Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti

Router#copy tftp: running-config 
Ammo ahamiyatli konfiguratsiya bilan ishlashda himoyalanmagan TFTP 
yoki FTP-serverlardan foydalanish umuman mumkin emas. Telnet protokoliga 
o’xshab, ushbu protokollar barcha ma’lumotlarni ochiq ko’rinishda uzatadi, bu 
buzg’unchiga 
juda 
qimmatli 
axborotni 
– 
sizning 
qurilmangizning 

---

90 
konfiguratsiyasini egallab olish imkonini beradi. Bunday muammoni yechish 
uchun 
SCP
singari yaxshiroq himoyalangan protocol mavjud. 
SCP (secure copy)
– fayllarni nusxalash protokoli, u transport sifatida SHH 
ni ishlatadi (ya’ni, barcha uzatiluvchi fayllar shifrlanadi). Ushbu protocol ishlashi 
uchun 
SCP-server
za’rur. SSH-server xizmati yoqilgan istalgan Linux distributivi 
SCP-server hisoblanadi. Windows uchun SCP-server sifatida maxsus dasturiy 
ta’minotlar mavjud, masalan 
Solarwinds SFTP/SCP
server (bepul versiyalari 
mavjud). Zahira nusxalash jaroyonining o’zi quyidagicha amalga oshiriladi: 
Router#copy running-config scp://user:password@192.168.1.100/Cisco-
Conf/Router1.config 
Ushbu buyruq bilan biz 
192.168.1.100 
ip-adresli SCP-serverning 
Cisco-
Conf 
deb nomlangan papkasiga joriy konfiguratsiyani nusxalaymiz, fayl esa 
Router1.config
degan nom oladi. SCP-serverga ulanish uchun serverda oldindan 
yaratilgan login va parol ishlatiladi. Bunda barcha uzatiluvchi axborot shifrlanadi. 
SNMP 
SNMP – Simple Network Management Protocol
. Agar so’zma-so’z 
tarjima qilsak, “oddiy tarmoqni boshqarish protokoli” jumlasi kelib chiqadi. 
Bunday nomlanishiga qaramasdan, ushbu protokol aynan boshqarish uchun juda 
kamdan-kam ishlatiladi. SNMP ko’pincha monitoring (protsessor temperaturasi, 
kanal yuklanishi, bo’sh operativ xotira va boshqalar) uchun ishlatiladi. 
Protokolning uch versiyasi mavjud: