Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti m. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

O‘zbekistonda ochiq resruslardan foydalanish

O‘zbekistonda ochiq foydalanish harakati 2000-yillarning boshlarida boshlangan. Ilmiy, ta’lim muassasalari va kutubxonalarning veb-saytlari va portallarini yaratish Internetda turli sohalardagi yutuqlar haqidagi ma’lumotlarni berib borish uchun muhim turtki bo‘ldi. Davlat ochiq depozitoriylar, ilmiy-ma’rifiy portallarni rivojlantirishga har tomonlama yordam bermoqda. Bu borada www.ziyonet.uz portali diqqatga sazovor. Uning maqsadi – aholini ham Internet, ham Intranet tarmog‘i orqali ochiq foydalanish uchun ilmiy va ma’rifiy resurslar bilan ta’minlashdan iborat. Bugungi kunga kelib ularning ma’lumotlar bazasi ma’ruzalar matni, avtoreferatlar, metodik va o‘quv qo‘llanmalar, laboratoriya ishlari, dissertatsiyalar, referatlar va darsliklar ko‘rinishidagi 20 mingdan ortiq hujjatlarni o‘z ichiga olgan. Portaldagi adabiyotlar nafaqat talaba, abiturient va o‘qituvchilar, balki axborot resurslariga ehtiyoji bo‘lgan boshqa fuqarolar uchun ham foydali qo‘llanmalar sifatida xizmat qiladi.

O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining ilmiy tadqiqot institutlari, vazirliklar, jumladan Xalq Ta’limi vazirligining o‘quv va o‘quv-metodik muassasalari, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining universitetlari, kollejlari portalning asosiy axboot manbalari hisoblanadi. Resursni kiritish yoki yuklab olish uchun www.ziyonet.uz. portalida avtorizatsiyadan o‘tish talab etiladi.

Respublikaning o‘quv muassasalari muntazam ravishda portalga o‘z materiallarini kiritadilar. O‘z ma’lumotlarini kiritishdan avval hujjatlar maxsus ekspertizadan o‘tkaziladi va muassasaning Ilmiy kengashida tasdiqlanadi va shu qatorda material mazmuni uchun ma’sul hisoblanadilar.

ZiyoNetdan tashqari respublikada erkin foydalanish uchun o‘z nashrlarini berib borish imkoniyatiga ega yana boshqa ko‘pgina tashkilotlar, kutubxonalar va ilmiy-tadqiqot hamda ta’lim muassasalari mavjud. O‘zbekiston milliy kutubxonasining www.natlib.uz sayti axborot va kutubxona mavzulari bo‘yicha eng qiziqarli maqolalarni yig‘adi va chop etib boradi. Hozirgi paytda Hukumat tomonidan qabul qilingan dasturlar va direktivalar respublika axborot-kutubxona tarmog‘ining rivojlanishini sezilarli darajada kuchaytirmoqda. Axborot-kutubxona muassasalarining integratsiyasi bevosita yangi repozitoriylar va ma’lumotlar bazasini yaratishga olib keladi.