Muhammad-al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti radio va mobil aloqa fakulteti

X(t)=sin(2πf₁t + φ₁)
funksiyali chastotali sinusoidal signal deb olamiz, bu erda f₁ - kirish signali chastotasi, φ₁- kirish signalining boshlang‘ich fazasi, π = 3,141...

Geterodin  f₂ o‘zgarmas chastotali va φ₂ boshlang‘ich fazali sinusoidal generator hisoblanadi. Geterodin signalini
Y(t)=sin(2πf₂t + φ₂)
funksiya orqali tavsiflaymiz.

Aralashtirgich signallar ko‘paytirgichi hisoblanadi. Aralashtirgich chiqishida
X(t) · Y(t)
funksiyali murakkab signal hosil bo‘ladi.
sin α · cos β = ½ (sin(α + β) + sin(α - β))
trigonometrik nisbat hisobga olinganda, tushunarli bo‘lib qoladiki, aralashtirgich chiqishidagi signal f₁ + f₂ va f₁ - f₂ chastotalarli va mos boshlang‘ich fazalarli sinusoidal signallar yig‘indisidan iborat bo‘ladi.

Oraliq chastota filtri (bu radiotexnikadagi an’anaviy nom) f₁ + f₂  yoki f₁ - f₂ chastotalar komponentlaridan birini ajratish uchun mo‘ljallangan. Agar f₁ + f₂ chastotani o‘tkazadigan filtr qo‘llansa, u holda mos chastotani o‘zgartirish jarayoni chiqish signalining chastotasini kirish signalining chastotasiga nisbatan oshirish bilan bilan bo‘lib o‘tadi. Agar f₁ - f₂ chastotani o‘tkazadigan filtr qo‘llansa, u holda o‘zgartirish jarayoni chiqish signalining chastotasini kirish signalining chastotasiga nisbatan kamaytirish bilan bilan bo‘lib o‘tadi. Chastota o‘zgartirgichining (ChO‘) funksional sxemasi va AM-signal spektrini o‘tkazish grafiklari 12.6- rasmda keltirilgan.

12.6- rasm. Chastota o‘zgartirgichining funksional sxemasi va AM-signal spektrini o‘tkazish grafiklari

Kirish fizik signali bu f₁ bittalik chastota emasligi, chastotalar yig‘indisi esa cheklangan o‘tkazish polosasili real signalning yoyilishi ekanligi hisobga olinganida, tushunarliki, chastotani o‘zgartirish jarayoni signal chastotalar polosasini chastotalar o‘qida chapga yoki o‘ngga surish bo‘lishi mumkin. Geterodinning chastotasini qayta sozlash bilan o‘zgartirish maqsadiga bog‘liq ravishda chiqish chastotasini yoki kirish chastotasini surish bilan boshqarish mumkin.