Monopoliya uning amal qilishi va tartibga solish xususiyatlari Reja

Monopoliya vazifalari

Monopoliya- iqtisodiyotning bir sahosida tanho hukmronlik ; bozorni tashkil etish shakli . Bunday bozorlarda yagona sotuvchi o’z tovari bilan foaliyat ko’rsatadi , boshqa tarmoqlarda bunday tovarning o’rinbosari bo’lmaydi.M. ishlab chiqarish vositalari , ish kuchi va yaratilgan mahsulotlar asosiy qismining ozchilik korxonalar , sohibkor shaxslar yoki davlat qo’lida to’planishi natiyjasida paydo bo’ladi. M. ko’rinishlari qadimdan mavjud.

Bozorni qamrab olish darajasiga ko’ra:

Monopoliyaning vujudga kelishi sababi va tavsifiga ko’ra:

Tabiiy monopoliya

Legal monopoliya

Sun’iy monopoliya

Tarmoqdagi yagona ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining narx va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi yakkahukmronlik holati hisoblanadi.Shuningdek ba’zi hollarda tarmoqdagi monopolist ishlab chiqaruvchilar sonining kopayib borishi monopolistik raqobat holatining vujudga kelishiga sabab boladi. Monopolistik raqobot – tarmoqdagi ishlab chiqaruvchi va soni kop hamda ular o’rtasida ma’lum darajada raqobot mavjud bo’lgan , biroq har bir ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchi

Sof monopoliya

• Tarmoqdagi yagona ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining narx va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi yakkahukmronlik holati hisoblanadi.Shuningdek ba’zi hollarda tarmoqdagi monopolist ishlab chiqaruvchilar sonining kopayib borishi monopolistik raqobat holatining vujudga kelishiga sabab boladi. Monopolistik raqobot – tarmoqdagi ishlab chiqaruvchi va soni kop hamda ular o’rtasida ma’lum darajada raqobot mavjud bo’lgan , biroq har bir ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchi