayqilib, axborotlarmanbai, uzatuvchivaqabulqiluvchiyakunlovchiqurilmalar, radiouzatuvchivaradioqabulqiluvchiqurilmalar, hamdaradioto‘lqintarqalishmuhitiradioaloqaliniyasideyiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. Qosimov S.S “ Axborot Texnologiyalari ” texnik oliy o`quv yurtlar uchun uslubiy qo`llanma. Toshkent.: “Aloqachi” 2016.

2. Internet ma`lumotlari.

3. www.forum.uz , www.evo.uz , google.com.uz , www.tuit.uz saytlari.