Motor nuqsonli (harakat tayanch a'zolari jarohatlangan) bolalar, ularning tavsifi

moslashishlari mumkin. Ularning his-tuyg’u, irodalarida ishonuvchanlik, soddalik

hamda fe’l-atvorida g’o’rlik belgilari kuzatiladi. O’z-o’zini nazorat qilish va atrofmuhitga

bo’lgan tanqid va hushyorlik sezilmaydi. O’qishga qobiliyatlari sust, zehni

past bo’ladi. Bu bolalar umumlashtira oladilar. Debil bolalarda yetarli

harakatchanlik, ish qobiliyatlari saqlangan bo’ladi. Tushunchalarning shakllanishi

juda qiyin amalga oshadi. Umumlashtirish, taqqoslash jarayonlari juda zaifdir.

O’qilgan muayyan mavzuni qiyinchilik bilan o’zlashtiradilar. To’g’ri yozish

malakalarini qiyinchilik bilan egalklaydilar. Ularning nutqi sodda, grammatik

tomoni buzilgan, tili chuchuk bo’lishi mumkin.

2.2 Oligofreniya bolalarning korreksion ish tizimi.

O’z vaqtidagi ta’lim-tarbiya, mehnat malakalarini berish aqliy nuqsonni

murakkablashtiruvchi asab-ruhiy ta’surotlarni yo’q qilish orqali debil bolalarnimuvaffaqiyatli holda hayotga moslashtirish mumkin. Bu bolalarda intilishlarining borligi, kelajakda jamiyatda o’z o’rinlariga ega bo’lishlarini bilishlari asosida mehnat malakalarini egallashlariga yordam beradi. Imbesillik–oligofreniyaning o’rta darajasi bo’lib, debil darajadan bir muncha og’irdir. Ular umumlashtira olmaydilar. Oddiy tushunchalarni hosil qila olmasligi bilan ajralib turadi. Imbesil bolalr ikki guruhga bo’linadi: -o’zlashtira oladigan; -o’zlashtira olmaydigan. O’zlashtira oladigan imbetsil bolalar 20 gacha sanay oladilar. Oila a’zolarini taniydilar. Sodda mazmundagi elementar bilimlarni egallashlari mumkin. Ammo bu bilimlarni mantiqan tushunib yetmasliklari sababli mustahkam bo’lmaydi. Bu bolalarda mexanik xotira nisbatan saqlangan, ularning diqqatlari tarqoq, nutqi buzilgan, lug’at boyligi kambag’al bo’ladi. Ularda hissiyot nisbatan saqlanib qolgan. Imbesil bolalar voqealarga mos ravishda xursand va xafa bo’ladilar. Ular mustaqil yashay olmaydilar, yordamga muhtoj bo’ladilar. O’zlashtira olmaydigan imbesil bolalar materialning mazmunini ilg’ab ololmaydilar. Ko’rish va eshitish analizatorlari qabul qilgan axborotlarni tahlil qila olmasligi natijasida harflarni eslab qolishga qiynaladilar, o’xshash tovushlarni aralashtirib yuboradilar. Shu sababli ularni hayotga moslashtirishda doimiy nazoratga va yordamga muhtojlik sezadilar.