Муаммоли ўқитиш технологиялари

«Кундалик тутиш» методи - гуруҳнинг ҳар бир аъзосига ён чЎнтак дафтар­часи тарқатилади. Унга, айтайлик, бир ҳафта давомида муҳокама қилинадиган муаммо бЎйича туғилган фикрлар қайд қилиб борилади. Барча иштирокчиларнинг ёзиб борган фикрлари пешқадамлар томонидан таҳ­лил қилиниб, тайёрланган материал охирги муҳокамага олиб чиқи­ла­ди. Бу метод қуйидаги жиҳатлари билан ажралиб туради: биринчидан, туғилган ғоя, аниқ рационал таклиф Ўша гуруҳнинг фикри даражасига кЎтарилади, иккинчидан, турли хилдаги тортишувлар, нуқтаи назарлар гуруҳ мажлисигача ҳал қилинади, кескинлашган нуқтаи назарлар ҳам текис­ланади.


«6 х 6» методи: олти кишидан кам бЎлмаган гуруҳ 6 минут давомида гуруҳ олдида турган муаммони ечишга ёрдам берадиган аниқ ғояни шакл­лан­ти­риш­га ҳаракат қиладилар. Ҳар бир иштирокчи алоҳида саҳифаларга Ўз фикр­ларини ёзиб боради. Бу жуда ихчам тарзда амалга оширилади: жипслик­ларнинг бузилиши, материалларнинг бузилиши, технология­лар­нинг бузилиши тарзида. Шундан сЎнг гуруҳда барча тайёрланган рЎйхатлар муҳокама қилинади.
Муҳокама жараёнида Ўта хато қарашлар чиқариб ташланади, мунозарали масалаларга аниқлик киритилади, бошқа барча аниқланган хусусиятлар гуруҳ­лаштирилади. Вазифа – бир неча муҳим муқобилларни саралаб олиш, бинобарин, уларнинг миқдори иштирокчилар миқдорига нисбатан кам бЎлиши лозим.


«Синектика» методи - у 1960 йилда АҚШ да У. Гордон томонидан ишлаб чиқилган. Бу метод талабаларга муаммонинг унсурларини ифодалашга, ижоднинг бош мақсадини ажратиб олишга, турли хил характердаги вазифаларни ечишнинг ҳар хил нусхаларини излашга ёрдам беради ва улар қуйидаги шаклга эга бЎлади:

• 
  бевосита - маълум бир вазифанинг ечилишига Ўхшатиб ечилади;
  
• 
  шахсий - объектдаги берилган вазифа образига киришга уриниб кЎриш ва шу нуқтаи назардан фикрлашга ҳаракат қилиб кЎринг;,
  
• 
  рамзий - икки жумла билан вазифанинг образли моҳиятини айтиб беринг;
  
• 
  хаёлий - гЎёки эртаклардагидек бу вазифани ечадилар.
  

Бу билан бЎлғуси мутахассисда абстракциялаш малакаси, муҳокама пред­ме­­тидан Ўзини фикран олиб қочиш, ақл юритиш мойиллиги, хаё­лот, баҳсларга киришиб кета олиш, боғланиб қолиш ҳавфи бЎлган ғоя­лар­дан узоқлашиш, бошқалар фикрини тинглаш, сафдоши билдирган ғояларга нисбатан чидамли бЎлиш, одатдагилар ичидан ғайри одатий­ла­ри­ни, ғайри одатийлар ичидан одатдагиларини топиш, аналоглардан унумли фойдаланиш каби синектик фикрлашга бЎлган қобилият шакл­ла­нади.