Mowzuk: Terbiýe dersiniň maksatlary we wezipeleri Meýilnama

Millilik we ynsanperwerlik. Univershliumumy ruhubelentlik hiç wagt oňyn ähmiýetini ýitirmedi. Aýdylyşy ýaly, altyn poslamaýar, gün garalmaýar, ähliumumy ruhubelentlik gadymy we ýaş bolup galar. Olara ähliumumy ruhubelentlik hem diýilýär.
Univershliumumy ruhubelentlik ähli adamzada, dünýäniň halklaryna degişli ruhy hazyna. Univershliumumy ruhyýet uzak we ýakyn geçmişde döredilen ruhy baýlykdyr, ýöne indi gaty gymmatly, adam ýüreginde ýatdan çykmajak yz galdyrýar, baky ýaşaýar, adamzadyň jemgyýetçilik bähbitlerine we zerurlyklaryna hyzmat edýär we olary ýagşylyga gönükdirýär. Milli ruhyýet ýok bolsa, ähliumumy ruhylyk bolmaz. Universalhliumumy ruhubelentligiň ýoklugy häzirki zaman halklarynyň agzybirliginiň ýokdugyny aňladýar. Milletler ähliumumy, ähliumumy ruhy döredijileri döredýärler. Universalhliumumy, ähliumumy ruhubelentlik häzirki zaman ösen ýurtlaryň ösüşiniň esasy, goldawy we esasydyr. Garaşsyz Özbegistanyň ösüşinde milli we ähliumumy ruhubelentligiň bu dialektiki baglanyşygyny göz öňünde tutmak wagtyň talabydyr.
Her bir mugallymyň dünýägaraýşy, terbiýesi we edepliligi özüni alyp barşynda öz beýanyny tapýar. Aragatnaşygyň esasy guraly dil. Halkymyzyň arasynda "Çaga süýji sözleriň dilegçisi" diýen bir nakyl bar, şonuň üçin mugallym dil bilen gaty seresap bolmaly. Dil süýji, mylakatly mugallym iň abraýlydyr. Huseýn al-Wazir al-Kaşifi: "monadygärlik ýok" diýýärdi; "Süýji öwüt sözi ýumşaklyk bilen başlandy, sebäbi bu döwürde we zamanda mylaýymlyk we hoşniýetlilik ýok".
Alişer Nawoý, özüni bejeren adamyň ussatlygy bilen ilki bilen diliň süýji bolandygyny, "Süýji sözler ýüregiň baly" diýdi.
Kaýkowus gijeki düýşünde aşakdaky wakany gürrüň berýär:
Harun-ar Reşidiň ähli dişleriniň agzyndan düşen düýşi bardy. Irden düýşüň kyssaçysyna jaň edip, ondan: "Bu düýşüň manysy näme?" Diýip soradym. Muny eşitmedik Harun al-Reşid: "Sen maňa şeýle agyry we hasrat" diýdiň.
Garyndaşlarymyň hemmesi ölse, durmuş üçin näme ederin? " Diýdi-de, ýüz gamçy bilen urmagy buýurdy.
Soň bolsa başga bir terjimeçini çagyrdy.
... Kyssaçy: "Eý, imanlylaryň serkerdesi, ömrüň ähli garyndaşlaryň ömründen has uzyn bolar" -diýdi. Harun al-Reşid: thisöne munuň bilen uly tapawut bar. Soňky terjimeçä ýüz bölek altyn berdi.
Bir akylly adam topara seredip: - Bir sözüm bar, müň rubla sataryn, isleseňiz haýyş! Ol aýtdy. Gatnaşanlar geň galyp, "Näme bolýar?" Diýip soradylar. Soňra akylly adam: «Pikir et we hereket et!» Diýdi. ýagny, akyldaryň bu pikirinden pikirlenýän adamyň özüni alyp barşynda keşbe eýe bolmalydygyna düşünmeli (kellesini, ýüzüni we özüni alyp barşyny sypaýy gözegçilikde saklamaly).
Gödek, gödek sözlerden gaça durmak ýa-da çaganyň işdäsini hyýanatçylykly ulanmak mugallymyň abraýyna zyýan ýetirip biler.
Mugallym Suhomlinskiý "Çagalar üçin gurban" atly kitabynda aragatnaşyk endikleriniň güýjüni we syrlaryny suratlandyrypdyr: Onuň gözünde görnüp duran zat, ... Çaga aladalanýandygyny habar bermek üçin bir ýol tapýar. ... Soňra çagany ýeke tapyp, sorag berip biler.
... Çaganyň ýagdaýyna düşünmek, oňa duýgudaşlyk etmek, goldaw bermek zerurdyr.
Köplenç duýgudaşlyk we rehimdarlyk çaganyň duýup biljek iň ýakyn zadydyr. Biperwaýlyk we biperwaýlyk çaganyň ýüregini sarsdyrýar! ”
Çaganyň ýüregini ýagtylandyrýan serişdeler mugallymyň janly sözi bolup, onuň ruhdan düşýän serişdeleri şol sözüň beýanydyr. Adamlaryň: "Sözleriň we amallaryň arasynda tapawut bar, otuz iki bahasy bar" diýýänleri hiç zat däl.
Japaneseaponiýanyň bilim ulgamy, nemes bilim ulgamy, Iňlis bilim ulgamy, "Birmeňzeş", "-arym birmeňzeş", "Gegeron", "Hünär mekdepleri","Döwlet mekdepleri", "Hususy mekdepler", "Orta mekdepler", "Kollejler", "Dorilfununlar". Dünýäniň iň ösen ýurtlarynda, mekdeplerde bilim işleriniň ýerine ýetirilişini öwrenmek bilen, garaşsyz respublikamyzyň milli bilim ulgamlaryny üýtgedip gurmakda, bilimde, mekdep işini guramakda könelişendigini görüp bileris. aktuallygyny ýitirýän görnüşlerden we usullardan gysga wagtda dynmak we ony mynasyp görnüşde täzelemek üçin goşmaça baý çeşmelere eýe boluň. Galyberse-de, häzirki zaman bilim döwletiň we jemgyýetiň zerurlyklaryny we gyzyklanmalaryny görkezmelidir. Ylmy we tehnologiki ösüş, täze tehnologiki ynkylapda üstünlikli işläp bilýän jemgyýetiň agzalaryny taýýarlamak, ýaş nesliň hünäre gönükdirilmegi we köp ugurly orta bilimiň üçünji basgançagy, bilim daşary ýurt tejribesini öwrenmek maksadalaýykdyr , bilimde iň ösen pedagogiki gurallary ulanmak, bilimde inisiatiwa we döredijilik üçin giň ýol açmak, iň amatly ulgamlary döretmek ýaly. Häzirki wagtda uly göwrümli özgertmeleri amala aşyrýan bilimimiz üçin bu möhüm ähmiýete eýe. Soňky ýyllarda köp sanly makalalar, broşýuralar, daşary ýurt bilimleri boýunça gollanmalar çap edildi, seminarlar, konferensiýalar, okuwlar we ýygnaklar geçirildi. Bu, bilim ulgamlarymyza we bilim işleriniň daşary ýurtlara ýerleşdirilmegine gyzyklanmanyň we ünsüň çalt ösmeginiň subutnamasydyr. Halk bilim ulgamynda daşary ýurt bilim edaralary hem döredilýär. Jemgyýetçilik bilim ministrliginden başga-da, bu mesele boýunça respublikan okuw we usulyýet merkezinde, pedagogika ylymlary gözleg institutynda we hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça merkezi institutda birnäçe bölüm bar.
Germaniýanyň Halkara Ösüş Gaznasy, ACSELS Merkezi, Adenauer gaznasy, Fransuz medeni merkezi, Iňlis geňeşi, Gýote instituty, Silm A.SH. kompaniýa, UNESKO we ICEUNISEF ofisleri we başga-da köp guramalar.
Hakykatdanam, ösen daşary ýurtlarda bilimiň ýurduň içerki syýasatyna işjeň täsir edýän sosial prosesdigi ykrar edilen hakykat. Netijede, mekdepleriň ykdysady zerurlyklary üçin daşary ýurtlara bölünip berilýän puluň mukdary ýylsaýyn artýar.
Mysal üçin Japanaponiýada "mekdep diňe bir üstünlikiň we abadançylygyň nyşany däl", "adamlary has gowulaşdyrýar" diýen düşünje ynanja öwrüldi.
Tanymal syýasatçylar hemişe bilime üns berýärler. ABŞ-nyň öňki prezidenti Reýganyň, Iňlis premýer-ministri Toni Bleýriň we Fransiýanyň prezidenti Fransua Mitterrandyň hemmesiniň mekdep özgertmelerine baş goşandyklary tötänden däldir. F. Mitterrand mekdebi “jemgyýetiň hereketlendiriji güýji” hasaplady.
Ösen ýurtlarda pedagogiki gözlegleri geçirýän köp sanly ylmy edara bar. Germaniýada olaryň sany 2000-den gowrak. Fransiýada, ABŞ-da, Japanaponiýada bilim teoriýasy bilen baglanyşykly ýüzlerçe döwlet we hususy guramalar, uniwersitetler, pedagogiki gözleg merkezleri bilen meşgullanýar. Olaryň işini ABŞ-daky Halkara bilim instituty ýaly halkara bilim merkezleri utgaşdyrýar. Köpüsi okuw meýilnamasyny gowulandyrmak we täzeden düzmek üçin işleýärler.
1980-nji ýyllardan başlap, Angliýa ABŞ-daky ýaly hökmany dersleriň gerimini giňeltdi. Iňlis dili we edebiýaty, matematika we tebigy ylymlar bilim ulgamynyň özenine öwrüldi. Galan dersler okuwçylaryň we ene-atalaryň islegine görä.
Täze dünýäniň pedagogiki pikirleri Fransiýada we Germaniýada bilime-de uly täsir etdi. Esasy derslerden başga-da, nemes orta mekdepleri himiýa, fizika we daşary ýurt dilleri boýunça dersleri hödürleýärler. Bu okuw meýilnamasy barha doly däl
orta mekdebiň daşynda orta mekdeplere we gimnaziýalara çenli uzalyp gidýär.
Japaneseapon mekdepleri Ikinji jahan urşundan soň Amerikanyň bilim ýolundan gitdiler. Şeýle-de bolsa, iki ýurduň okuw meýilnamalarynda käbir tapawutlar bar. Japanaponiýada okuw meýilnamasy ep-esli çylşyrymly boldy, esasy ylymlaryň gerimi giňeldildi we birnäçe täze ýörite we goşmaça kurslar girizildi. Mysal üçin, umumy bilim berýän mekdeplerde täze aýdym-saz okuw meýilnamasy milli we dünýä nusgawy sazy öwrenmegi öz içine alýar. Ykdysady taýdan ösen ýurtlarda 60-80-nji ýyllarda tebigy ylym bilim programmasynda fizika, himiýa, biologiýa we käbir ýagdaýlarda astronomiýa, geologiýa, mineralogiýa, fiziologiýa, ekologiýa ýaly elementleriň bardygyny bellemelidiris. we 2 ýyl Germaniýada. Dersleri birleşdirmek prosesinde täze kurslar peýda bolup başlady. Fransiýada, 70-80-nji ýyllarda tejribe, ykdysady gumanitar dersler orta bilim meýilnamasynyň doly däl meýilnamasyna tebigy ylymlar we gumanitar ylymlar seriýasyna girizildi.
Recentlyakynda ösen ýurtlaryň okuw meýilnamalarynda toplumlaýyn kurslaryň ornaşdyrylmagy doly ýerine ýetirildi - fransuz mekdeplerinde 6-10%, Iňlis mekdeplerinde bolsa 15% paýlanýar.
Mekdeplerdäki özgertmeler bilimiň gatlaklary üçin kynçylyk döretdi.
Ykdysady taýdan ösen ýurtlarda bilimiň gatlaklary derwaýys meselä öwrüldi. Talyplaryň dürli görnüşli bilimleri, başlangyç bilim kursundan soň daşary ýurtlarda geçirilýär. Mysal üçin, fransuz mugallymlary okuw döwründe synpy üç klasa bölmegi makul bilýärler. Bular:
1. Birmeňzeş - matematika we gumanitar ylymlarda işläp bilýän talyplar.
2. -arym birmeňzeş - tebigy ylymlary özleşdirmäge meýilli talyplar.
3. Gegeron - dürli derejelerdäki ähli dersleri özleşdirýän talyplar we ş.m.
Gatnaşmak prosesiniň täze möhüm tarapy goşmaça bilimdir ösdürilmeli.
Goşmaça mekdepleriň döremeginiň sebäbi ABŞ-da we Günbatar Europeewropada özleşdirip bilmeýän okuwçylaryň sanynyň köpelmegi we funksional sowatsyzlygyň artmagy.
1980-nji ýyllarda ABŞ-ly talyplaryň reýtingi 1950-nji ýyllar bilen deňeşdirilende 973-den 893-e düşdi. Fransiýada, orta mekdep okuwçylarynyň üçüsinden biri goşmaça bilim üçin jogapkärdir.
Goşmaça bilim mekdebe çenli çagalar edaralarynda, mekdeplerde we liseýlerde berilýär. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda bu hyzmat köpçülikleýin habar beriş serişdeleri tarapyndan mobilizlendi we Milli telewideniýäniň ýörite okuw kanalynda 130 sagatlyk okuw programmasy efire berildi.
Okuw prosesini tapawutlandyrmak üçin köp daşary ýurtlarda gözleg alnyp barylýar.
Ösen ýurtlarda zehinli çagalara has köp üns berilýär.
Soňky ýyllarda deň-duşlaryndan birnäçe esse zehinli çagalar köp. Olar gaty ir ýaşdan başlaýarlar we kurslarda üstünlik gazanýarlar.
Şeýle zehin mekdebi 60-njy ýyllarda Günbatarda ýüze çykypdyr. Şeýle mekdepleriň okuw meýilnamalary çagalaryň ukyplarynyň we mümkinçilikleriniň doly durmuşa geçirilmegini üpjün etmek üçin çylşyrymly. Zehinli çagalara garşy çykýan akyl taýdan kemis okuwçylaryň ykbaly daşary ýurtly kärdeşlerini hem aladalandyrýar we bu ýagdaýyň sebäplerini öwrenmek we öňüni almak üçin köp sanly öňüni alyş çäreleri görülýär we olar üçin ýörite mekdepler açylýar. Emma statistika şeýle çagalaryň sanynyň artýandygyny görkezýär.
1970-nji ýyllarda ABŞ-da geljegiň umumymilli mekdep taslamasy başlandy. Bu synagyň maksady, has köp okuwça özbaşdak işlemäge mümkinçilik berýän mugallymyň buýrugy boýunça işlemekdir. Okuw meýilnamasynda synp işi, garaşsyz okuw we mugallymlaryň maslahaty bar.
Nemes mekdepleri synp otaglarynda okuwçylaryň sanyny azaltmak üçin iş alyp barýarlar. Aýry-aýry paketler (ýumuşlar) bu okuwçylaryň hersine paýlanýar. Tapawutlar, zerur bolsa mugallym bilen maslahatlaşýan okuwçy tarapyndan özbaşdak ýerine ýetirilýär.
Aboveokardaky maksatlar:
-Mekdepleriň gumanitar we adamkärçiligini güýçlendirmek.
- okuwçynyň şahsyýetini emele getirmegiň iň täsirli usullaryny tapyň.
- Bilimiň täze görnüşlerinde - talyp geňeşlerini, mekdep geňeşlerini, bilim oýunlaryny ulanmak.
- Mekdep okuw meýilnamalaryny ýöriteleşdirmek, dersleriň özara täsirini güýçlendirmek we gowulaşdyrmak.
- Mekdebi işe, adam işjeňligine, hünär ussatlygyna ýakynlaşdyrmak üçin üýtgedip gurmak.
- Differensial bilim döretmek, ýörite bilim edaralaryny ösdürmek (zehinli we akyl we fiziki taýdan gowşak okuwçylar üçin). - Bilimde täze okuw esbaplarynyň paýyny artdyrmak, mugallymlar düzüminde kompýuter okuwyny ornaşdyrmak.
- Pedagogiki pikirleri durmuşa geçirmekde giňişleýin synag - gözlegleriň durmuşa geçirilmegi.
Daşary ýurt biliminiň şeýle göreldeli taraplarynyň ýurdumyzyň bilim ulgamynda ulanylmagy, ýaş, garaşsyz respublikamyzda bilim prosesini özgertmek işini çaltlaşdyrar.
Japaneseapon biliminiň döremegi 1867-1868-nji ýyllarda başlandy. Japanaponiýa özüne iki wezipe goýdy: birinjisi özüni baýlaşdyrmak, ikinjisi Günbatar tehnologiýasyny ýapon önümçiligine ornaşdyrmak we munuň üçin bilim ulgamyny düýpgöter üýtgetmek zerur. 1872-nji ýylda Bilim kanuny kabul edildi. Şol bir wagtyň özünde ýapon bilimi günbatar bilimi bilen utgaşdy. 1908-nji ýylda Japanaponiýada başlangyç bilim 6 ýyl hökmany boldy. 1893-nji ýylda ilkinji hünär kolleji döredildi. 1946-njy ýylyň konstitusiýasy raýatlaryň bilim pudagynda hukuklaryny we borçlaryny kesgitledi. Childrenhli çagalaryň mugt umumy bilim almagyny göz öňünde tutýar. Japanaponiýada häzirki zaman bilim ulgamlarynyň gurluşy aşakdaky ýaly: Çagalar baglary, başlangyç mekdepler, orta mekdepler, orta mekdepler we ýokary okuw jaýlary. Çagalar baglary. 3-5 ýaş aralygyndaky çagalar bilimiň bu tapgyryna kabul edilýär. Çagalar ýaşyna görä 3, 2, 1 ýyllyk okuw kurslaryna gatnaşýarlar.
Hökmany bilim 6 ýaşdan 15 ýaş aralygyndaky çagalar bu bilim derejesine ýazylýar, şol döwürde 6 ýyllyk başlangyç mekdebi we 3 ýyllyk orta mekdebi tamamlaýarlar. Bu 9 ýyllyk bilim hökmanydyr we ähli çagalara mugt okuw we mugt okuw kitaplaryny ulanmak öwredilýär.
Orta mekdep. Bu mekdeplerde 10.11.12 bar. sapaklary. Japanaponiýada gündizki, doly däl we doly däl mekdepler bar. Gündizki ýokary bilimiň dowamlylygy 3 ýyl. Okuwçylaryň togsan bäş göterimi gündelik mekdeplerde okaýar. Okuwyň bu görnüşi meýletin. 16-18 ýaş aralygyndaky orta mekdepleri gutarandan soň orta mekdeplere giriş synaglaryndan geçen okuwçylary kabul edýär. Umumy bilim (akademiki) ylymlar, tehniki bilimler, söwda, ýerli senagat, oba hojalygy, maldarçylyk, balykçylyk, gämi gurluşygy we beýleki mekdeplerde, şol sanda umumy we hususy pudaklarda ýaşlaryň 95% -ini öz içine alýar.
Dorilfuns, kiçi kollejler, tehniki kollejler we ýöriteleşdirilen kollejler Japanaponiýada ýokary bilim ulgamyny düzýär. Japanaponiýada başlangyç, orta we üçünji bilimden başga-da dürli "Hünär mekdepleri" we "dürli" mekdepler bar. Olaryň köpüsi hususy we dürli firmalar üçin gysga möhletli kurslar, aladalar we sindikatlar tikinçiler, aşpezler, buhgalterler, ýazuw maşynlary, awtoulag tehnikleri, kompýuter programmistleri we beýleki zerur hünärleri öwredýär. Japanaponiýada dürli daşary ýurt dillerini öwretmekde ýöriteleşen mekdepler hem bar.
Beýleki mekdeplerden tapawutlylykda Japanaponiýada okuw 1-nji aprelde başlaýar. indiki ýylyň 31-nji martynda tamamlanýar.
Başlangyç we orta mekdeplerde okuw ýyly üç semestre bölünýär: aprel-iýul, sentýabr-dekabr we ýanwar-mart. Orta mekdeplerde okuw ýyly 2 ýa-da 3 semestre bölünýär.
Okuw ýyly Japanaponiýada 240 gün ýa-da ABŞ-dan 60 gün uzyn. Sapaklar 7 sagat. Mekdepleriň köpüsinde sapaklar sagat 8: 30-da başlaýar we sagat 3:30 tamamlanýar.
okuwçylar hepdede 2-3 sagat okuwdan daşary klub çärelerinde, 7 sagat hünär sapaklarynda ýa-da repetitorlykda geçirýärler.
Orta mekdepde okuwçylar okuw ýylynyň dowamynda 80 synagdan geçýärler. Hökmany esasy derslerden başga-da, talyplar iňlis dilini, tehniki bilimi we öz islegine görä ýörite synaglary tabşyrmaly.
Japaneseapon mekdepleri kompýuterler we beýleki okuw esbaplary bilen doly enjamlaşdyrylan hem bolsa, hünärmenler esasy ünsi mugallymlaryň işine we okuw kitaplaryna gönükdirmelidigini aýdýarlar. olaryň pikiriçe, mugallym bilen okuwçynyň arasynda göni aragatnaşyk hiç hili çylşyrymly enjam bilen çalşyrylyp bilinmez.
Okuw kitaplarynyň hemmesi diýen ýaly hususy neşirçiler tarapyndan neşir edilýär. Neşir edilmegi üçin serişde ministrlik tarapyndan berler. Aboveokarda belläp geçişimiz ýaly, başlangyç we aşaky orta mekdeplerde okuw kitaplary mugt we ýokary orta mekdeplerde tölenýär. Okuw kitaplarynyň bahasy şeýle, her kimiň olary satyn almaga mümkinçiligi bar. Ulanylan okuw kitaplary, tölenen hem bolsa mugt. Japanaponiýada mugallymlary taýýarlamagyň hili gaty talap edýär. Bu talaplar şeýle bir, başarnyksyz we hünäre dogry ugry bolmadyk tötänleýin adamlar üçin diýen ýaly mümkin däl.
Mugallymlar 4 ýyllyk lukmançylyk mekdeplerinde we 2 ýyllyk kollejlerde tälim alýarlar. Bu okuw jaýlaryny gutaranlar birinji we ikinji derejeli şahadatnamalar bilen sylaglanarlar.
Mekdep müdiri bolmak üçin 1-nji derejeli şahadatnama bolmaly.
Japaneseapon mugallymlarynyň jemgyýetdäki abraýy ýokary. Netijede, aýlyklarynyň hem ýokary bolmagy mugallymlaryň 74 göterimi jemgyýetiň we kärdeşler arkalaşyklarynyň agzalarydyr. Bu, bilimiň mazmunyny we stilini ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berýär.
Japaneseapon mugallymlary her 5 ýylda bir gezek okuw sapaklaryny geçýärler. Hünär derejesini ýokarlandyrmak mugallymlaryň özleri üçin gaty zerur. Sebäbi Japaneseaponiýanyň mekdep programmasy 10 ýaşynda
görä üýtgeýär Okuw meýilnamalarynda ýyllyk üýtgeşmeler mugallymlara konferensiýalar arkaly ýetirilýär.
Mugallymlar özlerine ynanylan 35-40 okuwçynyň terbiýesi we terbiýesi üçin jogapkärdirler. Şonuň üçin boş wagtlaryny okuwçylar, ene-atalar bilen gürleşip, öýlerine baryp görýärler.
Yapanapiýada maşgala býudjetiniň uly bölegi çagalaryň iň gowy mekdeplerde doly bilim almagyny we uniwersitetde okamagyny üpjün etmek üçin sarp edilýär. Maşgalada çaganyň gowy bilim almagy üçin ähli şertler döredilýär.
Çagalaryň terbiýesinde eneleriň roly we jogapkärçiligi aýratyn uly. Çagalarynyň akylly, akylly, mylaýym, adalatly we zähmetsöýer bolmagyny isleýärler. maşgala neberesine we döwlete jogapkärdigini duýýarlar.
Japaneseapon mekdeplerinde çagalarda dürli okuw endiklerini öwretmek häsiýetlidir. Mysal üçin, 2-nji synp okuwçysy köpçüligiň öňünde gürlemeli, 6-njy synp okuwçysy azyndan 2 gural çalmaly we başlangyç synp mugallymy zerur ýagdaýda rahat ýüzüp bilmeli.
Dorilfuns orta mekdebi ýa-da 12 ýyllyk adaty mekdebi gutaran okuwçylary kabul edýär. 460 uniwersitet bar, olaryň 95-si döwlet, 34-si şäher we 331-si hususy. 1-nji kategoriýa uniwersitetlerinde mugallym başyna 8 okuwçy bar bolsa, 2-nji kategoriýa uniwersitetlerinde bir mugallym üçin 20 okuwçy bar. Uniwersitetlere giriş iki tapgyra bölünýär: 1-nji tapgyra umumy ýaşaýyş jaýynda geçirilýär: munuň üçin ýapon, köne ýapon, matematika, fizika, himiýa, sosiologiýa, taryh boýunça synaglar geçirilýär.
Bu synaglardan geçen talyplar uniwersitetlere kabul ediler we synagdan geçerler. Hususy uniwersitetlerden synagy göni tabşyrmaly. Birnäçe hususy uniwersitetleriň öz bölümi bar (çagalar bagyndan başlap ähli derejeleri öz içine alýar). Talyplary uniwersitetden kowmak mümkin däl. Şeýle-de bolsa, okuw möhletini uzaltmak mümkin (4 ýyl okuw 5-6 ýyla çenli uzaldylyp bilner).
Kollejler:
1 - kiçi kollej.
2 - tehniki kollej
3 - ýörite kollejlere bölünýär
ony gutaran talyplar bakalawr derejesini alýarlar we uniwersitetiň 2-nji ýa-da 3-nji ýylyna kabul edilýär. Yaponiya lukmançylygynda talyplar okuw wagtynda 140-150 synag bölümini alýarlar. Reýting ölçegleri "ajaýyp", "gowy", "Konus", "konus däl". Yaponiya dorilfunlary esasan ýokary hünärli hünärmenler tarapyndan taýýarlanýar. Şeýle-de bolsa, Yaponiyada "Dorilfuiun adamy diňe bilime we hünäre gönükdirýär, ony kämilleşdirmek özüne bagly" diýilýär, dorilfuny gutaranlaryň aglaba köplügi ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda netijeli işleýär. Educatedaponiýa dünýäde ýokary bilimli hünärmenleriň arasynda ikinji ýerde durýar. Her müň adama ýokary bilimli 190 hünärmen bar. Bu san ABŞ-da müňe 294, Angliýada 138 we Fransiýada 115.
Japaneseapon biliminiň esasy maksady we mazmuny, häzirki zaman tehniki we tehnologiki prosesler bilen enjamlaşdyrylan häzirki zaman senagatynda ilaty netijeli işlemek üçin ilaty uýgunlaşdyrmakdyr. Inurtda bu mekdep möhüm jemgyýetçilik instituty, jemgyýetiň ösüşi üçin ýer hasaplanýar we halk tarapyndan hormatlanýar.
Aboveokardakylardan Japanaponiýada bilim ulgamynyň hem görnüşi we mazmuny boýunça örän sazlaşyklydygyny görmek bolýar. Öwrenmeli köp sapak bar. Japanaponiýada diňe bir milli däp-dessurlar däl, eýsem ABŞ, Fransiýa we Germaniýa ýaly ösen ýurtlaryň iň oňat pedagogiki tejribeleriniň hem döredijilikli özleşdirilendigi bellärliklidir. Hünärmenleriň pikiriçe, dünýäniň iň gowy bilim ulgamy Finlýandiýada. Finlýandiýa Europeewropanyň iň ösen ýurtlaryndan biridir.
Onda dünýäde iň gowusy hasaplanýan Finlýandiýanyň bilim ulgamy beýlekilerden nähili tapawutlanýar? Finlýandiýada abraýly ýa-da adaty mekdep düşünjesi ýok. Schoolshli mekdepler döwlete degişli, deň derejede maliýeleşdirilýär we birmeňzeş enjamlar we desgalar bar; Kiçi synplarda çagalara öý işi berilmeýär, ekzamen berilmeýär we baha berilmeýär;
Finlýandiýanyň mekdeplerinde çagalar köp düzme ýazýarlar: garaşsyz eser çagany her mesele boýunça öz pikirini we çeper dilde öz pikirini aýtmagy öwredýär; Bir temany başga birine derek çuňňur öwrenmek maslahat berilmeýär. Mysal üçin, finler matematikany sungatdan has çuňňur öwrenmelidigine ynanmaýarlar;
Bir okuwçyny beýlekisi bilen deňeşdirmek gadagandyr. Maýyp we ukyply çagalar bir klasa gatnaýarlar; Fin mekdepleriniň şygary: Çagany ömre ýa-da ekzamene taýýarlaýarys. Birinjisini saýladyk "-diýdi. Şonuň üçin fin mekdeplerinde ekzamen diňe bir gezek - okuwçy 16 ýaşyna ýetende berilýär;
Fin mekdeplerinde iň möhüm zat, okuwçylary garaşsyz ýaşamaga taýýarlamakdyr. Şonuň üçin olara özbaşdak öwrenmegi öwredýärler. Çagalar ýat tutulan formulalaryň ýerine salgylanma kitaplaryny, kalkulýatorlary we interneti ulanmagy öwrenýärler;
Mugallymlar synpda günde 4 sagat sapak berýärler we hepdede 2 sagat mugallymlary taýýarlaýarlar; Finlýandiýada mugallymçylyk hünäri abraýly hünärdir we ýokary bilimde mugallym bolmak üçin köp bäsdeşlik bar;
Finlýandiýada umumy orta bilim mugt. Oňa mugt günortanlyk nahar, gezelenç, mekdep awtobuslary we kitaplar girýär. Ene-atalardan pul ýygnamak gadagandyr;
Bilşiňiz ýaly Finlýandiýa demirgazyk Europeewropadaky kiçijik ýurt. Uly tebigy baýlyklary, söwda höwesleri ýa-da beýleki möhüm girdeji çeşmeleri ýok. 20-nji asyryň başynda Finlýandiýa Europeewropanyň iň garyp ýurtlaryndan biridi. Şol ýyllarda müňlerçe fin adaty işçi (işçi migranty) bolup işlemek üçin ABŞ, Angliýa, Germaniýa we Fransiýa gitdi. Şol günler Amerikada bir gyrnaga "finca" diýilýärdi.
Dünýäniň öňdebaryjy pikir merkezlerine görä, Finlýandiýa dünýäniň iň gowy ýurdy, erkekler we aýallar üçin deň hukukly ýurt, dünýäniň iň durnukly ýurdy, dünýäniň iň howpsuz ýurdy we dünýäniň iň amatly ýurdy diýen ada eýe boldy.
Okuw ýyly dünýäniň dürli ýurtlarynda dürli döwürlerde başlaýar. Olaryň käbiri bilen tanyş. Ýaponýaly okuwçylary sakura agajy gülleýän mahaly aprel aýynda birinji synpa girýärler. Japaneseaponlar üçin bahar täze durmuşyň başlangyjydyr. Şonuň üçin bahar okamak üçin iň amatly wagtdyr. Japaneseaponlar köp okadylar. Şonuň üçin okuw başlanandan 5 aý soň dynç alýarlar. Iýul aýynyň ahyrynda awgust dynç güni diýlip yglan edildi we talyplar bir aý dynç alyp bilerler. Munuň bir sebäbi bar. Awgust aýynda bu ýurtda çyglylyk gaty ýokary we howa gaty çygly.
Indiki talyp dynç alyşy dekabr aýynda bolup, mart aýyna çenli dowam eder.
Hindistanda täze okuw ýyly aprel aýynda başlaýar. Hindi mekdeplerinde diňe erkek mugallymlar sapak berýärler. Bu ýurtda okuwçylaryň iň halanýan dersi matematika. Her mekdepde çagalaryň hemişe geýýän mekdep formasy bar. Bu formalara seredip, çaganyň haýsy mekdebe gatnaýandygyny bilip bilersiňiz.
Germaniýa Federal Respublikasyna degişli 16 federal ýer üçin okuw ýylynyň aýratyn tertibi aýratyn işlenip düzüldi. Şonuň üçin bu ýurtda okuw ýyly takmynan awgust-sentýabr aýlarydyr. Germaniýadaky orta mekdep dünýäniň beýleki ýurtlaryna garanyňda has gowy guralan. Orta mekdebiň umumy dowamlylygy 13 ýyl. Çagalar 6 ýaşynda birinji synpa girýärler, 10-12 ýaşynda orta mekdebe gatnaýarlar we bu bilim 16 ýaşa çenli dowam edýär. Şeýle-de bolsa, bu orta bilimiň gutarandygyny aňlatmaýar.
Ispaniýada talyplar sentýabryň ahyrynda we oktýabr aýynyň başynda mekdebe gatnaýarlar. Okuw ýyly iýun aýynyň ortalarynda tamamlanýar. Talyplar 1-den 10-a çenli synp alarlar. Ispan mekdeplerinde gündelikler ýok, depderler bahalandyrylmaýar we okuwçylar jogap bermek üçin tagtada ýok. Talybyň ene-atasy çaganyň mekdepdäki üstünlikleri ýa-da başdan geçirýän kynçylyklary bilen gyzyklanmaýan bolsa, hiç kime aýtmaz.
Amerikan mekdeplerinde okuw ýylynyň başlamagy mugt. Şeýle-de bolsa, düzgün bolşy ýaly, awgust aýynyň ortalaryna ýa-da sentýabryň ortalaryna çenli belli bir wagtyň içinde mekdep gapylary açylmalydyr.
Afrika ýurtlary Olaryň düzgüni bar: 4 ýaşly çaga birinji klasa gatnap biler! Şeýle-de bolsa, okuwçy bolmazdan ozal olaryň taýýarlyk derejesi we bilimleri bahalandyrylýar. Çaga harplary tapawutlandyryp bilmese, mekdebe kabul edilmez. Şonuň üçin çagany mekdebe äkitmezden ozal taýýarlyk kurslaryna alyp barýarlar. Ol ýerde üç ýaşly çagalara oýun görnüşinde öwredilýär. Gynansagam, bu ýurtlardaky çagalaryň hemmesi bilimli däl. Afrika ýurtlarynda bilim hökmany däl.
Ilki edep - soň bilim.
Ýaponiýadaky mekdep okuwçylary 4-nji synpa çenli ekzamen bermeýärler, diňe kiçi garaşsyz eserler ýazýarlar. Ilkinji üç ýylda esasy zat akademiki bilim däl. Başlangyç synplarda esasy üns bilime gönükdirilýär: çagalar adam we haýwanlara hormat, çydamlylyk, duýgudaşlyk, dogruçyllyk, özüni dolandyrmak we tebigata ideg etmek öwredilýär.
Okuw ýylynyň başy 1-nji aprele dogry gelýär. Dünýäniň köp ýerinde çagalar okuw ýylynyň ahyrynda Japanaponiýada okap başlaýarlar. Ofylyň başy ýurtdaky tebigatyň iň owadan döwri - sakura gülleri bilen gabat gelýär. Şeýdip, çynlakaý we täze tapgyra girýärler. Okuw ýyly üç trimestrden ybarat: 1-nji aprel - 20-nji iýul, 1-nji sentýabr - 26-njy dekabr, 7-nji ýanwar - 25-nji mart. Şeýlelik bilen ýaponlar tomusda 6 hepde, gyşda we ýazda 2 hepde dynç alýarlar.
Ýaponiýada mekdeplerinde arassalaýjy ýok, otaglary çagalaryň özleri arassalaýar. Her synp otaglary, koridorlary we hatda hajathanalary arassalaýar. Şeýdip, çagalar bir toparda işlemegi we birek-birege kömek etmegi öwrenýärler. Okuwçylar arassalanandan soň synp otaglaryny hapalamaýarlar. Olara başgalaryň işine hormat goýmagy we daşky gurşawa üns bermegi öwredýär.
Mekdeplerde diňe adaty günortanlyk nahary taýýarlanýar.
Başlangyç we orta mekdeplerde çagalar üçin ýörite nahar bar. Menyu diňe aşpezler däl, eýsem tagamlaryň mümkin boldugyça sagdyn we peýdaly bolmagyny üpjün etmek üçin lukmançylyk işgärleri tarapyndan hem döredildi. Classhli synpdaşlar otagda mugallym bilen günortanlyk naharyny edinýärler. Şeýle resmi däl şertlerde has köp aragatnaşyk saklaýarlar we ynamdar gatnaşyklar gurýarlar.
Goşmaça bilim adatydyr. Çagalar orta mekdepde gowy bilim almak üçin başlangyç synplarda hususy we taýýarlyk sapaklaryna gatnaýarlar. Şeýle sapaklar agşam geçirilýär, şonuň üçin Japanaponiýada 21: 00-da awtobuslaryň goşmaça sapaklardan gaýdyp gelýän çagalardan doly bolmagy tebigy zat. Hatda ýekşenbe we dynç alyş günlerinde-de türgenleşýärler. Şol sebäpden, statistika görä, Japanaponiýada ikinji ýyl okuwdan aýryljak ýagdaý ýok ​​diýen ýaly däl.
Mekdep sapaklaryndan başga-da, okuwçylara ýapon kalligrafiýasy we poeziýa öwredilýär. Ýapon kalligrafiýasy ýa-da shodo ýörelgesi gaty ýönekeý: bambuk çotgasy syýa batyrylýar we tüwi kagyzyna ieroglifler çyzylýar. Ýaponiýada şodo adaty sungat görnüşi hasaplanýar. Haýku tebigaty we adamy birleşdirýän milli poeziýa görnüşidir. Iki obýekt hem gündogar estetikasynyň ýörelgelerinden birini - ýönekeýligiň we nepisligiň utgaşmasyny görkezýär. Sapaklar çagalara köp asyrlyk medeniýete baha bermegi we hormat goýmagy öwredýär.
Studentshli okuwçylar birmeňzeş bolmaly.
Okuwçylardan orta mekdepden forma geýmeli. Mekdepleriň köpüsinde öz egin-eşigi bar, ýöne köplenç oglanlar üçin harby geýim we gyzlar üçin deňizçi geýim. Specialörite eşikleriň özi iş gurşawyny döredýänligi sebäpli, düzgünler okuwçylary düzgünleşdirýär. Şeýle hem birmeňzeş eşik synpdaşlaryny bir ýere jemlemäge kömek edýär.
Talyplaryň sapaga gatnaşyşy 99,99 göterimi guraýar.
Ömründe mekdebi ýitirmedik birini tapmak kyn, ine, tutuş halk! Şol bir wagtyň özünde, ýapon okuwçylary sapaga hiç wagt gijä galmaýarlar. Okuwçylaryň 91% -i mugallymy üns bilen diňleýär. Şeýle statistika başga haýsy ýurt bilen öwünip biler
Bir gutarnykly synagyň netijesi hemmesini çözýär.
Talyplar orta mekdebi gutaranlarynda, ýokary okuw jaýyna (ÝOJ) girýändiklerini ýa-da ýokdugyny kesgitleýän ýekeje synagy tabşyrýarlar. Uçurym diňe bir uniwersiteti saýlap biler - görnüşi geljekdäki aýlyklaryny we ýaşaýyş derejesini kesgitlär. Bäsleşik diýseň çekeleşikli: uçurymlaryň 76 göterimi orta bilimini dowam etdirýär. Şonuň üçin Japanaponiýada “synag dowzahy” jümlesi meşhur.
Uniwersitet ýyllary durmuşyňyzyň iň gowy dynç alyşydyr.
Ýaponlaryň “Synag dowzahyna” ençeme ýyllap taýynlyk görenlerinden soň, gysga dynç almak isleýär. Bu, her bir ýapon durmuşynda iň aňsat we aladasyz hasaplanýan uniwersitet ýyllaryna gabat geldi. Japaneseaponlara çagalykdan bäri işe diňe jogapkärçilik bilen däl-de, eýsem bütin ömrüne uly söýgi bilen çemeleşmegi öwredilýär.