Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари

Fayl-Parametrы–Formulы buyrug‘ini bajarib, Parametrы darchasini ochish va 
talab etiluvchi qiymatni berish kerak (2-rasm). 
Qo‘lda hisoblash rejimi tanlanganligi sababli F9 tugmasi bosilgandan keyin 
300 iteratsiya bajariladi va Al, A2 yacheykalarda 3-rasmda keltirilgan qiymat hosil 
bo‘ladi. 
2-rasm. Siklik hisoblashlar parametrlari qiymatlarini berilishi 
3-rasm. 300 iteratsiyadan so‘ng olingan natija 
CHegaraviy qiymat aniqligini oshirish qiyin emas. 1500 ta iteratsiya 
bajargandan keyin limit 1.499251ga teng bo‘ladi, 800000 iteratsiyadan so‘ng esa, 
amalda nazariy qiymat hisoblangan 1.499999 ni olamiz. n ning qiymatini yanada 
oshirish limitning qiymatiga ta’sir etmaydi.  
Tadqiq etilayotgan hisoblash jarayonini yaxshiroq tushunish va noto‘g‘ri 
xulosa chiqarishdan saqlanish uchun, uning grafik tasviridan foydalanish lozim 
bo‘ladi. Microsoft Excel dasturida grafiklarni Master diagrammdan foydalangan 
holda osongina yaratish mumkin. 
4-rasm. Limitni hisoblash jarayonining grafik tasviri 
Keltirilgan misoldagi (1) ketma-ketlikning yaqinlashish jarayoni 4-rasmda 
berilgan grafikda namoyish etilgan. 
Siklik murojaatlar mexanizmidan foydalanish hisoblashlarni ancha ixcham 
holda tashkil etishga imkon beradi, n qiymatlarining aniq ketma-ketlikda 
berilganda esa hisoblash jarayonini grafik tasvirda olish qulayroqdir. Ikkala 

---

187 
holatda ham masalani echish standart sxemada amalga oshiriladi Funksiya 
limitlarini hisoblashda ham ketma-ketlik limitini hisoblashda qarab chiqilgan 
usullardan foydalanish mumkin. 
Matematika o‘qitishda zamonaviy axborot texnologiyalarining qo‘llanilishi 
talabalar tomonidan nazariy bilimlarni chuqur o‘zlashtirishga va amaliy masalalarni 
echish ko‘nikmalarining shakllanishiga yordam beradi. Microsoft Qffice Excel dan 
foydalanish misolida matematik usullarni o‘zlashtirishni ommaviy qo‘llanilayotgan 
dasturlar yordamida masalalar echish ko‘nikmalarini shakllantirish bilan samarali 
qo‘shib olib borish ko‘rsatilgan.
Adabiyotlar 
1. 
Serogodskiy V.V. Excel 2003. Effektivnыy samouchitel., Izdatelstvo: 
Nauka i Texnika, 2005. 
2. 
Alimov Т. A., Rafikov A.A. «Ekologiya xatolik saboqlari», Тoshkent, 
«O’zbekiston», 1991, 70 b.