Moylar va maxsus

20-jadval
Tovar m oylariga bo‘lgan talablar
Talablar
M -8
(AS—8)
M—3/6 В 
(ASZP— 
6
)
M—10 
B2(DS- 
11
)
M—16 B2 
( M G -
16p)
M —20
B2
100°C 
da 
kam 
qovushqoqlik mm2/s
boMmagan
8+0,5*
6+0,5
11+0,5 16+0,5
20
0°C da, ko‘p boM­
magan
1200
360
2500
6300
8000
Qovushqoqlik indek­
si, kam boMmagan
85
125
83
80
85
Ishqoriylik, 
mg 
K O N /g, ko‘p boM- 
magan
5,5
1,5
0
,8-2,2
2-6
Moyning qovushga- 
nini % qo‘ndirmasiz, 
ko‘p boim agan
0,005
0,5
0,005
0,005
0,003
Q o‘ndirmali, 
kam 
bo‘lmagan
0,45
1,3**
0,4-0,8
0,25
0,8
Tarkibi, 
% 
ko‘p 
boMmagan 
mexaniq 
aralashmalar 
(qo'ndirm ali bilan)
0,012
0,02
Alangalanish 
(ochiq 
tigillarda), 
kam 
boMmagan
200
165
200
1
,8***
210
S (qo‘ndirmasiz)
1
1,1
1,1
1,1
1
Qotish, 
yuqori 
boMmagan °C
-25
-42
-15
-30
-15
79

---

Qo‘rg‘oshin postila- 
lar korroziyasi, ko£p 
bo‘1 maga n
5
5
5-10
8
8
Yuvuvchi 
xossalari 
(PZV 
bo‘yicha 
bailar, 
ko‘p 
bo‘lmagan)
0,5
1,5
0,5-1
1
1
*— 100° C dagi asos qovushqoqligi 3,5-4 mm2/s 
**— sulfat kukunligi, ko‘p bo‘lmagan 
***_ yopiq tigilda.
M8B[ 
(AS—8-selektiv 
tozalangan 
avtol) 
moy 
kam 
tezlanishdagi karbyurator dvigatellariga m o‘ljallangan. Uni 
distilat komponentni qoldiq komponent bilan aralashtirib 
olinadi. 
Qoldiq 
komponent 
fenol 
bilan 
tozalangan, 
deparafinlangan kokslanishi 1 % atrofida boMgan deasfaltizatdan 
olinadi. Ekspluatatsiya xossalarini oshirish uchun M —8Bi 
moyiga ko‘p funksiyali alkilfenol, depressor va ko‘pincha 
oksidlanishiga qarshi qo‘ndirmalar qo‘shiladi. M -4 3 —6V moyi 
shimoliy rayonlarda qishki paytlarda avtomobil ekspluatatsiyasi 
uchun m o‘ljallangan. Baza moyi sifatida parafm oltingugurtli 
neftlardan selektiv tozalash va chuqur deparafmlangandan 
keyingi guruh moylar foydalaniladi. Tovar moylari o ‘z tarkibida 
unga 
oksidlanishga qarshi, yoyiluvchi, 
yoyilishga qarshi, 
korroziyaga qarshi xususiyatlar beruvchi qo‘ndirmalarga ega.
Asosiy guruhdagi motor moylari uchun moy guruhidan va 
dvigatel turidan tarkibi (turli maqsadlardagi 3—7 qo'ndirm a) va 
qo‘ndirmalarning umumiy miqdori 5 -1 2 % bilan farqlanuvchi 
qo‘ndirmalar konsepsiyasi ishlab chiqilgan. Moylarning dizel 
dvigatellardagi ish sharoiti odatda karbyurator dvigatellarnikidan 
og‘ir 
bo‘ladi. 
Shuning 
uchun 
dizel 
moylari 
yuqoriroq 
qovushqoqlikka ega. Tez yuruvchi avtotraktor dizel dvigetellari 
uchun qishki, yozgi va shimoliy shuningdek, butun mavsumiy 
quyuqlashtirilgan moylar chiqadi. Dizel moylarining ko‘pgina 
SIATIM—339, A3 N II-S IA T IM -1, M N IIP -2 2 k , PM S-200A
va boshqa qo‘ndirmalarga ega bu moylar (M — IOB2, M—16 B2, 
M—20 B2 ) distillât va qoldiq komponentlarni aralashmasi yoki 
faqat qoldiq komponentlarni qo‘ndirmalar bilan qo‘shilmasidan 
tayyorlanadi. M asoslang: M—20 B2 moyini tayyorlash uchun
80

---

M—20 baza qoldiq moyiga SIA TIM -339 (3 %), D F -1 1 (20 %) 
va PMS—200A (0,005%) qo‘ndirmalari qo‘shiladi. Avtotraktor 
dizellaridan 
konstruktiv 
foydalanish 
bilan 
farq 
qiluvchi 
dizellarda moylar ancha qiyin sharoitda ishlaydi. Shuning uchun 
ularga (D va E seriyasidagi moylar) ko‘prok qo‘ndirmalar 
kiritish (10—15 %) zarur. Porshenli aviatsiya dvigatellarini o ‘ziga 
xos ishlash sharoitlari kamerasida kul qoldiqlarini hosil qiluvchi 
tarkibida metalli bo‘lgan qo‘ndirmali moylarini qo‘llash man 
qiladi, shu sababdan baza moylari chuqurroq tozalangan bo‘lishi 
kerak. Bundan dvigatellar uchun 100°C dagi qovushqoqligi 14— 
22
mm2/s bo‘lgan bir necha markadagi moylar chiqariladi. 
(MS—14, MS—20,MS—20S va M K—22). Porshenli aviatsiya 
dvigatel 
moylari 
asosan 
qoldiq, 
kam 
hollarda 
kampoundirlangan, qoidadagidek parafinsiz neft moylaridir. 
Ularning xossalari quyida keltirilgan: