Мухаммад ал хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети ахборот технологиялари кафедраси

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ВА КОММУНИКАЦИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВАЗИРЛИГИ


МУХАММАД АЛ ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ


АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ КАФЕДРАСИ

Маълумотлар базаси фанидан

ЛАБОАТОРИЯ ИШИ № 1-4
Мавзулар кесимида
Бажарди: Радио ва Мобил алоқа факультети 850-20 гуруҳ талабаси Қудратиллаев Мейрбек
Қабул қилди : Кафедра Катта ўқитувчиси Абдул-Азалова Мохинабану Яшнаровна
ТОШКЕНТ-2022

1- Лаборатория иши

Мавзу: Маьлумотлар базасини лойиҳалаш. Моҳият – алоқа диаграммасини қуриш (ЕР модели).
Ишдан мақсад: маьлумотлар базасини лойиҳалаш учун моҳият – алоқа моделини ишлаб чиқиш бўйича кўникмага эга бўлиш.
Масалани қўйилиши: маьлумотлар базасини лойиҳалаш ва “Моҳият–алоқа” моделини ишлаб чиқиш.
Услубий кўрсатмалар: маьлумотлар базасини лоҳиялаш қуйидаги ташкил этувчиларини ўрганишни тақазо етади. Объектлар, объект хусусиятлари, боғланишлар (обьект муносабатлари), вақт оралиғи ва ҳоказолар.
Бу ерда маьлумотлар базасини қуриш соҳаси сифатида “ДЕКАНАТ” олинган .
“Моҳият – алоқа” модели предмет соҳани ташкил етувчи учта асосий компоненталардан фойдаланиб қурилади: моҳият, атрибут, алоқа. Конструктив элементлар таркибида “ВАҚТ” ташкил этувчиси фақат ошкормас ҳолда иштирок этиши мумкин. Моделда вақт, йил, сана ва шунга ўхшаш атрибутлар билан тасвирланади.
Моделни қуришда “алоқа” мавжуд обьектни, жараённи ёки ҳодисани, абстраксияси сифатида келади. Атрибут маҳиятни характерларидан бўлиб, ном билан белгиланиб, бирорта қийматлар тўпламидан қийматлар қабул қилинади. “Моҳият – алоқа” моделидаги боғланишларга, икки моҳият ўртасидаги ҳар бир боғланиш турига тегишли муносабатларни киритиш зарур (бинар, тернар.., н-нар).
Лойиҳа ҳақидаги ахборот диаграмма кўринишида расмийлаштирилади, бунинг учун қуйидаги белгилар киритилади: моҳият турлари – тўртбурчак билан, атрибутлар-оваллар билан тасвирланади ва улар мос моҳиятлар билан йўналишсиз қирралар билан боғланади. “Моҳият – алоқа” модели предмет соҳани (ПС) фақат аниқ бир қисмини акслантиради. Бу ҳолда уни локал модел дейилади. ПС ҳақида тўла ахборотга ега бўлиш учун уни етарли кенгроқ текшириш зарур ва олдингисини тўлдирадиган локал моделлар қуриш керак. Шундан сўнг локал моделлар бирлаштирилиб ПС ҳақида бир бутун композицион тасвирга ега бўламиз.
Мисол тариқасида деканат ПСининг моҳият – алоқа модели қурилган.

ID-
Фан

ID
-кафедра

Курс

Фан номи

ID

Курси

Тугилган йили

ID
р

Ф.И.О