Monetar siyosat va valyuta kursi (amaliy mashg’ulot) Amaliyot o’qituvchisi: ass. S. S. Togayev Samarqand 2021

Valyuta kursini belgilash va valyuta almashtirish nisbatlarini aniqlash valyuta kotirovkasi deyiladi. Valyuta kotirovkasi to‘g‘ri va teskari usullarda amalga oshiriladi.

• To‘g‘ri kotirovkada xorijiy valyuta birligi kursi milliy valyutada ifodalanadi, masalan:
• 1 AQSH dollari = 8458,16 so‘m

• Teskari kotirovkada milliy valyuta birligi kursi xorijiy valyutada ifodalanadi, masalan :
• 1 so‘m = 0,000118229 AQSH dollari

Bugungi kunda O‘zbekistonda 3 ta asosiy - rasmiy, tijorat va parallel (chayqov bozor) valyuta ayirboshlash kurslari amal qilmokda.

• Rasmiy valyuta kursi Markaziy bank tomonidan aniqlanadi va buxgalteriya hisobi, statistik va boshqa hisobotlarni yuritish, shuningdek bojxona va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lashda foydalaniladi.
• Tijorat valyuta kursi tijorat banklari tomonidan ichki bozordagi xorijiy valyutaga bo‘lgan talab va taklifni hisobga olgan holda aniqlanadi. Tijorat valyuta kurslari bo‘yicha tijorat banklari huquqiy va jismoniy shaxslardan xorijiy valyutani sotib oladi va sotadi.
• Paralel, ya’ni chayqov bozor valyuta kursi. Norasmiy ravishda fuqarolar o‘rtasida xorijiy valyuta oldi-sotdisida qo‘llaniladi.

GLOSSARIY
Valyuta bozorlari - bu talab va taklif asosida turli xil valyutalar oldi-sotdi qilinadigan rasmiy markazlardir.
Valyuta bozorlaridagi operatsiyalar- tashqi savdo bo‘yicha xalqaro hisob-kitoblar, xalqaro turizm, kapitallar va kreditlarning davlatlararo harakati va chet el valyutasini oldi-sotdi qilish bilan bog‘liq boshqa hisob-kitob operatsiyalari hisoblanadi.
Valyuta kursi - valyuta bozoridagi chet el valyutasiga ega bo‘lgan talab va taklifdan kelib chiqadi.
Valyuta munosabatlari- valyutaning jahon oborotidagi harakati natijasida vujudga keladigan pul munosabatidir.
Qayta moliyalashtirish siyosati - Markaziy bank tomonidan kredit institutlarining veksellarni sotib olish shakli va qimmatbaho qog‘ozlarni garovga olish yo‘li bilan kreditlash tushuniladi.