Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

 
AMINOSPIRTLAR BILAN MODIFIKATSIYALANGAN 
SILIKAGELLARNING OLINISHI 
Geldiyev Y.A., Toʻrayev X.X., Eshmurodov X.E. 
Termiz davlat universiteti 
[e-mail]  
Karbonat angidrid sorbsiyasi uchun qoʻllaniladigan birikmalarni tarkibiga, asos 
boʻladigan polimerning turiga, sorbsiyalanishning asosiy mexanimiga koʻra 
farqlanadi. Hozirda turli standart usullar va nanotexnologiyalar toʻplami taklif 
qilingan. Ular orasida tabiiy silikatlarni modifikatsiyalash, metallorganik birikmalar, 
polimer membranalar sintezi, ion-suyuqlik membranalar va nanogʻovakli kremniy 
birikmalari sintezi asosiy yoʻnalishlardan hisoblanadi [1]. 
Расм-1. ПВС гелининг бўкиш даражасининг 
электролит табиатига ва сувнинг активлигига 
боғлиқлиги.
 

---

498 
1-Rasm. 5.0 gr silikagelni modifikatsiyalash natijasida hosil boʻlgan mahsulot 
massasining ertima konsentratsiyasiga bogʻliqligi 
Karbamid va monoetanolaminning 1:1 mol nisbatda aralshmasi 110°C da gaz 
chiqishi tugagunga qadar qizdirildi. Bu modda och sariq rangli 150°C da qaynab 
parchalandi. Olingan mahsulotning absolyut etil spirtdagi 10, 20, 30% li eritmalari 
tayyorlandi. 2 soat davomida 10,0 gr eritmalarga 5,0 g silikagelni shimdirib qoʻyildi. 
Soʻngra 80°C da faqat quruq massa qolguncha quritildi. Modifikatsiyalanish darajasi 
silikagel massasining ortishiga nisbatan hisoblandi. Olingan namunalarning 
massalarining oʻzgarishi natijalari 1-rasmda keltirilgan. 
2-Rasm. 30% eritma bilan modifikatsiyalangan silikagel namunasining 20 mkm (a) va 
10 mkm (b) masshtabdagi SEM tasvirlari. 
Bunda eng yaxshi namunalar 30% li eritmaning shimdirilishidan olingan deb 
topildi, undan yuqori % larda modifikatsiyalanish darajasi sezilarli ortmadi. 
Sorbent yuzasi SEM yordamida oʻrganilganda uning faqat yuza qatlamlari 
oʻzgarganligi aniqlandi. Bunda sorbentning yorqin oq rangli kristallari yuzasi 
yorqinligini yoʻqotdi (2-rasm). 
a 
b 

---

499