Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот

2.3. Мультимедиа хизматларнинг турлари, уларни тақдим этиш принциплари ва ишлашини тадқиқ қилиш

Қайта фойдаланиш мумкин бўлган, композицион хизматларни лойиҳалашга оид асосий қарор бу тўғри ҳажм ёки саволнинг теранлиги масаласидир. Хизматга йўналтирилган архитектура хизмат учун жавобгар бўлган функционал доирани тавсифлаш учун теранлик тушунчасини тақдим этади. Овоз ҳажми қанчалик катта бўлса, тафсилот даражаси қанчалик катта бўлса; Аксинча, йўналтирилган ҳажм доннинг майда ҳажмини ҳам англатади. Таъкидлаш жоизки, интерфейснинг орқасида физик амалга оширишнинг ҳажми батафсил маълумотнинг катта ёки камроқ даражасига олиб келмайди. Хизмат интерфейсининг орқасида катта функсионал майдонни таклиф қилиши мумкин (яъни тўлиқ зарядлаш функтсияси), лекин фақат минимал бажарилишини ўз ичига олиши мумкин. Бундан фарқли ўлароқ, йўналтирилган интерфейс (яъни рўйхатга олиш функцияси) катта ва мураккаб бажаришни яшириши мумкин [17].

Максимал қайта фойдаланишга эришиш учун хизматнинг идеал теранлиги бизнес контекстига қараб белгиланади. Агар илованинг бизнес мантиғи аниқ бўлса, компонентлар учун батафсил маълумот даражаси аниқ бўлади. Афсуски, кўплаб ишлаб чиқувчилар умумий бизнес жараёни ва уни қўллаш ўртасидаги боғлиқликни сезмайдилар. Бу хизматларнинг муваффақиятли ривожланиши учун жуда муҳимдир. Бошқа томондан, қайта фойдаланиш зарурати самарадорлик зарурати билан таққосланади. Кўпроқ фойдаланиш умумий фойдаланишнинг кўпайишига, шунингдек, қўшимча харажатларнинг кўпайишига олиб келиши мумкин. Қоида шундан иборатки, хизматлардан бутун дастурнинг бизнес мантиғида алоҳида ўрин тутадиган ва алоҳида аҳамиятга эга бўлган муайян функцияни бажарадиган воситалар сифатида фойдаланиш керак.
Қайта фойдаланиш ва таркибни тузиш бўйича муваффақиятли хизмат дизайни учун муҳим бўлган яна бир тушунча - бу ёмон алоқадир. Алоқа одатда иккита функциянинг ўзаро боғлиқлигини ўлчашни англатади. Заиф алоқа тарафдорлари хизмат ва унинг истеъмолчилари ўртасидаги боғлиқликни камайтиради ёки йўқ қилади. Шундай қилиб, хизматларни амалга ошириш жараёнида боғлиқликлар бўлмаганда хизматлар ўртасидаги заиф алоқа ўзгариши мумкин, бу эса ҳозирги ва келажакдаги исте'молчилар билан мувофиқликни кафолатлайди.
Оддий қилиб айтганда, бўшашган бирлаштирилган хизматлар тўпламини бошқа архитектурада ўзгартиришлар киритмасдан ўзгартириш мумкин. Бу шуни англатадики, умумий бизнес мантиғини яхшилаш керак бўлганда мослашувчан ва самарали амалга оширилиши мумкин. Бундан ташқари, ушбу мослашувчанлик ишлаб чиқувчилар учун мавжуд бўлган воситалар ва технологиялар тўпламига қўлланилади. Арзон бўлмаган архитектурада ишлаб чиқувчилар техник қарамлик билан чекланиб қолмасдан, маълум бир вазифани бажариш учун энг яхши технологиялардан фойдаланишлари мумкин [12].
Шундай қилиб, муаммоларни ажратиш концепцияси дастур таркибидаги турли элементларнинг ўзаро таъсир даражасини пасайтириш орқали дастур дизайнининг умумий мураккаблигини камайтириш воситасини тақдим этади. Аслида, кичикроқ муаммолар тўпламига (масалан, ташвишларга) бўлинган ҳолда, каттароқ муаммони ҳал қилиш осонроқ бўлади. Ушбу тамойил ишлаб чиқувчиларга умумий бизнес мантиғининг алоҳида мантиқий блокларини бирма-бир, умумий муаммонинг умумий мураккаблигини тушунмасдан ёки уларга аҳамият бермасдан ишлаб чиқиш ва амалга оширишга имкон беради. Бундан ташқари, бундай функционал блоклар табиий равишда қайта ишлатилиши мумкин, чунки улар умумий муаммонинг аниқ белгиланган қисмини ҳал қилиш учун махсус ишлаб чиқилган ва худди шу соҳадаги бошқа шунга ўхшаш муаммолар учун ҳам қўлланилиши мумкин.
SIP-АС - бу битта ёки бир нечта хизмат жойлаштирилган хизматларни бажариш платформаси. Шунингдек, у МРФ-га уланиши мумкин, масалан, қўнғироқлар давомийлиги тўғрисидаги э'лонларни ўйнаш каби медиага боғлиқ функсияларни бошқариш вазифасини бажаради. Худди шундай, унинг HSS-га уланиши абонентларнинг статик ёки динамик маълумотларини сақлаш ва олиш учун ишлатилади. Келтирилган расмда IMS да қўшимча хизматларнинг умумий архитектураси кўрсатилган.

2.2-расм. IMS тармоғида SIP-АС

SIP-АС мантиқий равишда уланган:

• 
  CSCF хизмати (S-CSCF);
  
• 
  CSCF сўрови (I-CSCF);
  
• 
  Медиа бошқариш функтсияси (МRF);
  
• 
  Уй абонентлари тизими (HSS).
  

Ҳар сафар терминал тармоқда рўйхатдан ўтганда, S-CSCF HSS-дан абонентларга хизмат кўрсатиш профилини танлайди. Ушбу маълумотларнинг асосий элементи дастлабки филтрлаш мезони деб аталади. S-CSCF IMS-да сақланадиган маълумотлардан қайси IMS дастурларини ёки уларнинг таркибий қисмларини чақириш кераклигини ва ушбу иловалар жойлашган SIP-АС-га қандай этиб боришни ҳал қилиш учун фойдаланади.
S-CSCF ва SIP-АС ўртасидаги интерфейс IMS Service Management Interface деб номланади. SMI орқали узатиладиган SIP сигнализатсия, масалан, S-CSCF дан SIP-АС-га юборилган SIP-хабарларнинг S-CSCF-га қайтарилишини таъминлаш учун ванил SIP орқали яхшиланади.
Шундай қилиб, IMS иловалари чақирилиши мумкин ва кейинчалик UMS тармоғида сеансга тегишли ва сеансга боғлиқ бўлмаган алоқа хизматларининг ҳар қандай тури томонидан бошқарилиши мумкин, масалан, овозли қўнғироқлар, видео қўнғироқлар, хабарлар ва чат сеанслари томонидан чекланмаган ҳолда. Шундай қилиб, SIP-АС SIP сеанси учун воситалардан фойдаланиш ва йўналтиришга таъсир қилиши мумкин. Иловалар дастлабки SIP сеанслари учун чақирилиши мумкин (абонент томонидан хизмат кўрсатиладиган IMS ташаббуси билан) ва SIP сеансларини тугатиш учун (хизмат кўрсатиладиган IMS абонентига мўлжалланган) [26].
3GPP кейинчалик хизматларни, тизим архитектураси, WCDMA ва TD-CDMA тизимлари ҳамда умумий ядро тармоқларини ишлаб чиқади. 3GPP турли техник шартларини ишлаб чиқиши учун кўплаб ишларни амалга оширди масалан Р99 (release 99), Р4, Р5 ва Р7. Р5 стандартида IMSни дастлабги кўринишлари кўрсатиб ўтилган бўлиб (2002 йил март), 2004 йилдан бошлаб IMS тизимлари устида яна ишлар бошланиб кетди. Р6 стандарти Р5 стандартида мавжуд IMS тармоқларининг камчиликларга урғу бериб, уларни бартараф этиш учун ечимлар муҳокама қилинган.
3GPP Р7 стандартини техник шартларини ишлаб чиқиши давомида, ўз олдига ягона IMS тармоқлари архитектурасини яратиш мақсадини қўйди. 2008 йилнинг охирларига келиб, IMSнинг техник шартларини ўз ичига олган стандарт устида олиб борилган ишлар якунланди ва Р8 стандарти ишлаб чиқилди.



2.3-расм. Умумий IMS стандартлари

Мултимедиали IP сеанслар. IMS кенг миқёсдаги мултимедиали хизматларни кўрсатади, лекин IMS нинг асосий хизмати – икки томонлама аудио/видео алоқа. Бунинг учун IMS архитектураси IP-тармоқларда мултимедиали алоқа сеансларини таъминлаши керак, истеъмолчилар хизматига киришни таъминлаши, агар уйдаги ёки меҳмонлар тармоғида бўлса, IMS истеъмолчилари яна битта мултимедиали сеансда ҳар хил IMS хизматларини комбинатсиялашни бажариши керак.

Хизмат кўрсатиш сифати. Хизмат крсатиш сифатини таъминлаш IMS га қўйилган фундаментал талаб ҳисобланади. Сеансни ташкил этишда истеъмолчилар қурилмалари IMS ни ўзининг имкониятлари ва ўзининг талабларини бажариш бўйича имкониятлари тўғрисида хабар беради. Асосий бўлган протокол SIP қуйидаги параметрларни рўйхатга олади:узатилаётган маълумотларнинг тури ва йўналиши, битли тезлик, пакетлар размери (ўлчами), талаб қилинадиган ўтказиш полоса кенглиги. IMS ҳар хил истеъмолчиларни алоқа сифатини бошқаришни таъминлайди ва шунинг билан бирга истеъмолчиларни ва хизматларни даражаларга ажратади.
Бошқа тармоқлар билан боғланиши. Интернет тармоғи билан боғланиш IMS истеъмолчиларини мултимедиали алоқа сеанслар орқали глобал тармоқдаги хизматлар билан таъминлайди.
IMS яна олдин ишлаган тармоқлар – каналлар коммутатсияси асосидаги телефон тармоқлари (стационар ва мобил) билан боғланиб ишлашни ҳам таъминлайди.
Тармоқга киришнинг инвариант йўллари. Тармоқга киришнинг инвариант йўллари – IP connectivity access номига эга. Бу хоҳлаган технология орқали тармоқга кириш орқали IP-трафикни истеъмолчи қурилмалари ва IMS объектлари орасида транспортировкани таъминлайди. Шундай қилиб, IMS ни функтсионал имконияти ҳар хил технологияга нисбатан инвариантдир, мисол учун WLAN, хDSL ва бошқаларни ишлатиш.