Muallifdan

Олға бос, Олға бос, Олға бос, - 
деб оёғимизни тапиллатиб ашула айта бошладик. 
Битта қулоғи йўқ раисимиз тегирмон тошининг устига чиқиб 
от миниб турган елкасида юлдузи бор энг катта бошлиқдан: 
«Командир ўртоқ, аскарларингизнинг ҳаммаси келиб бўлдими?» 
- деб сўради. 
- Келиб бўлди, - деган жавоб қайтди. 
- Комсомоллар-чи? - яна сўради раисимиз. 
- Биз шаймиз! - деб жавоб қайтарди қишлоғимиздаги ҳамма 
комсомолларнинг бошлиғи Юсуфали акам. У от минмабди, 
велосипедига суяниб турган экан. Қулижон ўртоғим, ана шу 
велосипеднинг қўнғироғи ичида шайтон бор экан, деб 
шивирлади менга. 
Раис амаки қўлидаги қоғозга қаради. «Мирза бобонинг 
боғини бузгани Рапқондан келган ҳашарчи комсомоллар билан 
битта танка, тўртта аскар юборилсин», деб ўқиди. Кейин 
ўқийверди-ўқийверди, аскар акалар, комсомоллар, танкалар, 

---

Худойберди Тўхтабоев. Жаннати одамлар 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
203 
203
богиарни бузгани жўнаб кетаверди. Билагига қизил таққан 
акалар машинага ўтираётиб:
Эски дунёни бузамиз,
Янги дунё қурамиз. 
 Олға бос, Олға бос, Олға бос! - 
деб ашула айтаверди-айтаверди. 
Мен, хайрият, бизнинг боғимиз бузилмас экан, ана, рўйхатни 
ўқимаяпти-ку, э Худо, ҳечам бузилмасин, бузилмасин, деб «Ло 
илоҳа иллоллоҳу вало қуввата илло биллоҳи али-юл азийм», - 
деб энажоним ўргатган дуолардан ўқиб турувдим, раис амаки, 
Эркавой Ҳожимат ўғлининг боғига Янги қишлоқдан келган 
комсомоллар билан битта танка жўнатилсин, деб ўқиб қолди. 
Додлаганимча уйимизга қараб югурдим. Тезроқ бориб кўча 
эшигимизни танбалаб олмоқчи эдим. Шунақа тез югурдимки, 
оёғимга энажонимнинг кавушини кийиб борган эдим, бир пойи 
тушиб қолди, эртага келиб оларман деб, унга ҳам қарамадим. 
Келсам, биздан хабар олгани Заҳро холам билан эшакарава 
миниб юрадиган баққол поччамлар келишган экан. Уларга ҳам 
қарамай тўғри бобожонимнинг бағрига отилиб: 
- Боғимиз бузиларкан, - дедим ҳиқиллаб. 
- Йиғлама, ўғлим, йиғиама, - бобожоним бошимдан, 
елкамдан силади. 
- Юринг, кўча эшикни тезроқ танбалаб олайлик. 
-Танбаласак, девордан ошиб тушишади. 
- Милтиғингизни олиб чиқинг бўлмаса, отамиз. 
- Йўқ, полвоним, энди милтиқнинг ҳам фойдаси тегмайди. 
- Жон бобожон! 
- Йиғлама! 
- Ахир биз туйнукдан Худога нола қилувдик-ку, бобожон? 
- Худо уларнинг жазосини беради, азаматим. 
- Барибир келишса тиззаларини тишлайман, бетларини 
тимдалайман. 

---

Худойберди Тўхтабоев. Жаннати одамлар 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
204 
204
- Ундай қила кўрма, ўғлим. 
- Ана, энажоним ҳам йиғлаяптилар. Нега юпатмайсиз? 
- Битта энангмас, бутун қўрғонча йиғлаяпти, бутун юрт 
йиғлаяпти, ўғлим. 
Кўча эшигимиздан қаторлашиб чакмонига ялтироқ тугмалар 
қадаб олган тўртта аскар, кетидан болта, арра кўтаришиб ашула 
айтган комсомол акалар кириб келишди. Аскарлар тўғри 
бобожонимизнинг олдига келиб: 
- Эркавой Ҳожимат ўғли? - деб сўради. 
- Ҳа, Ҳожимат ўғли, - деди бобожоним. 
- Боғ яхши. 
- Ҳа, яхши. 
- Боғ бузилади. 
- Ҳа, бузасан энди. 
- Айб бизда йўқ. 
- Ҳа, сенда йўқ. 
Яна аскар ака анча нарса сўраган эди, бобом жавоб 
қайтармай, тескари қараб ўтираверди. Заҳро холам билан 
энажоним овоз чиқармасдан йиғлашди. Бобожоним, ҳаммаси 
Худодан, ҳаммаси Худодан, деб кўнгилларини кўтарган бўлди. 
Боққа чиқсам, э, комсомол акалар аллақачон дарахтларни 
кесишаётган экан. Мен яхши кўрган гилосниям йиқитишяпти. 
Энди бир мартагина ҳосил қилувди. Ёзда мевасини кўз-кўзлаб 
евдим. Экаётганда танасини ушлаб турувдим, меваси ширин 
бўлсин деб тагига тупроқ ҳам ташловдим. 
- Бобожон, - дея орқамга қайтдим, - менинг гилосимниям 
кесишяпти, молхонанинг орқасида бор эди-ку, икковимиз эккан. 
- Ҳой, мусулмонлар, ҳой, улар ҳали ниҳолча-ку, - шундай 
деб бечора бобожоним кавушини аранг кийиб бақирганча, 
оёқлари шол бўлиб ётган бўлса ҳам энди ишлаб кетди шекилли, 
қўлтиқтаёғига ҳам таянмай аскар акаларнинг олдига югурди: - 
Ҳой, болаларим, сабр қилинглар, ниҳолларимни кўчириб олай, 

---

Худойберди Тўхтабоев. Жаннати одамлар 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
205 
205
мусулмонсизлар-ку, ахир, яхши одамларнинг фарзандларисиз-
ку, ниҳоллар ҳам менинг фарзандларим бўлади, ўзим туққанман, 
ўзим 
пайванд 
қилганман, 
улоқ 
солганман. 
Отамдан, 
боболаримдан қоиган навлар булар. Кўчириб беринглар, жон 
болаларим, қўй сўйиб бераман, катта қозонда ош дамлаб 
бераман... Баққол куёвим, қаердасан, қўйдан биттасини сўйгин. 
Жон болаларим, ниҳолларимни кўчириб беринглар, ҳой аскар 
йигит, сенда ҳам айб йўқ, мажбур қилишган. Қора кўзларинг 
мўлтиллаб турибди-ку, ахир. Кофир бўлсанг ҳам ачиняпсан. 
Сезиб турибман. Айт, ниҳолларимни кўчириб беришсин, дуо 
қиламан. Ўлгунимча дуо қиламан. 
Билагига қизил богиаган акалардан биттаси келиб зах ерга 
ўтириб олиб зорланаётган бобожонимнинг қўлтиғидан олиб 
турғазди-да, отахон, куйинманг, ҳамма ниҳолларингизни 
кўчириб берамиз, биз ҳам кофир эмасмиз, деди. Ўша ака жудаям 
яхши экан. Катта бўлганда, Худо хоҳласа, менам шунақа ака 
бўламан. Бобожонлар йиқилганда ўрнидан турғазиб қўяман, 
зорланса кўчатларини кўчириб бераман. Бобожоним ҳалиги 
аканинг елкасига осилиб юриб, мана булар анор кўчатлари 
бўлади, мана булар нокники.-Намангандан келтирганман, мана 
булар анжир, жаннатдан чиққан деб кўрсатаверди, кўрсатаверди. 
Бошқа акалар ҳам ёрдамга келиб кўчираверди, кўчираверди. 
Охири бобожоним ҳалиги аканинг елкасига суяниб туриб 
кўзларини юмганча бирпас жим қолди-да, кейин гупиллаб ерга 
йиқилди. Ҳамма қўрқиб кетди. Аскар акалар ҳам, поччаму холам 
ҳам қўрқишди. Энажоним югуриб келиб: 
- Вой шўрим! - деб додлаб юборди, - чолгинамдан айрилиб 
қолганга ўхшайман. 
Бобожонимни чакмонга солиб тўрт томондан авайлаб 
кўтариб уйга олиб боришди. Хайрият, кўзини сал очиб: 
- Йиғлама, онаси, - деди. 
Кейин уёғи жуда тез бўлди, жуда-жуда ҳам тезлашиб кетди. 

---

Худойберди Тўхтабоев. Жаннати одамлар 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
206 
206
Баққол поччам битта қўйни сўйиб бергандан кейин, 
қолганларини сигиримиз билан бузоғимизга қўшиб қишлоқдаги 
уйимизга ҳайдаб кетди. Аскар акаларнинг катта машинасида 
аввал сандиқлардаги менинг тўйимга аталган майизу 
ўрикларимизни, кўрпаю кигизларимизни жўнатдик, энг охирида 
баққол поччамнинг эшак аравасида бобожонимнинг ўзини олиб 
кетдик. Тагига юмшоқ-юмшоқ кўрпалар солдик, бошига қалин-
қалин ёстиқлар қўйдик. Боргунча ҳам бобожоним ҳечам кўзини 
очмади. Боғимизнинг деворларини бузаётган танкаларнинг 
тариллаган овози то қоронғу тушгунча ҳам эшитилиб турди. 
Кесилган дарахтларнинг устига фонар ёғи қуйиб ўт қўйишган 
экан, алангаси осмонга кўтарилиб, эрталабгача ҳаммаёқни 
ёритиб турди.