Elektron raqamli imzo — Elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus oʻzgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida elektron hujjatdagi axborotda xatolik yoʻqligini aniqlash va elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasini identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan imzo. Qonunda talab etilgan shartlarga rioya etilgan taqdirda elektron raqamli imzo qogʻoz hujjatga shaxsan qoʻyilgan imzo bilan bir xil ahamiyatga egadir. Elektron maʼlumotlarni kriptografik oʻzgartirish natijasida hosil qilingan belgilar ketma-ketligi. Elektron raqamli imzo maʼlumotlar blokiga qoʻshib qoʻyiladi va blokni qabul qiluvchiga, manbani va maʼlumotlarning butunligini tekshirish hamda soxtalashtirishdan muhofazalanish imkonini beradi. Hozirgi kunga kelib, ayrim mamlakatlar qonunchilik yoʻli bilan raqamli imzodan foydalanishni layoqatliligini qonunlashtirib qoʻyganlar. Elektron raqamli imzo kalitlari sertifikatlari roʻyxatga olish markazlari tomonidan beriladi.
Elektron raqamli imzo — Elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus oʻzgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida elektron hujjatdagi axborotda xatolik yoʻqligini aniqlash va elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasini identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan imzo. Qonunda talab etilgan shartlarga rioya etilgan taqdirda elektron raqamli imzo qogʻoz hujjatga shaxsan qoʻyilgan imzo bilan bir xil ahamiyatga egadir. Elektron maʼlumotlarni kriptografik oʻzgartirish natijasida hosil qilingan belgilar ketma-ketligi. Elektron raqamli imzo maʼlumotlar blokiga qoʻshib qoʻyiladi va blokni qabul qiluvchiga, manbani va maʼlumotlarning butunligini tekshirish hamda soxtalashtirishdan muhofazalanish imkonini beradi. Hozirgi kunga kelib, ayrim mamlakatlar qonunchilik yoʻli bilan raqamli imzodan foydalanishni layoqatliligini qonunlashtirib qoʻyganlar. Elektron raqamli imzo kalitlari sertifikatlari roʻyxatga olish markazlari tomonidan beriladi.
O`zbekistonda raqamli imzo
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq, elektron raqamli imzo — elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus o‘zgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida elektron hujjatdagi axborotda xatolik yo‘qligini aniqlash va elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasini identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan imzo. Bu qonun 22 moddadan iborat: 1-modda usbu qonunning maqsadi 2-modda elektron raqamli imzo to‘g‘risidagi qonunchilik 3-modda asosiy tushunchalar 4-modda. Elektron raqamli imzodan foydalanish sohasini davlat tomonidan tartibga solish
5-modda. Maxsus vakolatli organ 6-modda. Ro‘yxatga olish markaz 7-modda. Elektron raqamli imzo bilan qo‘lda o‘zi qo‘ygan imzoning bir xil ahamiyatga ega ekanligini e’tirof etish shartlari
5-modda. Maxsus vakolatli organ 6-modda. Ro‘yxatga olish markaz 7-modda. Elektron raqamli imzo bilan qo‘lda o‘zi qo‘ygan imzoning bir xil ahamiyatga ega ekanligini e’tirof etish shartlari
8-modda. Elektron raqamli imzo vositalari
9-modda. Elektron raqamli imzoning yopiq kalitlarini va ochiq kalitlarini yaratish
Davlat soliq qo`mitasi huzuridagi Yangi texnalogiyalar ilmiy-axborot
markazi.
Markaziy bank Xavfsizlik axborotlarni muhofaza qilish departamenti
Davlat bojxona qo`mitasi
Fan-texnika va marketing tadqiqotlari markazi”UNICON.UZ”
davlat unitar bojxonasi.
Moliya vazirligi huzuridagi Axborot hisoblash markazi Davlat unitar korxonasi.
“INTELLECT SOFT” xususiy korxonasi
Xulosa
Xulosa
Elektron raqamli imzo yordamida elektron hujjatlarni imzolash, masofadan turib davlat xizmatlaridan foydalanish mumkin.
Elektron raqamli imzo noyobligi, nusxa olish ya’ni ko‘paytirib bo‘lmasligi bilan, hujjatni imzolagan shaxsni tasdiqlashi bilan, qalbakilashtirishning imkonsizligi bilan o‘ziga xosdir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Foydalanilgan adabiyotlar:
https://uz.Wikipedia.org
www.lex.uz
«Axborotlashtirish to‘g‘risida».O‘zbekiston Respublikasining qonuni. Toshkent shahri, 2003 yil 11 dekabr.
Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yanada joriy etish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori, 2012-yil 21-mart, PP-1730.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ-2909-sonli Qarori, 2017 yil 20 aprel//O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 y.
