Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

1-Rasm Ishlatilgan CRS-31 katalizatori
 
Hozirgi vaqtda gazsimon oltingugurt mashhur Klaus usuli boʻyicha ishlab 
chiqariladi. Klaus jarayoni reaksiyaga koʻra vodorod sulfidini oltingugurt dioksidi 
bilan oksidlash orqali elementar oltingugurt olish uchun moʻljallangan 
2H
2
S+SO
2
3/n Sn+2H
2
O 

---

339 
Klaus oʻsimliklariga yetkazib beriladigan gazlar vodorod sulfidi va oltingugurt 
dioksidi bilan birga odatda 0,5-2 % bitta uglerodli organosulfur birikmalari CS
2
va 
COS. Klaus jarayoni katalizatorlar uchun eng muhim talablardan biri bu 
birikmalarning gidroliz reaksiyalardagi faollikdir: 
CS
2
+2H
2
O CO
2
+2H
2
S 
Fransiyaning “Rhone Poulenc” va “Elf Aquitaine” firmalarining CRS-31 
katalizatori ushbu seriyadagi eng katta tijorat shon-shuxratini oldi. Uni sanoatda 
qoʻllash tajribasi kislorod ishtirokida uzoq vaqt davomida yuqori barqarorlikni COS 
va CS2 gidroliz reaksiyalarida yuqori faollikni koʻrsatadi. 
Hozirgi vaqtda oltingugurt olish bosqichida Oʻzbekiston Respublikasi gazni 
qayta ishlash korxonalarida mahalliy katalizatorlar yetishmasligi sababli import 
orqali sotib olingan Klaus katalizatorlardan foydalaniladi. 
Katalizatorlar CRS-31, AM, CSR-7, TOK-3, A-988 va boshqa bir qator, asosan 
SO
2
bilan vodorod sulfidini oksidlash uchun moʻljallangan. 
CRS-31 katalizatori vodorod sulfididan oltingugurt reaktorida oltingugurtni 
qayta ishlash blokida ishlatiladi. CRS-31 katalizatorining kimyoviy tarkibi 85 % TiO
2
va 15 % CaSO
4
ni sulfadni tashkil qiladi. Bu katalizator har ikki yilda almashtiriladi. 
Bunda oʻrtacha ogʻirligi 7,5 tonna katalizator chiqindiga chiqadi. 
 
АДСОРБЦИОННАЯ АКТИВНОСТЬ ЛОГОНСКОГО БЕНТОНИТА И