Муаммоли таълим

Асосий босқичлар 

Муаммоли 

вазиятни 

Вазиятни таҳлил 

қилиш асосида 

Фаразларни илгари 

суриш 

Ечимни 

текшириш 

Муаммоли 

вазият 

Муаммо 

(ечим) 

Янги муаммоларни 

башоратлаш 

Лойиҳанинг тақдимоти ва 

ҳимояси 

Ахборотларни излаш 

Харакатларни 

 

Ечимнинг усул ва 

воситаларини танлаш 

1-босқич 

2-босқич 

3-босқич 

4-босқич 

5-босқич 

Масаланинг ечимини топишга йўналтирилган 

амалий ҳаракатни ташкил этиш 

6-босқич 

7-босқич 

Муаммо ечимини муҳокама қилиш 

Муаммонинг ечимини баѐн этиш 

Ташкилий-педагогик ишларни амалга оширишга 

шароит яратиш 

Масала ечими шартини таҳлил қилиш 

Мақсадни аниқлаштириш 

Масаланинг асосини ташкил қилувчи муаммони 

белгилаб олиш 

А

со

сий

 бо

сқ

ич

л

ар

 

---

Муаммоли маъруза – ўқитувчи томонидан талабани 

муаммоли вазият, муаммоли масалани ҳал этишга 

йўналтириш орқали унда билиш фаолиятини оширишга 

йўналтирилган маъруза 

“Muammoli vaziyat” metodining tuzilmasi quyidagicha: 

 

- muammoli vaziyat tavsifini keltirish: 

- talabalarga kichik guruhlarga bo„lish; 

-  guruhlar 

tomonidan 

muammoli    vaziyatning 

kelib chiqish sabablarining aniqlanishi: 

-  guruhlarning muammoli vaziyatning oqibatlari to„g„risida fikr yuritishi; 

-  guruhlar tomonidan muammoli vaziyat yechimi borasidagi variantlarning asoslanishi; 

- variantlar orasidan to„g„ri yechimning tanlanishi; 

- guruh tomonidan yechimning bayon etilishi; 

- jamoada yechim yuzasidan muhokamaning tashkil etilishi 

 

 

 

 

Ta‟lim jarayonida muammoli vaziyat metodini qo„llash quyidagi tartiba kechadi: 

 

1.  O„qituvchi mavzu bo„yicha muammoli vaziyatni tanlaydi, maqsad va vazifalarni aniqlaydi. 

2. O„qituvchi tomonidan muammo vaziyat bayon qilinadi. 

3.  O„qituvchi talabalarni topshiriqning maqsad, vazifalari va shartlari bilan tanishtiradi. 

4. O„qituvchi talabalarni kichik guruhlarga ajratadi. 

5.  Kichik guruhlar berilgan muammoli vaziyatni o„rganib, uning sabablarini aniqlaydi. 

6. Guruhlar muammoni yechish imkoniyatlarini muhokama qiladi. 

7. Muammoli vaziyatni yechish yo„llari tanlanadi. 

8. Kichik guruhlara muammoli vaziyatning yechimi topiladi. 

9. Guruhlar yechim yuzasidan taqdimot qiladi. 

10. Taqdimotdan so„ng bir xil fikrlar jamlanadi. 

11.  Jamoa o„qituvchi bilan birgalikda muammoli vaziyatning samarali yechimini tanlaydi 

 

Muammoli vaziyatni yechishda quyidagi usullar qo‘llaniladi: 

- muammoni turli nuqtai nazardan o‘rganish va tahlil qilish; 

- mavjud dalillarni solishtirish va umumlashtirish; 

- qo‘shimcha dalillarni aniqlash va ularni o‘zaro qiyoslash; 

- muammo bilan bog‘liq xulosalarni chiqarish; 

- talabalarning mustaqil ravishda muammoni qo‘yishlari 

 

Muammoli vaziyat metodi quyidagi afzalliklariga ega: 

-  talabalarda  mustaqi  fikrlash qobiliyatlarini shakllantiradi; 

-  talabalar muamoning sabab, oqibat va yechimlarini topishni o‘rganadi; 

-  talabalarning bilim va qobiliyatlarini baholash uchun yaxshi imkoniyat yaratiladi; 

- talabalar fikrlar va natijalarni tahlil qilishni o‘rganadi 

 

Ta’lim jarayonida ushbu metodni qo‘llashda ayrim kamchiliklar ham ko‘zga tashlanadi. Ular: 

-  ta’lim oluvchilarda yuqori motivatsiya talab etiladi; 

-  qo‘yilgan 

muammo  ta’lim 

oluvchilarning 

bilim darajasiga mos kelishi kerak; 

- ko‘p vaqt talab etiladi. 

 

Muammoli 

ma’ruza  muammoli  ta’limda 

eng 

ko‘p  qo‘llaniladigan  o‘qitish  shakli 

sanaladi. 

 

 

---