Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik va kriminalistika

Savol: DNS tushunchasi va uning vazifalari.
Javob: Domen nomlari tizimi (DNS - Domain Name System) IP-manzillarni host domen nomlariga tarjima qilish uchun ishlatiladi. Tarmoq foydalanuvchilari, birinchi navbatda, veb-brauzerga URL (Uniform Resource Locator) manzilini kiritish orqali Internetni ko’rishda DNS funktsiyalariga ishonadilar.
DNS-hujumda, buzg’unchining maqsadi yaroqsiz DNS yozuvini o’zgartirish, va yaroqsiz IP-manzilga yo’naltirish. U barcha trafikni ushbu IP-dan noto’g’ri kompyuterga yo’naltirishi mumkin. Buzg’unchi DNS protokolidagi zaiflikdan foydalanishi yoki hujumni amalga oshirish uchun DNS serverini buzishi mumkin.
DNS kesh xotirasini zararlash – bu DNS protokoli zaifligini ishlatuvchi hujum turi. Bu yerda buzg’unchi DNS-so’rov jo’natgan tomonga yolg’on manzil yuboradi va buzg’unchi foydalanuvchini zararli veb-saytga yo’naltiradi. Natijada foydalanuvchining shaxsiy ma’lumotlarini o’g’irlaydi.

Savol: ICMP protokoli va uning vazifasi.
Javob: Internetga kirishni boshqarish protokoli (ICMP - Internet Control Message Protocol ) TCP/IP tarmoqlari uchun asosiy tarmoq boshqaruv protokoli hisoblanadi. U hatoliklar xabarlarini yuborish va tarmoq qurilmalarining holati to’g’risida xabarlarni boshqarish uchun ishlatiladi.
ICMP IP tarmog’ini amalga oshirishning ajralmas qismidir va shuning uchun tarmoq konfiguratsiyasining o’zida mavjud. ICMP o’z zaifliklariga ega va tarmoqdan hujumlarni boshlash uchun ishlatilishi mumkin.
ICMP zaifliklari tufayli tarmoqda yuzaga kelishi mumkin bo’lgan umumiy hujumlar:
• ICMP buzg’unchiga tarmoq topologiyasini va tarmoqqa boradigan yo’llarni aniqlash uchun tarmoq razvedkasini amalga oshirishga imkon beradi. ICMP tarmoq bo’ylab mavjud bo’lgan barcha host IP-manzillarini aniqlashni o’z ichiga oladi.
• Trace Route - bu mijozdan uzoq hostgacha bo’lgan real vaqt yo’lini tavsiflash orqali maqsadli tarmoqni xaritalash uchun ishlatiladigan mashhur ICMP yordam dasturi.
• Buzg’unchi ICMP zaifligidan foydalangan holda xizmat hujumini rad etishni boshlashi mumkin. Ushbu hujum maqsadli qurilmaga 65535 baytdan katta bo’lgan IPMP ping - paketlarini yuborishni o’z ichiga oladi. Maqsadli kompyuter ushbu paketni to’g’ri ishlay olmaydi va operatsion tizimning ishdan chiqishiga olib kelishi mumkin.