|
Hujjatli filmni tasvirga olish vositalari
Muxammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot texnologiyalari universiteti “Televizion texnologiyalari” fakultetining “Telestudiya Tizimlari va ilovalari” bo’limida o’qish mobaynida bir qancha topshiriqlar ustida ish olib borilgan bo’lib, unda turli xil janrlarda ijod etish usullarini o’z tajribamizda sinab ko’rganmiz. Kurs ishi uchun tanlangan mavzu xujjatli filimlar sarasiga kirgani uchun Bizdan ancha jiddiylikni talab qiladi. Sababi o’z nomi bilan xujjatli filim zamirida asl faktlarga asoslangan ma’lumotlarni namoish qiluvchi bir filim bo’lishi shart. Mening kurs ishim. “G’alaba bog’i” nomidagidavlat muzeyi bo’lgan uchun tasvirga olish jarayonini boshlashdan avval, albatta ushbu muzeyga bir necha marotaba muzeyga tashrif buyurdim, muzey tarixi, ekspozisiyalari bilan o’rganib chiqdim. Tasvirga olish jarayoniga tayyorgarlikni yana bir muxim jixatlaridan biri bo’lmish, tasvirga olish texnikalarini va boshqa qo’shimcha texnik asbob-uskunalarni tanlab, ularning sozlamalariga e'tibor berishni muxim dep topdik. Tasvirga olish uchun mavjud bo’lgan va nisbatan yangi model bo’lgan” Canon EOS mark IV” videokamera hamda “ yunteng” shtativini tasvirga olish ishlariga tayyorlab qo’ydim.
Shu o’rinda tasvirga olishda foydalanilgan ayrim texnik vositalarning ayrimlarining texnik vositalarining texnik ko’rsatkichlariga to’xtalib o’tishni joyiz deb topdim. Tasvir kamerasi – bu raqamli malumotlar bilan birlashgan televizion uzatuvchi kamera, tasvir va tovush signallarini yozish uchun kengligi 8 va 12.7 mm bo’lgan tasmalardan foydalaniladi. Videokamera hozirgina yozib olingan tasvirni ko’rib chiqish uchun ham foydalansa bo’ladigan elektron videoqidirgichga ega bo’ladi. Videokameraning asosiy vazifalari tasvirlarni tushirish, ularni qimirlamaydigan kadr va satrlar qatoriga bo’lish, uzatish va darhol ekranda namoyish qilish, buning natijasida inson ko’zi ularni harakatlanayotgan tasvir deb qabul qiladi. Videokamerani tanlay turib biz qator harakteristikalarga diqqatimizni qaratishimiz zarur. Ularning ayrimlari juda muhim, boshqalari unchalik emas, hammasi qo’llanishga bog’liq. Instruksiyadan olingan bir yoki 2 harakteristikaga qarab videokamera haqida muzokara qila olmaymiz. Turli xil ishlab chiqaruvchilar xilma-xil baholash uslublaridan foydalanadilar va ko’pgina hollarda texnik pasportdagi barcha sonlarni qanday tahlil qilishni bilganimizda ham, baribir ham buni o’zimiz tasvir sifatini baholashimizga to’g’ri keladi, bunda uni boshqa telekamera orqali berilayotgan tasvir bilan solishtiriladi.
Ma’lumki “kamkorder” atamasi ostida o’z tarkibiga oid kamera golovkasi va videomagnitafonni olgan kamera tizimini tushunamiz. Kamkorderlar oilasiga har xil monobloklar kiradiki, unda rekorder mahsus adapter orqali kameraga, yagona blok hosil qilib qattiq yopishib turadi. Tizimning boshqa tipi elektron tasvirni yozish uchun aloqaning turli liniyalari orqali (triaksial, koaksial, optik) studiyali va studiyasiz traktda kamera golovkasini texnologik ishlatish holatida imkon tug’diradigan, chiqarib olib bo’ladigan magnitafonli tizimdir.
Ko’rsatuv tasvirga olish rejasi bo’yicha umumiy tasvirga olish vaqti ikki kunni tashkil etdi. Rejaga asosan tasvirga olish ishlarining salmoqli qismini intervyular olishni tashkil etdi.
Filimni tasvirga olish rejasida matb ham salmoqli qismini egallaydi. Ushbu vaqt oralig’ida to’ldirish hamda matinda berilayotgan axborotni yanada boyitish uchun San’at muzeyini tasvirga olish ishlarini boshlab yubordim.
O’ziga xos intervyuni montaj qilishni inobatga olgan holda hamda intervyu jarayoni tasviriy boyitish maqsadida ko’pgina diqqatga sazovar detallarni tasvirga oldim va bu olingan kadrlar mantaj jaryonida ishni yengillashtirdi. Intervyu olishda mikrafondan ham foydalandim. Mikrofon elektroakustik signal uzatishning asosiy maqsadi tovush eshittirishlarini tabiiyligicha qayta eshittirishdir. Tovush eshitish taassurotlari faqatgina tovush bosimiga bog’liq bo’lmasdan, balki to’lqin fronti egriligiga ham bog’liq. Shuning uchun tovushni qayta eshittirish nuqtasida tovush bosimi va to’lqin fronti egriligini tabiiyligicha saqlanishiga erishish zarur. To’lqin frontining egriligi o’tish jarayonlari xarakterini belgilaydi, chunki, ularning egrilik radiusi qanchalik kichik bo’lsa, yaqin tovush maydoni shunchalik kuchliroq va past chastotaning nisbiy kuchi shunchalik katta bo’ladi. Yo’nalganlik taassurotini hosil qilish uchun esa, bir necha uzatish kanallaridan foydalanish kerak yoki eshittirishlarni bir necha radiokarnaylar orqali uzatish lozim. To’lqin fronti egriligini inobatga olmasak, bu holda, tinglovchilar o’tish jarayonlariga munosabatlarini bildirishlari uchun o’rnatilgan radiokarnaylardan eshitirishlarni bevosita tinglagandagi masofalarga mos ravishda joylashishlari kerak. Ammo, mikrofonlarning sifatli bo’lishi uchun yana bir qator omillar kerakki, ulardan biri, foydali kuchlanishni shovqin kuchlanishiga bo’lgan nisbati. Har qanday mikrofonning vazifasi fazoning qandaydir nuqtasida tovush maydonini xarakterlaydigan parametrlarni, elektr kuchlanishi yoki tokiga o’zgartirishdir. Mikrofonlarning ko’pdan-ko’p turlari mavjud bo’lib, ular radioeshittirish va televidenie tizimlarida, telefoniyada, ovozlashtirish, tovush kuchaytirish, ovoz yozish va b.q. qo’llaniladi.Mikrofon har qanday elektroakustik va radioeshittirish traktlarining birinchi va eng asosiy elementlaridan hisoblanib,u eshittirish kanalining sifat ko’rsatkichini belgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
