Muhammad al Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari universiteti bajardi: 013 guruh o'quvchisi

Muhammad al Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari UNIVERSITETI

Bajardi: 013 guruh o'quvchisi:

Mustafoyeva MOHLAROYIM

tekshirdi: Qahhar Pattaxovich Abduraxmonov

Fizikafanidan

Mustaqil ish

MAVZU: MOLEKULAR FIZIKA ASOSLARI

Kalitli so‘zlar: sekund, Erning o‘z o‘qi atrofida aylanish vaqti, tropic yil – Erning Quyosh atrofida aylanish vaqti, vaqtni o‘lchash aniqligi, Kvant soatlar.

Topshiriq rejasi:

• 1.Modda miqdori, molyar massa, avagadro qonuni;
• 2.Izojarayonlar;
• 3.Ideal gazning holat teglamasi, bolsman doimiysi, Mendeleyev klapeyron tenglamasi, berilgan tempertauradagiideal gazning bosimi molekulyar kinetic nazariyaning tenglamasi ;
• 4.Ideal gaz molekulalarining tezlik boyicha taqsimoti, maksvel qonuni o`rtacha tezlik, ehtimoli eng kata bo`lgan tezlik va o`rtacha tezlik ifodalari;
• 5.Ideal gaz butta molekulasi ilgarilanma harakatining o`rtacha kinetic energiyasi;
• 6.Ptensial kuchlar ta`sirida gaz molekulalarining taqsimoti
• 7..Xulosa;
• 8.Foydalanilgan adabiyotlar.

MAVZU: MOLEKULAR FIZIKA ASOSLARI

Mol — Xalqaro birliklar tizimi SI da modda miqdori birligi. 1971 yilda qabul qilingan. Massasi 0,012 kg ga teng boʻlgan uglerod 12S izotopi tarkibidagi atomlar soniga teng boʻlgan tarkibiy elementlar (molekulalar, atomlar, elektronlar va boshqa bir xildagi zarralar) dan tashkil topgan modda miqdoriga teng . Har qanday moddaning bir moli bir xil sondagi tarkibiy ele-mentlardan tashkil topgan. Bu son, odatda, Avogadro doimiysi deb ataladi va uning tajribalar asosida aniqlangan qiymati ^=6,0221023 mol"’ ga teng . Shuning uchun M. qaysi zarraga tegishli ekanligi kursatilishi kerak. Mas, suv molekulalarining bir moli deganda 6,022-1023 ta suv molekulalari tushuniladi. 6,022-1023 ta suv molekulalari tarkibida esa vodorod atomlarining 2 moli, kislorod atomlarining 1 moli, protonlarning 10 moli, neytronlarning 8 moli va elektronlarning 10 moli mavjuddir. Berilgan modda molekulalari 1 molining massasi, odatda, shu moddaning molyar massasi deb ataladi. M. tushunchadan molekulyar fizika, kimyo, termodinamika va boshqa sohalardan nazariy hamda amaliy hisobkitob ishlarini bajarishda keng qoʻllaniladi.

Izotermik jarayon (yun. ἴσος (izos) - "barobar" va θέρμη (termon) - "issiq") deb oʻzgarmas haroratda tizim holatining oʻzgarishiga aytiladi.[1] Bu jarayonda harorat sobit qoladi: ΔT = 0. Havoning asta-sekin siqilishini yoki meshdan gazni soʻrib chiqarganda nasos porsheni ostida gazning kengayishini taxminiy oʻlaroq izotermik jarayon, deb hisoblash mumkin. Izotermik jarayonni oʻtkazish uchun odatda tizimga termostat oʻrnatiladi. Bunda jarayonning kechishi yanada tezlashadi. Tizim harorati esa termostat haroratidan farq etmaydi. Izotermik jarayon shunday jarayonki, gaz vazni, molyar gaz va harorat є — konstanta hisoblanadi

Izotermik jarayon Sobit haroratda tizim holatining oʻzgarishi.

PV= const (1) Bu izotermik jarayon bo`lib, uni diagrammada (1-rasm) egri chiziq (giperbola) bilan tasvirlash mumkin. Bu egri chiziq izoterma deb ataladi. 2. Gey-Lyussak qonuni. Bosim o`zgarmas bo`lganda berilgan gaz massasining xajmi haroratiga qarab

P V 1-rasm

1. Boyl- Mariott qonuni. Harorat o`zgarmaganda berilgan gaz massasi uchun gazning bosimi uning xajmiga teskari proporsional ravishda o`zgaradi, ya’ni Т=const, m= const bo`lsa

Gey-Lyussak qonuni

Bosim o’zgarmas bo’lganda berilgan gaz massasi hajmining haroratga bog’lanishiga izobarik jarayon deyiladi. Gey-Lyussak qonuni quyidagicha ta’riflanadi. Berilgan gaz massasi hajmning nisbiy o’zgarishi o’zgarmas bosimda haroratga to’g’ri proporsional.

Bu yerda V0-00C haroratdagi gaz hajmi. α= 1 237 1  K -gaz hajmining termik koeffitsiyenti. Grafik jihatdan bu qonun izobara deb ataluvchi to’g’ri chiziq bilan tasvirlanadi. 68-rasmda bosimning har xil qiymatlaridagi izobaralar ko’rsatilgan.

Xulosa

Men shu mazvu haqda yozish mobaynida shunday xulosaga

keldimki

• Modda miqdori tarkibida 6.02*10^23 ta molekulasi bor bo`lgan modda (miqdori)ga aytilar ekan. 1mol deb xbs da 12 gram Uglerod dagi molekulalar soniga teng bolgan miqdor qabul qilinga ekan.
• Bu jarayonlarda ideal gazning massasi turi o`zgarmay bosimi yoki hajmi temperaturasi o`zaro bu kattaliklardan ixiyoriy ikkkisi o`zgarib biri o`zgarmay sodir boladigan jarayonlar tushunilar ekan.
• O`rtacha tezlik molekulaning kinetic energiyasinin ifodalovchi fizik kattalik ekan. W=mv^2/2
• Mendeleyev klapeyron tenglamasi P*V=mRT/M , har qanaday ideal gazning bosimini hajmiga kopaytmasi shu ideal gazning modda miqdori va temperaturasining ko`paytmasiga tuug`ri proporsional ekan. Bunda R proporsionallik koeffisienti bolib qiyati 8.31 J/KM ga teng ekan

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ;

• INTERNET ; WIKIPEDIA.COM
• O`LMASOVA MEXANIKA VA MOLEKULA 1 QISM
• INTERNET ORBITA,UZ