Muassasasi; asosan, vaqtincha boʻsh

Bank lotincha muassasasi; asosan, vaqtincha boʻsh pul mablagʻlarini toʻplash, korxonalarga va umuman pulga muhtojlarga kredit, ssuda berish, naqd pulsiz hisob-kitoblarini amalga oshirish, pul va turli qimmatbaho qogʻozlar chiqarish, oltin va chet el valutalari bilan bogʻliq operatsiyalarni bajarish va boshqa faoliyatlar bilan shugʻullanadi.
1 Markaziy bank
Markaziy bank mamlakatning jami kredit tizimini nazorat qiladi, davlat pul-kredit siyosatini amalga oshiradi, naqd pul va qimmatbaho qogʻozlar emissiyasi bilan shugʻullanadi, mamlakatning oltin-valuta zahiralarini saqlaydi, davlat va tijorat bankiga kreditlar beradi.

2 Tijorat banki

Tijorat banki oʻz navbatida universal va ixtisoslashgan banklarga boʻlinadi. Ixtisoslashgan bank investitsiya banki, jamgʻarma (omonat) banki, maxsus bank, kooperativ bank va boshqalardan iborat.

3 Investitsiya banki

Investitsiya banki korxonalarning qimmatli qog'ozlarini chiqaradi, sarmoya boshqaruvi xizmatlari, kapital bozorda firmalarga maslahat berib boradi, birja bozorlarini yaratadi va yuritadi.

4 Islom banki

Islom banklarining faoliyati Islomiy qoida va qonunlarga asoslanib olib boriladi. Bunday banklarning eng muhim jihati sarmoya yoki qarzlar uchun foiz hisobida xizmat haqi undirilmaydi, chunki bunday faoliyat Islom dinida taqiqlangan. Banklar mijozlarga mo'ljallangan binolarni moliyalashtirishdan tushgan foydalar hisobiga yuritiladi.

5 Tashqi banklar

Tashqi banklar past soliqli va kam cheklovli xorijiy davlarlarda joylashgan banklardir. Ularning aksariyati xususiy banklardan iborat.
Depozit so‘zi lotincha “depositum” so‘zidan olingan bo‘lib, omonat, asrab qo‘yilgan degan ma’nolarni beradi. Depozitlar – bu:

• bank va omonat kassalarga qo‘yilgan omonatlar;

  
  

• mijozlarning bankka muayyan talablarini tasdiqlovchi, bank daftaridagi yozuvlar;

  
  

• kredit muassasalariga saqlash uchun topshirilgan qimmatli qog‘ozlar (aksiyalar va obligatsiyalar);

  
  

• bojxona muassasalariga boj va bojxona yig‘imlari tarzidagi to‘lovlar uchun oldindan berilgan badallar;

  
  

• sud va ma’muriy muassasalarga da’voni va sudga kelishini ta’-minlash maqsadida o‘tkaziladigan pul badallari.

  
  

Demak, depozit banklarda saqlash uchun topshirilgan pul mab-lag‘lari yoki qimmatli qog‘ozlardir.

Depozitlar – xo‘jalik subyektlari va xususiy shaxslarning pul mablag‘lari yoki qimmatli qog‘ozlarini talab qilinishi bilanoq shartnoma asosida kelishilgan muddatda foizlar yoki ustama haq to‘langan yohud bunday to‘lovlarsiz hammasini qaytarib berish sharti bilan saqlash uchun bankka qo‘yiladigan omonatlardir. Depozitlar banklarning kredit berish, faktoring operatsiyalari o‘tkazish, investitsiyalarni amalga oshirishda foy-dalaniladigan ssuda fondini tashkil qilish manbayi hisoblanadi.

Depozitlarning quyidagi turlari mavjud:

• talab qilib olinguncha depozitlar;

  
  

• jamg‘arma depozitlar;

  
  

• muddatli depozitlar;

  
  

• jamg‘arma (depozit) sertifikati;

  
  

• boshqa depozitlar.

  
  

1 Talab qilib olinguncha depozitlar yuridik va jismoniy shaxs-larning kundalik maqsadlari uchun xohlagan vaqtda talab qilib olishlari mumkin bo‘lgan (talab qilib olinguncha hisobvaraqlardagi) mablag‘-lardir.
2 Jamg‘arma depozitlarning boshqa depozitlardan ajralib turadigan xususiyati shundaki, bank omonatchiga omonat daftarchasi beradi. 
3 Muddatli depozitlar – yuridik va jismoniy shaxslarning shartnomada qat’iy kelishilgan muddat va unda ko‘rsatilgan foizlarni to‘lashga doir mablag‘laridir.
4 Jamg‘arma (depozit) sertifikati – bu bankka qo‘yilgan omonat summasini va omonatchining sertifikatni bergan bankdan yoki uning har qanday bo‘limidan belgilangan muddat tugagandan keyin, omonat miqdorini va sertifikatda shartlashilgan foizlarini olish huquqini tasdiq-lovchi qimmatli qog‘ozdir.