|
ADABIYOTLAR
1. Абдуталипова Н.М., Турсунов Т.Т., Назирова Р.А., Мухамедова М.А. Исследование
комплексообразующей способности ионитов поликонденсационного типа // VII
Всероссийская интерактивная конф.(С международным участием) молодикс учёникс /
163
Современные проблемы теоретической и экспериментальной химии, Саратов, -2010. - С.235-
236.
2. Abduvaliyeva, M. J., Kasimov, Sh. A., Turaev, Kh. Kh. & Abdunazarov, E. M. (2021).
Synthesis and properties of a complex forming sorbent based on carbamide formaldehyde and
phenolsulphthaleic acid. ISJ Theoretical & Applied Science, 11 (103), 175-180. Soi: http://s-o-
i.org/1.1/TAS-11-103-9 Doi: https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.11.103.9
3. Йулчиева Маргуба Гафуржоновна, Касимов Шерзод Абдузаирович, Тураев Хайит
Худайназарович,
Турсунов
Отабек
Холикул
Угли.
Синтез
и
исследование
хелатообразующего
сорбента
на
основе
карбамида,
формальдегида
и
2,4 -
динитрофенилгидразинa // Universum: химия и биология. 2021. №11-2 (89). URL:
https://cyberleninka.ru/article/n/sintez-i-issledovanie-helatoobrazuyuschego-sorbenta-na-osnove-
karbamida-formaldegida-i-2-4-dinitrofenilgidrazina.
2. Эрмуратова Нилуфар Абдусаматовна, Касимов Шерзод Абдузаирович, Тураев Хайит
Худайназарович. Синтез и исследование хелатообразующего сорбента на основе карбамида,
формальдегида и 2-аминопентандиовой кислоты // Universum: технические науки. 2021. №4-
4 (85). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sintez-i-issledovanie-helatoobrazuyuschego-sorbenta-
na-osnove-karbamida-formaldegida-i-2-aminopentandiovoy-kisloty.
ORGANIK, SINTETIK VA POLIMER MODDALAR ASOSIDAGI
KOMPLEKS BIRIKMALAR
Nurilloyev Z.I., Rajabova L.I., Ergashev N.Oʻ.
Buxoro muhandislik - texnologiya instituti
lobarrajabova9@gmail.com
Analitik kimyoda kompleks hosil qilish reaksiyalari ionlarni va moddalarni
topish, ajratish, niqoblash, aniqlash, kislota-asos xossalarini kuchaytirish,
oksidlanish-qaytarilish potensialini oʻzgartirish, choʻkmalarni eritish va boshqa
maqsadlarda keng qoʻllaniladi. Analitik kimyoda kompleks birikmalar koʻpdan
buyon ishlatilib kelinmoqda. Analizda faqat anorganik ligandli komplekslar emas,
balki organik, sintetik va polimer ligandli komplekslar ham keng qoʻllaniladi.
Organik ligandli komplekslarni dastlab L.A.Chugayev dimetilglioksimni,
N.S.Kurnakov tiomochevina, guanidin, kroton aldegidni, G.Ley ichki kompleks
birikmalarni analizda qoʻlladilar. Keyingi yillarda anorganik ligandli komplekslardan
koʻra organik ligandli komplekslar koʻproq ishlatilmoqda. Bunga ular ishtirokida
seziluvchan, selektiv reaksiya boʻlishi, reaksiyalarning aniqliligi, yuqoriligi sabab
boʻlmoqda. Organik ligandli komplekslarning koʻpchiligi ichki kompleks
birikmalarga kiradi. Masalan,
164
Organik analitik reagentlar afzalligi va analitik xossalarining asosiy mezonlari
sifatida anorganik ionlar bilan ular reaksiyalari saralovchanligi va sezuvchanligining
yuqorililigi qabul qilingan. Organik analitik reagentlar qanchalik kam sonli ionlar
bilan ta ‘sirlashsa, u shuncha saralovchan boʻladi. Koʻpincha, saralovchanlik
tushunchasining sinonimi sifatida spetsifiklik (oʻziga xoslik) tushunchasining
ishlatilishi noaniqdir. IYuPAK ning tavsiyasiga koʻra, о’ziga xoslik deganda,
reagentning faqat bitta ion bilan tegishli sharoitdagi reaksiyasini tushunmoq kerak.
OAR ning saralovchanligi har doim ham yetarli emas, unga erishish uchun analitik
shaklning xarakterli rangi, xalaqit beruvchi ionlarni yoʻqotish, turli erituvchilarda har
xil taqsimlanish, suvdagi eruvchanligining farqidan foydalanish va oksidlanish-
qaytarilish xossalarini oʻzgartirish lozim boʻladi.
Polimer
materiallarning
yangi
avlodi-interpolimer
komplekslar(IPK)
hisoblanadi. Hozirgi vaqtda interpolimer komplekslar (IPK) turli dispers tizimlarni
tuproq va chiqindilar, insonni tabiatga ta’siri natijasida yuzaga keladigan kolloid
tizimlarni barqarorlashtirgichlar va flokulyantlar, tibbiyotda qoʻllashga moʻljallangan
gidrofil polimerlar va boshqalarni strukturalantiruvchi modda sifatida yuqori
samaradorlik bilan muvaffaqiyatli qoʻllanilmoqda. Interpolimer komplekslarni hosil
boʻlish tabiatini tadqiq etish, ular haqida 1-rasm koʻrinishidagi kabi oʻrmon
tuzilishidagi polimer tasavvurini berib, unda bir-biri bilan tuz (РЕК) yoki vodorod
(PK) bogʻlari bilan bogʻlangan uzun yoki qisqa ketma ketlikdagi juft boʻgʻinlar,
tarqalgan boʻgʻinlar ketma-ketligidan tuzilgan halqa bilan almashinib turadi.
165
Do'stlaringiz bilan baham: |
