Morrining seshanba darslari Muallif: Mich Elbom

partish qoʻyilganidan u ukamdan kelgani bilinib turardi. 
“SALOM VA NIHOYAT TOʻQSONINCHI YILLARGA QADAM QOʻYDIM!”, deb boshlanardi 
xabar. U hafta davomida nimalar qilgani haqida yozib, bir juft latifa 
ham qoʻshib qoʻygandi. 
Xabar shunday yakunlangandi: 
Shu  kunlarda  jigʻildonim  qaynab,  ichim  ketib  yotibdi  –  megajin  hayot.  Keyinroq 
gaplasharmiz? Bemor Dumba 
Kulaverib, koʻzlarimdan yosh chiqib ketdi. 
Ushbu kitob 
gʻoyasi asosan Morriga tegishli edi. U kitobni “soʻnggi ilmiy ishimiz” deb atardi.  
Eng yaxshi loyihalarda boʻlgani kabi bu ish ikkimizni ancha yaqinlashtirdi. Morri bir necha 
noshirlar kitobga qiziqish bildirganini eshitib, juda quvongandi, biroq ularning hech biri bilan 
uchrashish  unga  nasib  etmadi. 
Kitob  uchun  toʻlangan  boʻnakning  Morrining  ulkan  tibbiy 
xarajatlarini qoplashda foydasi tegganidan ikkalamiz ham mamnun edik. 
Aytgancha, kitob nomini Morrining kabinetida 
oʻtirib, bir kundayoq oʻylab topganmiz. U nom 
tanlashni  yoqtirardi.  Morri  bir  nechta nomlarni  taklif  qildi.  Lekin  men 
““Morrining seshanba 
darslari”ga  nima  deysiz?”  deb  soʻraganimda,  uning  yuziga  tabassum,  yonoqlariga  qizillik 
yugurganini koʻrib, shu nomda toʻxtalishimizni angladim. 
Morrining  vafotidan 
soʻng  universitet  davridan  qolgan  kitob-daftarlarim  joylangan  qutilarni 
birma-
bir koʻzdan kechirdim. Ular orasidan Morrining darslaridan biri uchun yozgan yakuniy 
nazorat ishimni topib oldim. 
Yozilganiga ham yigirma yil boʻlibdi. Muqovasining old tomonida 

---

 
101 
 
mening  Morri  uchun  qalam  bilan  qingʻir-qiyshiq  yozilgan mulohazalarim,  uning  ostida  esa 
Morrining mulohazalari qoldirilgan edi. 
Meniki “Qadrli murabbiy…” deb boshlangan. 
Uniki esa “Qadrli oʻyinchi…” deb. 
Negadir har safar shu bitiklarni 
oʻqiganimda, uni yanada koʻproq sogʻinaman. 
Hayotingizda hech haqiqiy ustozingiz boʻlganmi? Siz hali ishlov berilmagan tosh boʻlsangiz-
da, donolik bilan sayqallansa, noyob 
olmosga aylanishingizga ishonchi komil boʻlgan ustoz? 
Agar omadingiz kulib, shunday ustozni uchratib qolsangiz, 
vaqt oʻtib, albatta, uning yoniga 
qaytasiz
. Baʼzan, shunchaki, xayolingizda. Baʼzida esa shundoqqina u yotgan yotoq yoniga. 
Keksa professorim hayotining soʻnggi darslari uning uyida, u mittigina hibiskus butasining 
pushti gulla
ri toʻkilishini tomosha qilishi mumkin boʻlgan kabinet derazasi yonida, haftada bir 
marta  oʻtilardi.  Sinf  seshanba  kunlari  yigʻilardi.  Hech  qanday  darslikdan  foydalanilmasdi. 
Fanimiz 
“Hayot mazmuni” deb atalardi. Unda professor boshdan kechirgan hayotiy saboqlar 
oʻqitilardi. 
Saboqlar davom etadi.