Mualliflar jamoasi

Tutib olish – bu radiodiapazondagi elektromagnit signallarni qabul qilish hisobiga konfedensial ma’lumotlarni ruxsatsiz olishdir.
Konfedensial ma’lumotlarni ruxsatsiz olish shaklidan biri bo‘lgan radio tutib olish jihatlariga ega:

• 
  kriminal qiziqishli obyekt bilan bevosita bog‘lanmasdan amalga oshiriladi;
  
• 
  turli diapazondagi radioto‘lqinlarning tarqalish chegarasi bilan aniqlanadigan katta masofa va fazoda o‘rinli;
  
• 
  yil va kunning ixtiyoriy vaqtida va turli ob-havoda uzluksiz ta’minlanadi;
  
• 
  ma’lumot aynan manbadan chiqqani uchun ishonchli ma’lumotlar bilan ta’minlaydi;
  
• 
  turli statistik va tezkor tasnifdagi ma’lumotlarni olish imkonini beradi;
  
• 
  qiziqtirgan ma’lumotlarni aniq vaqtda, amalga oshiriladigan voqealarni (u yoki bu amallarni bajarish haqidagi buyruqlarni tutish orqali) olish imkonini beradi;
  
• 
  yashirincha amalga oshiriladi, chunki ma’lumot manbasi, odatda, ruxsatsiz kirilganlikni aniqlay olmaydi.
  

Turli diapazondagi radioto‘lqin nurlanish manbalari:

• 
  mobil va statsionar tizimlar, jumladan yo‘ldoshlar, radioreleli va boshqalar uchun mo‘ljallangan radioaloqa vositalari;
  
• 
  uyali radioaloqa vositalari;
  
• 
  peydjingli aloqa vositalari;
  
• 
  tezkor xizmat radioaloqa vositalari;
  
• 
  radiotelefon uzaytirgich signallari;
  
• 
  radiomikrofon signallari;
  
• 
  texnik vosita va tizimlarning signallari (radiolokatsion, radionavigatsiya tizimlar, elektron-hisoblash mashinalari vositalarining signallari);
  
• 
  aloqa va texnologik tasnifdagi radiosignallar ochiq nurlanishining boshqa tizimlari (masalan, samolyotlar uchishini ta’minlovchi vositalar, suvda qutqarish vositalari va boshqalar).
  

Vaqt bo‘yicha chegaralash
	Nurlanish vaqtini eng kam qilish

Tutib olishdan himoyalash usullari: tashkiliy, tashkiliy-texnik, texnik.

Fazoviy cheklash
Nur yo‘nalishini signal qabul qilish-ning eng kam imko-niyati bor tomonga qaratilishni tanlash

	Mintaqaviy chegaralangan
Radioelektron stansiyalarni radio signallarni qabul qilib bo‘lmaydigan qilib joylashtirish

• 
  Yo‘naltirilgan antennalardan foydalanish
  
• 
  Antenna yo‘nalishi diagrammasi enini kamaytirish
  

Rejimli
- Ma’lumotlarni yashirin yuborish rejimidan foydalanish

Energetik
Quvvatni kamaytirish, Antenna uzunligini kamaytirish hisobiga nur intensivligini kamaytirish

4.