Motiv va motivatsiya Shodimorova Mushtariybonu

Motiv va motivatsiya

Shodimorova Mushtariybonu

Reja:

• Motiv va motivatsiya.
• Motiv turlari
• Motivatsiya nazariyalari

Motiv va motivatsiya. Motivlarning turlari. Motiv - bu harakatning nima sababdan amalga oshirilishi. «Biror bir sababdan» odam ko`plab turli xarakatlami amalga oshiradi. Mana shu bir motiv tomonidan chaqiriladigan harakatlar yig`indisi faoliyat, aniqroq aytiladigan bo`lsa, alohida faoliyat yoki faotiyatning alohida turi deb ataladi. Bunday faoliyat turlari sifatida o`yin, o`quv, mehnat faoliyatlarini keltirish mumkin.Shuni ta`kidlab o`tish lozimki, bir motivning o`zi turli harakatlar to`plami bilan qondirilishi mumkin, va aksincha, bir harakatning o`zi turli motivlar tomonidan uyg`otilishi mumkin. Agar bir odam misolida ko`rib chiqadigan bo`lsak, odatda, uning amalga oshiradigan harakatlariga birdaniga bir necha motiv sabab bo`ladi. Inson harakatlarining ko`pchilik motivlar tomonidan uyg`otilishi - odatiy hodisa. Masalan, odam natijaning yuqori sifati uchun mehnat qilish bilan birga, yo`l- yo`lakay o`zining boshqa motivlari - jamiyat e`tirofi, moddiy rag`bat kabilami ham qondirishi mumkin
1
Hissiyotlar motivlar bilan bog`liq bo`lgan hodisalar yoki harakatlar natijalari bahonasida
paydo bo`ladi. Agar odam biror narsadan xavotirlanayotgan bo`lsa, demak, «o`sha narsa» uning
motivlariga dahldordir. Faoliyat nazariyasida hissiyotlar faoliyat natijasining uning motiviga
nisbatan munosabatining aks ta`siri sifatida ta`riflanadi. Agar motiv nuqtai nazaridan faoliyat
samarali amalga oshirilsa, ijobiy hissiyotlar, agar samara bermasa, salbiy hissiyotlar yuzaga keladi.
Bundan shunday xulosa kelib chiqadi: hissiyotlar-juda muhim ko`rsatkich bo`iib, ulaming
yordamida inson motivlarini aniqlash mumkin.
Endi shaxsiy mohiyat haqida so`z yuritamiz. Yetakchi motiv faoliyat maydoniga tushib
qolgan yuqori sub`ektiv ahamiyatga ega bo`lgan jism, harakat yoki hodisa kechinmasidir. Shuni
ta`kidlash muhimki, bunda faqat yetakchi motiv mohiyat hosil qiluvchi vazifasini bajaradi.
Qisqacha, motivlar va shaxs aloqasi muammosida to`xtalamiz. Inson motivlari sohasi tomonidan shaxs ko`lami va uning fe`l-atvori aniqlanadi. Odatda, motivlaming zinapoyali munosabatlari to`laqonli anglanmaydi. Ular motivlar kelishmovchiligi yuzaga keladigan vaziyatlarda oydinlashadi. Juda ko`p holatlarda hayot turli motivlami to`qnashtirib, insondan ulaming birini: moddiy manfaatdorlik yoki ishga bo`lgan qiziqish, shaxsiy muhofaza yoki g`urur va h.k.lami tanlashga majbur qiladi.