Mrt-2 guruhi talabasi Yusupov Temurbek

MRT-2 guruhi talabasi Yusupov Temurbek

1-laboratoriya ishi

Ma’lumotlarni to‘plash va tahlil qilish. O‘rta qiymat, tanlanma dispersiyasi va tanlanma o‘rtacha kvadratik chetlanishi.
Misol. O’zbekiston Respublikasida aholi sonini ko’payishini va o’sish qiymatini 2005-2020 yillardagi demografiyasini o’rta qiymat, tanlanma, o‘rtacha kvadratik chetlanishi, maximum, minimum va mediana kabi xossalarini topishni ko’rib chiqamiz.

O’zbekistonda 2005 - 2020-yillarda aholi ko’payishi va ularning foizdagi ko`rsatkichlari.

Yillar	O’zbekistonda aholi soni o’sishi, mln kishi X	O’sish % hisobida,Y
2005	26.17	1.22
2006	26.49	1.43
2007	26.87	1.6
2008	27.3	1.72
2009	27.77	2.84
2010	28.56	2.73
2011	29.34	1.46
2012	29.77	1.57
2013	30.24	1.71
2014	30.76	1.75
2015	31.3	1.757
2016	31.85	1.69
2017	32.39	1.759
2018	32.96	1.88
2019	33.58	1.93
2020	34.23	2.24

Variable Mean SE Mean StDev Minimum Q1 Median Q3 Maximum Mode Mode

x 29.974 0.654 2.614 26.170 27.418 30.005 32.255 34.230 *
y 1.830 0.109 0.437 1.220 1.578 1.735 1.918 2.840 *


Manba: https://www.google.com/search?q=%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D1%83%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0&rlz=1C1GCEA_enUZ952UZ952&oq=%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9+%D1%83%D0%B7&aqs=chrome.1.69i57j0i22i30.34806j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8
Descriptive Statistics: X; Y

Asosiy statistik ko`rsatgichlarni MINITAB dasturida ushbu buyruqlar ketma-ketligida hosil qilishimiz mumkin:

Stat→Basicstatistics→display descriptive statistics

Variable	Mean	St Dev	Minimum	Median	Maximum
X	29.974	2.614	26.170	30.005	34.230
Y	1.830	0.437	1.220	1.735	2.840

O‘rta qiymat:

• 
  Mean tanlanmada ko’rsatilgan barcha X yoki Y qiymatlar yig`indisining ushbu qiymatlar soni – n ga nisbati:
  

= =29.974


= =1.830

Tanlanma o‘rtacha kvadratik chetlanishi:

• 
  Standart deviation(og’ish) o`zgaruvchilarning qanchalik sochilganini bildiradi:
  

S_x = 2.614 va S_y =0.437
Minimal qiymat:

• 
  Minimum berilgan X yoki Y miqdorlarning eng kichigi:
  

min(X)= 26.170 va min(Y)= 1.220

• 
  Maximum berilgan X yoki Y miqdorlarning eng kattasi:
  

max(X)= 34.230 max(Y)= 2.840

• 
  Median – tanlanmaning medianasi, ya’ni x₁≤x₂≤...≤x_n variatsion qatorning o’rtasiga to’g’ri keladigan varianta:
  

mediana(X)= 30.005 mediana(Y)= 1.735

Masala bo`yicha dastlabki xulosalar

2005 yildan 2009 yilgacha O’zbekiston Respublikasida aholi soni o’sib boradi va bu yillar oralig’ida aholi soni 1.6 millionga ko’payadi { 2005 yil aholi soni 26.17 mln kishi, 2009 yil aholi soni 27.77 mln kishi }. Keyingi davrlarda, ya’ni, 2011 yildan 2015 yilgacha tug’ilish ma’lum miqdorda kamayadi va yillik ko’payish o’rtacha 600 000 mingni ni tashkil etadi. 2016 yildan hozirgi 2022 yilgacha aholi soni ko’payishda davom etgan.

Bunda aholi sonining ko’payish va kamayishi mutloq ( raqam ko’rinishida, X) va nisbiy (foiz hisobida %, Y) miqdorlari koordinatalar sistemasidagi nuqtalar yordamida ifodalanadi.