Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Bir ishchiga to‘g‘ri      keladigan 

o‘rtacha  mahsulot 

= 

Bir ishchining ishlagan kishi-kunlari*Ish kuni 

davomiyligi*Ishchining 1 soatlik kunlari 

 

Bir  ishchiga  to‘g‘ri  keladigan  o‘rtacha  yillik  mahsulot  hajmi 

ishchining ish vaqtidan to‘liq foydalanish va ishchini bir soatlik ish unu-

miga  bog‘liq.  Mahsulot  hajmi  ishchilar  soni  va  ish  kuchidan  intensiv 

---

 

219

foydalanish  natijasi  mehnat  unumdorligiga  bog‘liq.  Mehnatni  texnik 

jihatdan  qurollanish  darajasi  ishchi  kuchi  mehnati  unumdorligini 

oshirish  omilidir.  Mehnat  intensivligi  vaqt    birligi  ichida  yaratilgan 

mahsulot  miqdori  bilan  o‘lchanadi.  Uning  darajasi  ish  vaqtidan  to‘liq 

foydalanishga  bog‘liq.  Bir  ishchining  yillik  mahsulot  hajmini  (GV

i

) 

bazis  davridan  farqiga  ta’sir  etuvchi  omillar  formula  asosida 

quyidagicha aniqlanadi. 

 

и

GV

K D ChV

= × ×

 

 

- 

bir ishchini ishlagan kunlari (K) ni ta’siri 

     

1

0

( ) (

)

о

о

и

GV k

K

K

D ChV

D

=

-

×

×

 

 

- 

 ish kuni davomiyligi (D) ni  ta’siri  

     

1

0

( )

(

)

о

и

GV D

K D

D

GV

D

= ×

-

×

   

 

- 

ishchini bir soatlik ish unumini ta’siri (ChV) 

       

1

1

1

0

(

)

(

)

и

GV ChV

K D ChV

ChV

D

=

×

-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

23-chizma. Mehnat unumdorligini oshirish rezervlari. 

 

Mehnat  unumdorligini  kompleks  tahlilida  bir  soatlik  ish  unumini 

o‘sish  sur’atlari  va  ish    vaqtini  yo‘qotish  sabablari  o‘rganiladi.  Buning 

uchun ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi unga sarflangan vaqt bilan taq-

qoslanadi. Bunday taqqoslash natijalarini quyidagi variantlari mavjud: 

a)  mahsulotni ishlab chiqarish uchun  mehnat sarfi qisqargan holda 

mahsulot hajmini ortishi; 

Mehnat unumdorligini  

oshirish rezervlarini asosiy 

manbalari 

Mahsulot hajmini oshirish imkoniyatlarini 

ishga solish. 

_______________________________ 

Mahsulot ishlab chiqarish uchun mehnat 

sarflarini mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish, 

mehnatni tashkil etishni takomillashtirish, 

mehnatni intensivlash darajasini oshirish. 

---

 

220

b)  mahsulot  hajmi  o‘sishini  mehnat  sarfiga  nisbatan  yuqori 

sur’atlarda o‘sishi; 

d) mehnat sarfi o‘zgarmagan holda mahsulot hajmini ortishi; 

e)  mehnat  sarfini  qisqarish  darajasiga  nisbatan  mahsulot  hajmi 

kamayishini sekinlashishi. 

Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  ishchining  ish  vaqtidan  foydalanishi 

va bir soatlik mehnat unumdorligi o‘zgarishini mahsulot ishlab chiqarish 

hajmiga  ta’sirini  quyidagi  jadval  ma’lumotlari  asosida  tahlil  qilib 

chiqishimiz mumkin. 

58-jadval